ASSESSMENT OF ERGONOMIC RISKS USING BAUA METHODS IN FOOD HANDLING WORKS IN AN AIRPORT

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 172 - 185, 15.08.2024

Osman Özşahin , Tolga Barışık , Hafiz Hulusi Acar

https://doi.org/10.33439/ergonomi.1418292

Öz

Musculoskeletal diseases are becoming a critical health issue due to wrong handlings in today's work world. These illnesses not only have a detrimental impact on employees' health and psychology, in addition they also have a harm on businesses and national economies due to factors such as lost working days, compensation payments, and early retirement. Although some basic interventions can considerably minimize musculoskeletal diseases in the workplace, it appears that the research that has been conducted is insufficient. Although this discomfort can be significantly reduced with a few simple precautions in the workplace it is seen that the studies are insufficient, and it is known that if it is not prevented it causes injuries to difficult and expensive treatment processes. With all these negative effects early diagnosis of this ailment is vital within the scope of the responsibilities imposed on employers by the occupational health and safety law. Early detection of musculoskeletal disorders brings ergonomic risk analysis to the fore. This study, which was done as a master’s thesis, it was aimed to evaluate the ergonomic risks that the personnel of a company engaged in food on beverage activities within the airport are exposed to in their work processes. The company’s manual work processes were observed step by step and risk assessment was made using Leitmerkmalmethode zur Beurteilung und Gestaltung von Belastungen beim manuellen Heben, Halten und Tragen von Lasten (LMM HHT) and Leitmerkmalmethode zur Beurteilung und Gestaltung von Belastungen beim manuellen Ziehen und Schieben von Lasten (LMM ZS) methods. Business processes with high risk as a result of these methods were also evaluated with the Ovako Working Posture Analyzing System (OWAS) method for control of measurement validation. It is recommended to use at least two employees and automatic work equipment instead of a single employee in the activities carried out in the work environment.

Anahtar Kelimeler

Handling, LMM HHT, LMM ZS, OWAS, Airport Food Company, Food and Beverage Activties, Ergonomic Risk Assessment

BİR HAVALİMANI BÜNYESİNDE GIDA ELLEÇLEME İŞLERİNDE BAUA YÖNTEMLERİ KULLANILARAK ERGONOMİK RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Günümüzde yanlış elleçme faaliyetleri yapılması nedeniyle iş yaşamında kas iskelet sistemi rahatsızlıkları ciddi bir sağlık problemi halini almıştır. Bu rahatsızlıklar sadece çalışanların sağlığını ve psikolojisini olumsuz etkilemekle kalmayıp bunun yanında iş günü kayıpları, tazminatlar ve erken emeklilik benzeri nedenlerle de işyeri ve ülke ekonomilerine zarar vermektedir. Kas iskelet sistemi rahatsızlıkları işyerlerinde bazı basit önlemler ile önemli seviyede azaltılabilmelerine karşın uygulanan çalışmaların yetersiz kaldığı görülmektedir. Bununla birlikte bu rahatsızlıkların önlenmediği durumlarda da sakatlanmalara, zor ve pahalı tedavi süreçlerine neden olabildiği bilinmektedir. Tüm bu olumsuz etkilerle birlikte 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği (İSG) kanununun işverenlere yüklediği sorumluluklar dahilinde bu rahatsızlığın erken teşhisi çok önemlidir. Kas iskelet sistemi rahatsızlıklarının erken tespiti ergonomik risk değerlendirmesini ön plana çıkarmaktadır. Yapılan bu çalışmada bir havalimanı dahilinde yiyecek içecek faaliyetlerinde bulunan bir firmada çalışan personellerin iş süreçlerinde maruz kaldığı ergonomik risklerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Firmanın elle yapılan iş süreçleri aşama aşama gözlemlenip geliştirilen Leitmerkmalmethode zur Beurteilung und Gestaltung von Belastungen beim manuellen Heben, Halten und Tragen von Lasten (LMM HHT) ve Leitmerkmalmethode zur Beurteilung und Gestaltung von Belastungen beim manuellen Ziehen und Schieben von Lasten (LMM ZS) yöntemleri kullanılarak risk değerlendirmesi yapılmıştır. Bu yöntemlerin kullanılması ile yüksek risk bulunan iş süreçleri ayrıca ölçümlerin doğruluğunun kontrolü için Ovako Working Posture Analyzing System (OWAS) yöntemi ile de değerlendirilmiştir. Çalışma ortamında yapılan faaliyetlerde tek çalışan yerine en az iki çalışan ve otomatik sistemli iş ekipmanlarının kullanılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

LMM HHT, LMM ZS, OWAS, Havaalanı Gıda Firması, Gıda Taşıma Faaliyetleri, Elleçleme Faaliyetleri, Ergonomik Risk Değerlendirmesi

