Futbol ve Basketbol Taraftarlarının Sporda Şiddet ve İstenmeyen Davranışlara Bakışlarının İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 14, 30.06.2018

Şehmus Aslan Bekir Geyik

Öz

Giriş: Son yıllarda sporun insan yaşamındaki önemi giderek artmaktadır. Futbol ve basketbol Türkiye’de

iki popüler spor branşıdır. Sporda şiddet tüm dünyada ve ülkemizde yıllardır süre gelen bir problem

olarak bilinmektedir. Amaç: Bu araştırmanın amacı, futbol ve basketbol taraftarlarının sporda şiddet

ve istenmeyen davranışlara bakışlarının incelenmesidir. Gereç ve yöntemler: Araştırmaya 2016 yılında

gerçekleştirilen futbol (n=150) ve basketbol (n=150) maçlarını izleyen 300 taraftar oluşturmuştur.

Katılımcıların %51,7’si (n=155) erkek, %48,3’ü (n=145) kadındır. Katılımcıların yaş ortalaması

27,0±8,16 yıldır. Araştırmaya katılan taraftarların sosyolojik açıdan sporda şiddete bakışlarını

araştırmak için Özdemir ve Mercan (2006) tarafından geliştirilen“ Sporda Şiddet ve Çirkin Tezahüratın

Nedenleri ve Yarattığı Sonuçlar” isimli ölçek kullanılmıştır. Ölçek 5’li likert ve 24 sorudan oluşmaktadır.

Sorulara verilen cevapların dağılımını belirlemek için yüzde değerleri kullanılmıştır. Bulgular ve

Sonuç: Çalışmada katılımcılara yapılan anket sonuçları incelendiğinde aşağıda verilen sorulara verilen

cevabın en fazla oranda olduğu görülmüştür. Katılımcıların %49,0’u “Hakemlerin hatalı kararları

şiddet olaylarını arttırmaktadır”, %47,0’si “Kulüplerin birbirlerine karşı şike iddialarında bulunmaları

şiddeti körüklemektedir”, %43,7’si “Kışkırtıcı anonslar sahalardaki şiddet ve çirkin tezahüratı

körüklemektedir”, %41,7’si “TV’lerdeki gerilimi yükseltici tartışmalar şiddete eğilimi arttırmaktadır”,

%39,3’ü “Şiddeti engellemeye yönelik hukuki düzenlemelerde ciddi eksiklikler var”, %39,3’ü “Şiddeti

engellemeye yönelik güvenlik önlemlerinde ciddi eksiklikler var”, %40,3’ü “Tribünlerdeki siyasi içerikli

sloganlar şiddeti körüklemektedir” görüşüne sahiptirler. Futbol ve basketbol taraftarlarına göre sporda

şiddete en fazla neden olan faktörler hakemlerin hatalı kararları, şike iddiaları, kışkırtıcı anonslar

ve sloganlar, TV ve gazetelerdeki gerilimi yükseltici haberler, hukuki düzenlemelerdeki eksiklikler,

güvenlik önlemlerindeki eksikliklerdir.

Anahtar Kelimeler

Basketbol, Futbol, Spor, Taraftar, Şiddet

Kaynakça

• Ayan, S. (2006). Şiddet ve fanatizm. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2), 191-209.
• Bahadır, Z. (2006). Futbol seyircisinin sosyo-ekonomik-kültürel yapısının şiddet eylemine etkisi (Konyaspor Örneği), (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Niğde Üniversitesi.
• Bilir, P., ve Sangün, L. (2014). Adana Demirspor ve Adanaspor futbol taraftarlarının şiddet eğilimleri, Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 5(1), 56-65.
• Çağlayan, H.S., Çetin, M.Ç., ve Şirin, E.F. (2005). Futbol seyircisinin sosyo-ekonomik-kültürel yapısının şiddet eğilimindeki rolü (Konyaspor örneği), Journal of Physical Education and Sport Sciences, 7(2), 15-26.
• Çetin, E. (2015). Çocuk ve gençlerin televizyonda maç izleme alışkanlıklarının spordaki şiddet eylemlerine etkileri, International Journal of ScienceCulture and Sport, Special Issue, 3, 828-844.
• Demirel, G. (2013). Emniyet mensuplarına göre futbol seyircisini saldırganlık ve şiddete yönlendiren futbol etkenlerinin araştırılması, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Dervent, F., (2007). Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeyleri ve Sportif Aktivitelere Katılımla İlişkisi,Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Ankara.
• Dever, A. (2010). Spor Sosyolojisi. İstanbul: Başlık Yayınları.
• Hasta, D., ve Güler, M.E. (2013). Saldırganlık: Kişilerarası ilişki tarzları ve empati açısından bir inceleme, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 64-104.
• Gökulu, G. (2008). Futbol haberlerinin sunumunda şiddet, fanatizm ve milliyetçilik, Toplum ve Demokrasi Dergisi,2(3), 147–164.
• Kuru, E., ve Var, L. (2009). Futbol seyircilerinin spor alanlarındaki saldırganlık davranışları hakkında betimsel bir çalışma (Kırşehir ili örneği), Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 141-153.
• Özcan, S. (2011). Temel tenis teknik öğretiminde iki farklı antrenman metodunun teknik biyomotorik ve fizyolojik özellikler üzerine etkisinin araştırılması, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Özmaden, M. (2005). Futbol seyircilerine göre rakip seyirci davranışlarının saldırganlığa etkileri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 663-674.
• Reyhan, S. (2016). Üniversite öğrencilerinin sporda şiddet ve istenmeyen davranışlara ilişkin görüşlerinin cinsiyete göre karşılaştırılması (siirt üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulu örneği), Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 12-21.
• Şahan, M. (2007). Lise Öğrencilerinde Saldırganlığı Yordayan Bazı Değişkenlerin İncelenmesi, Yüksek lisans tezi, Gazi üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü, Ankara.
• Tanrıverdi, H. (2012). Spor ahlakı ve şiddet, The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 1071-1093.
• Tutkun, E.,Taşmektepligil, M. Y., Canbaz, S., Acar, H., ve Çon, M. (2012). Samsunspor taraftarlarının sosyo – ekonomik özellikleri ve şiddete eğilimleri, Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(1), 56-63.
• Türkmen, M., Yıldız, K., ve Zekioğlu, A. (2013). Sosyolojik açıdan sporda şiddet ve çirkin tezahüratın nedenlerinin araştırılması: Manisaspor taraftarları örneği. Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 8(2), 15-34.
• Van Der Meij, L., Klauke, F., Moore, H. L., Ludwig, Y. S., Almela, M., & Van Lange, P. A. (2015). Football fan aggression: the importance of low Basal cortisol and a fair referee. PloS One, 10(4), DOI: 10.1371/journal.pone.0120103
• Yıldırım, M. (2017). Futbol seyircilerinin saldırganlık davranışlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(50), 1046-1057.
• Yıldız, M., Fişekçioğlu, İ.B., Çağlayan, H.S., Tekin, M., Şirin, E.F., ve Akyüz, M. (2007). Futbol seyircisinin sosyo-ekonomik yapısının şiddete etkisi (Karamanspor örneği), Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 145-158.