Sosyal Teori Bağlamında Ermeni Milliyetçiliğinin Tarih ve Coğrafya Retoriği

Yıl 2018, Sayı: 61, 31 - 70, 05.12.2018

Barış Özdal Meşdi İsmayilov

Öz

Tarih
ve coğrafya tasavvurları milliyetçi retoriklerin vazgeçilmez öğeleridir. Her
iki öğe de Ermeni Milliyetçiliği’nin hem geleneksel hem de modern bakışlarında
etnisizm temelinde birbiriyle iyice harmanlanmıştır. Ancak deyim yerindeyse
sosyal teoride milliyetçi görüşten farklı olarak tarihe içeriden değil
dışarıdan bakılmaktadır. Bu bakış açısı, Ermeni Milliyetçiliği’nin kültürel
heterojenlikleri dışlayarak, etnik unsurlara vurgu yapan radikal bir söylem
geliştirdiğini ifade eder. Oysa tarihsel tecrübe etnogenez süreçlerinde “sınırlar”
kadar “etkileşim” ve “alışverişlerin” de belirleyiciliğini
göstermektedir. Hal böyle olunca, milliyetçilerin radikal söylemine ilişkin iki
temel analitik sorunla karşılaşılmaktadır. Birincisi modern bir olgu olan
ulusal kimliklerin kökenini tarihin derinliklerine kadar geri götürebileceğimiz
etnik kimliklerle özdeşliğinin sorgusuz ve düzçizgisel bir şekilde
kurulmasıdır. İkincisi ise tarih-öncesinden beri var oldukları düşünülen etnik
birimlerin kültürel kimliklerini (etno-kültürel kodlar) değişmeden olduğu gibi
muhafaza ettikleri iddiasıdır. Makalede sosyal teori odağından her iki sorun
analiz edilecektir