Kaynakça

• Acar Ş. B., Şahin D., Kahya E., ve Sarıçiçek İ. (2019). Soba Montaj Hattında Ergonomik Risk Değerlendirmesi. Journal of Engineering and Architecture Faculty of Eskisehir Osmangazi University Sayı 27(1), 21- 39.
• Akpınar T., Çakmakkaya B. Y., ve Batur N. (2018). Ofis Çalışanlarının Sağlığının Korunmasında Çözüm Önerisi Olarak Ergonomi Bilimi. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences Sayı:04 (02), 76-98.
• Alıcıoğlu G. (2018). Sürdürülebilir Stok Yönetiminde İnsan Faktörü ve Ergonomi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Atasoy A., Keskin F., Başkesen N., ve Tekingündüz S., (2010). Laboratuvar Çalışanlarında İşe Bağlı Kas-İskelet Sistemi Sorunları ve Ergonomik Risklerinin Değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans Ve Kalite Dergisi.
• Ay M. K., Karakuş B., Hıdıroğlu S., Karavuş M., Tola A. A., Keskin N., Kara Ö., Eker E.S., ve Pıçak E. (2020). Bir Büronun Beyaz Yakalı Çalışanlarında Kas-İskelet Sistemi Yakınmaları ve İlişkili Faktörler. Kocaeli Med. Sayı 9;1, 143-151.
• Dik B. Ve Şişman E. (2018). Uçak Yükleme Boşaltma İşlerinde Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıkları. 24. Ulusal Ergonomi Kongresi, s.115, 2018 Erzurum
• Esen H. (2013). Çalışma Duruşlarının OWAS Yöntemi İle Analizinde Yöntem Güvenirliğinin Geliştirilmesi (Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Euro-Line,https://euro-line.com.tr/sayfa-ergonomik-risk-analizi hazirlanmasi#:~:text=Ergonomi%20%3B%20maliyeti%20azalt%C4%B1r%2C%20kaliteyi%20artt%C4%B1r%C4%B1r,ilgili%20hastal%C4%B1k%20geli%C5%9Fmesinin%20%C3%B6n%C3%BCne%20ge%C3%A7mektir (Erişim Tarihi: 07.09.2022).
• Felekoğlu B. Ve Taşan S. Ö. (2017). İş ile İlgili Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıklarına Yönelik Ergonomik Risk Değerlendirme: Reaktif/proaktif Bütünleşik Bir Sistematik Yaklaşım. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University Sayı: 32:3, 777-793.
• İsgnedir, https://www.isgnedir.com/ergonomi-nedir. (Erişim Tarihi: 08.08.2022).
• Kahya E. ve Çiçek E. (2019). Seramik Sektöründe Taşıma İşlemlerinde Ergonomik Risk Değerlendirmesi: Bir Pilot Çalışma. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi.Sayı 7, 47-58.
• Kahya E. ve Gürleyen E. (2018). Kombi Montaj Hattında REBA Yöntemi ile Ergonomik Risk Analizi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi 6(ÖS: Ergonomi2017), 58 – 66.
• Kuruoğlu M., Kuruoğlu Y. A., Sarı A., ve Haznedaroğlu F. (2015). Ergonomi ve Antropometri Alanındaki Çalışmaların İnşaat Sektöründeki Yeri ve İş Güvenliği Açısından Önemi. 5. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası. Bildiriler Kitabı, 119-126.
• Leitmerkmalmethode zur Beurteilung und Gestaltung von Belastungen beim manuellen Heben, Halten und Tragen von Lasten ≥ 3 kg LMM-HHT (2019). Entwurf zur Praxiserprobung – Version 12.5 – Stand 04.
• Leitmerkmalmethode zur Beurteilung und Gestaltung von Belastungen beim manuellen Ziehen und Schieben von Lasten LMM-ZS (2019). Entwurf zur Praxiserprobung – Version 12.5 – Stand 04.
• Özcan G. ve Özay M. E. (2021). Temizlik Çalışanlarının Çalışma Pozisyonlarının BAUA Yöntemi İle İncelenmesi: Gıda Üretim Fabrikası Örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi. 9(1), 282 – 300.
• Sevimli M., Ulusu H.A., Gündüz T. (2018). Pirinç Paketleme İşinde Çalışanların Çalışma Koşullarının Ergonomik Risk Analizleri İle Geliştirilmesi. BAUN Fen Bil. Enst. Dergisi, 20(1), 38-54.
• Tanır F., Güzel R., İşsever H., ve Polat U.Ç. (2013). Bir Otomotiv Fabrikasında Kas-İskelet Sorunları ve İstirahat Raporu Alanlara Verilen Ergonomi ve Egzersiz Eğitimi Sonuçları. Türk Fiz Tıp Rehab Derg. Sayı:59, 214-21.
• Taşkaya C. ve Büyükturan B. (2021). Büro Çalışanlarında Sıklıkla Görülen Kas ve İskelet Sistem Hastalıkları ve Önlem Yolları. MAUNSagBil.Derg. Sayı: 1(1), 16-21.
• Tokar E., Karacaer Ö., ve Pehlivan N., (2014). Diş Hekimliğinde Ergonomi. Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg. Sayı: 8, 117-124.
• Tuğrul İ, Atalı G., ve Fandaklı S. (2022). Çalışma Ortamında Ergonomik Risk Değerlendirme. Didem Önay Derin (Ed.) Sağlık Bilimleri Alanında Uluslararası Araştırmalar III (93-135). Konya Eğitim.
• Türkkan A. (2009). İşe Bağlı Kas-iskelet Sistemi Hastalıkları ve Sosyoekonomik Eşitsizlikler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. Sayı 35 (2), 101-106.
• Yüce D. (2019). Otomotiv Sektöründe BAUA LMM Yöntemleriyle Ergonomik Risk Değerlendirilmesi: Teknik Servis Çalışmaları Vaka Analizi (Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yücel H., (2021). Diş Hekimlerinde Çalışma Postürleri ve Ağrı İlişkisi. J Health Pro Res Sayı 3(3), 129-136
• Yürek K., ve Kaya İ. E. (2019). Yol İnşaatı Şantiyelerinde Ergonomik Risk Değerlendirmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi Sayı: 17, 1357-1366.
• Zengin M.A. (2020). Çalışma Duruşları Değerlendirme Yöntemlerinin İstatiksel Açıdan Karşılaştırılması: İnşaat Sektöründe Bir Uygulama (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• 6331 Sayılı Kanun İş sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Resmî Gazete Tarihi: 24.07.2013 Sayı: 28717 Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği. TBMM Matbaası, Ankara