Anahtar Kelimeler

Milliyetçi Retorik, Milli Kimlik, Tarihsel Algı, Coğrafya Tasavvuru

Kaynakça

• AĞASIOĞLU Firudin, Doqquz Bitik: Azərbaycan Türklərinin İslamaqədər Tarixi. Bakı: 2014.ANDERSON Benedict. Hayali Cemaatler. İstanbul: Metis, 2007.ANTHONY David W., RINGE Don,. “Indo-European Homeland from Linguistic and Archeological Perspectives”, Annual Review of Linguistics, Vol.1, (2015): 199-219.ANTHONY David W. The Horse, the Wheel and Language: How Bronze-Age Riders from the Eurasian Steppes Shaped the Modern World. Princeton University Press, 2010.ASMANGULYAN A. A., “Protiv gipotezi o “dvuprirodnosti” armyanksogo yazika”, Voprosi Yazikoznaniya. No 6. (1933)BALIBAR Ettiene, WALLERSTEIN Immanuel. Irk Ulus Sınıf: Belirsiz Kimlikler. İstanbul: Metis, 2000. BARTH Fredrik (ed.). Ethnic Groups and Boundaries. Little Brown and Company, 1969.BOURNOUTIAN George A. A Concise History of the Armenian People. Mazda Publishers, 2002.BRASS Paul R. Ethnicity and Nationalism: Theory and Comparison, SAGE publications, 1991. BREUILLY John. Nationalism and the State. Manchestr University Press, 2001.CALHOUN Craig. Milliyetçilik. İstanbul: Bilgi Üniversitesi, 2007.CAVALLI-SFORZA Luigi Luca, MENOZZI Paolo, PIAZZA Alberto. The History and Geography of Human Genes. Princeton University Press, 1994.CHAMICH Michael. History of Armenia. Vol 1, Calcutta: Bishop’s College Press, 1827. https://books.google.az/books?id=Jn1kAAAAcAAJ.DEUTSCH Karl W. Nationalism and Social Communication. MIT Press, 1966.DIAMOND Jared. Üçüncü Şempanze: İnsan Türünün Evrimi ve Geleceği. İstanbul: Alfa, 2016.DYAKONOV İgor M., “On the Original Home of the Speakers of İndo-European,” Journal of Indo-Europoean Studies, Vol.13, No.1-2 (Spring/Summer 1985): 92-174.DYAKONOV İgor M. Predıstoriya Armyanskogo Naroda. Erivan: İzdatelstvo Akademii Nauk Armyanskogo SSR, 1968.ERZEN Afif. Doğu Anadolu ve Urartular. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1992.ESMAN Milton J. Ethnic Politics, Cornell University, 1994. FEIGL Erich. Armenian Mythomania: Armenian Extremism Its Causes and Historical Context. Salzburg, 2007.GAMKRELİDZE Thomas V., IVANOV Vjaceslav V., Indo-European and the Indo-Europeans: A Reconstruction and Historical Analysis of a Proto-Language and Proto-Culture, Mouton de Gruyter, Berlin. (1995).GELLNER Ernest. Nations and Nationalism. New York: Cornell University Press, 2006.GIMBUTAS Marija, "Primary and Secondary Homeland of the Indo-Europeans: comments on Gamkrelidze-Ivanov articles", Journal of Indo-European Studies, 13 (1&2), (Spring–Summer 1985): 185–201.GRAY Russell D., ATKINSON Quentin D., “Language-tree divergence times support the Anatolian theory of Indo-European origin”, Nature, 426 (November 2003): 435-439.HAAK Wolfgang, LAZARADIS Iosif, PATTERSON Nick et al., “Massive migration from the steppe was a source for Indo-European languages in Europe”, Nature, 522, 207–211.HECHTER Michael. Containing Nationalism. OUP Oxford, 2001.HERMAN H. L., VANSTIPHOUT L. J. Epics of Sumerian Kings: The Matter of Aratta. BRILL, 2004.HERODOTOS. Tarih. Çev. Müntekim Ökmen. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay., 8. Basım, 2012.HEWSEN Robert H., “Ethno-History and the Armenian Influence Upon the Caucasian Albanians,” içerisinde Thomas J. Samuelian, ed. Classsical Armenian Culture: Influences and Creativity .Pennyslvania: Scholars Press, 1982.HOBSBAWM Eric, RANGER Terence. The Invention of Tradition. Cambridge University Press, 2012. HÜBSCHMANN Heinrich, “On the Position of Armenian in the Sphere of the Indo-Europoean Languages,” (içerisinde) W.F. Lehmann (ed.) A Reader in the 19th Century Historical Indo-European Linguistics, Indian University Press, (1969): 165-189.ISHKHANIAN Raphael A. On the Origin and Earliest History of the Armenian People. Montreal, 1989.İSMAYILOV Meşdi, “Bir Tahayyül Olarak Kültürel Travma ve “Soykırım” Retoriği”, Tesam Akademi Dergisi, 2 (1), (Ocak 2015): 107-125.JAHUKYAN Gevork. Oçerki po istorii dopismennogo perioda Armyanskogo yazıka. Erivan, 1967.KAPANÇYAN G. A. Hayasa – kolıbel armyan. Entogenez armyan i ikh naçalnaya istoriya. Erivan: İzdatelstvo Akademii Nauk Armyanskoy SSR, 1947.KEDOURIE Elie. Nationalism. Wiley, 1993. KURKJIAN Vahan M. A History of Armenia. Armenian General Benevolent Union of America, 1958.KÜLEKÇİ Cahit, ''Ermeni, Ermenistan ve Ermenilerin Anadolu’ya Göçleri'', Yeni Türkiye dergisi, 60, (2014): 1-22. LANG David Marshall. Armenia Cradle of Civilization. Allen & Unwin, 1980.MACK Chahin. The Kingdom of Armenia: a History. Richmond: Curzon. 2001.MALLORY James P, Çev., Müfit Günay. Hint-Avrupalıların İzinde. Ankara: Dost, 2003.MANN Michael, ‘The Emergence of Modern European Nationalism, John A. Hall, Ian Jarvie (ed.), The Social Philosophy of Ernest Gellner, içerisinde, Rodopi, 1993, ss. 147-170.MELİKİŞVİLİ Georgi A. Drevnevostoçnie materiali po istorii narodov Zakavkazya: Nairi – Urartu. Tiflis: İzdatelstvo Akademii Nauk Gruzinskoy SSR, 1954.MELİKİŞVİLİ Georgi A. K İstorii Drevney Gruzii. Tiflis, 1959.MELİKİŞVİLİ Georgi A., LORDKİPANİDZE David O., (der.). Oçerki İstorii Gruzii. 1. Cilt, Tiflis, 1989.MILLAR Robert McColl, TASK Larry. Trask’s Historical Linguistics. Routledge, 3rd edition, 2015.NAIRN Tom. Faces of Nationalism: Janus Revisited. Verso, 1997.ÖĞÜN Süleyman S. Sosyal Teori Bağlamında Milliyetçilik. Bursa: Alfa, 2000. ÖZFIRAT Aynur, “Ağrı Dağı ve Aras Vadisi’nde Urartular”, Aktüel Arkeoloji, No. 30, (Kasım-Aralık 2012): 126-129.ÖZKIRIMLI Umit. Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış. Ankara: Doğu Batı, 2008.PERELTSVAIG Asya. Languages of the World: An Introduction. Cambridge University Press, 2012.PETROSYAN Armen E., “O prisxojdenii armyanskogo naroda: problema identifikaçii protoarmyan (kriticheskiy obzor)”, Armyanskiy Vestnik, 2/3-1, (2009): 66-102.PİOTROVSKİ Boris B. Vanskoe Çarstvo (Urartu). Moskova: Vostoçnoy Literaturi, 1959.RAWLINSON Henry Creswicke. The Persian Cuneiform Inscription at Behistun. Chapter 1 - 5, Volume 1, Parker, 1846. https://books.google.az/books?id=0lE-AAAAcAAJ. (e.t. 15.03.2018)RENFREW Colin. Archaeology and Language: The Puzzle of Indo-European Origins. Cambridge University Press, 1999.RUSSELL James R. Zoroastrianism in Armenia. Harvard University Press, 1987.SAROYAN G. A. İstoriya armyanskogo naroda. Krasnodar: İzdatelstvo “Familiya”, 2015.TALAI Vered Amit. Armenians in London: The Management of Social Boundaries. Manchester University Press, 1989.TER-NERSESYAN Sirarpi. Armeniya. Bıt, Religiya, Kultura. Moskva: Çentrpoligraf, 2008.TILLY Charles. Coercion, Capital and European States, AD 990-1990. Cambridge, MA: Blackwell, 1990. URAS Esat. The Armenians in History and the Armenian Question. Istanbul: Documentary Publications, 1988.VAN LINT Theo Maarten, “The Formation of Armenian Identity in the First Millenium”, R. B. ter Haar Romeny (ed.), Religious Origins of Nations?: The Christian Communities of the Middle East, BRILL 2010, 251-278.WELLS Spencer. Deep Ancestry: Inside the Genographic Project. National Geographic, 2007.XENOPHON, The Anabasis: Or Expedition of Cyrus, and the Memorabilia of Socrates. Harper