AİHM’İN PERİNÇEK KARARI: “SOYKIRIM İNKÂRI”/İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İKİLEMİNİN AŞILABİLİRLİĞİ

Yıl 2016, Sayı: 53, 261 - 300, 01.05.2016

Deniz Akçay

Öz

Bu çalışmada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Perinçek kararınınAvrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin düşünce özgürlüğüne ilişkin 10.Maddesi bağlamında nasıl “soykırım inkârı” ve ifade özgürlüğü arasındakiikileme detaylı ve tutarlı bir açıklık getirdiği tartışılmaktadır. Perinçekkararı, 1915 olaylarının “soykırım” tabusundan kurtarılarak uluslararasıplanda tartışılabilmesi bakımından önemli bir kazanımdır. Öte yandangörüleceği üzere AİHM içtihadı temelinde “olağanüstü” bir özelliktaşımamakta, karardaki tüm gerekçeler yerleşik AİHM içtihadınadayandırılmakta, konuya ilişkin belli başlı uluslararası düzenleme veuygulamalar dikkate alınmıştır. Mahkeme ayrıca bu kararla ifadeözgürlüğünün negatif sınırını da çizmekte, soykırım/inkâr/suçparadigmasının yerine tarihsel-siyasal söylem/kamu yararı işleviparadigmasını ikame etmiş bulunmaktadır. Perinçek kararında zamankavramına yapılan atfın benzer diğer kararlara göre çok daha uzun olmasıher türlü zaman itibarıyla yetki sorunsalının ötesinde, tarihin serbestçe vesınırsızca tartışılması hakkının önemini ve gereğini de ortaya koymaktadır.Bu karar, Ermeni soykırım iddialarının tek yanlı olarak ve ilgili tümtaraflara eşit tartışma imkânı tanınmaksızın tek yönlü tartışılmasına vetaraflardan sadece birine âdeta bir “unutma vecibesi”nin empozeedilmesine devam edilmesi yerine, herhangi bir tarih olayı gibi her yer veortamda serbestçe araştırılmasına, incelenmesine ve tartışılmasına imkânsağlamaktadır

Anahtar Kelimeler

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa İnsanHakları Sözleşmesi, Perinçek-İsviçre Davası, ifade özgürlüğü, nefretsöylemi

(REASONS BEHIND THE RELOCATION OF ARMENIANS)

Öz

This article examines the way in which the ECHR’s Perinçekdecision sheds light on the dilemma between “genocide denial” andfreedom of expression in relation to Article 10 of the European Conventionof Human Rights concerning freedom of thought, expression andinformation. The Perinçek decision is imperative for enabling discussionsaround the events of 1915 in the international arena and for freeing suchdiscussions from the “genocide taboo”. On the other hand, the ECHR decisiondoes not have an “extraordinary” attribute to it. In this sense, the facts foundin this decision are grounded on already existing ECHR opinions which takeinto account relevant international regulations and practices. Moreover, bymeans of this decision, the court has identified restrictions to freedom ofexpression and has replaced the genocide/denial/crime paradigm with ahistorical-political discourse/ public interest paradigm. The reference to theconcept of time in the Perinçek decision, which extends over a longer periodof time in comparison to other similar cases, reveals the necessity andsignificance of the right to discuss history liberally and without anyrestrictions. In short, this decision has established the right to research,discuss, and assess Armenian genocide claims in any setting by all interestedparties, freely and with no constraints, without imposing a one-sided discussionor the notion of the “obligation to forget”

Anahtar Kelimeler

European Court of Human Rights, European Convention onHuman Rights, Perincek v. Switzerland, freedom of speech, hate speech

Kaynakça

• Case of Vajnai v. Hungary (33629/06, judgment of 8 july 2008.
• Castells v. Spain, Judgment of 23 april 1992.
• Ceylan v. Turkey,(23556/94), judgment of 8 july 1999.
• Conseil Constituionnel, Décision no. 2015-512 QPC du 8 janvier 2016.
• Conseil Constituionnel, Décision no.2012-647 DC du février 2012.
• Couderc, Hachette-Philipacchi c. France (no.40454/07),[GC], arrêt du 10 novembre 2015.
• Fressoz et Roire c. France,(29183/95 [GC], arrêt du 21 janvier 1999.
• Garaudy c. France, no.65831/01 [Déc] 24 juin 2003.
• Giniewski c.France, no. 64016/00, arrêt du 31 janvier 2006.
• Glimmerveen et Hagenbeek c. Pays Bas, no.8348/78,8406/78, Déc. de la Commission 11octobre 1979, DR 18.
• Handyside v. United Kingdom, Application no. 549/72, judgment of 7 december 1976.
• Ireland v. the United Kingdom, Judgment of 18 January 1978 par. 154.
• Janowiec and Others v. Russia, [GC], 5508/07 and 29520/09, judgment of 21 october 2013.
• Kühnen v. Germany, no.12194/86, Déc., DR 56
• Lehideux et Isorni c. France, arrêt du 23 septembre 1998.
• M’Bala M’Bala c. France, [Déc], no. 25239/13, décision du 20 octobre 2015.
• Monnat c. Suisse, 73604/01, arrêt du 21 septembre 2006.
• Norwood v. UK, no. 2813/03, 16. novembre 2004.
• Orban c.France, 20985/05, arrêt du 15 janvier 2009.
• Partidul Comunistilor (Neperecisti) et Ungureanu c. Roumanie, 46626/99, arrêt du 3 Février 2005.
• Pavel Ivanov v. Russia,35222/04 [Déc],20 february 2007.
• Perinçek c. Suisse ( no. 27510/08), [GC], arrêt du 15 octobre 2015.
• Perinçek c. Suisse ( no. 27510/08), arrêt du 17 décembre 2013.
• Seurot c. France, no.57383/00[Déc], 18 mai 2014.
• Sunday Times v. United Kingdom (no.1), judgment of 26 april 1979.
• Vasiliauskas v. Lithuania, [GC], 35343/05, judgment of 20 october 2015.
• İkincil Kaynaklar Affaire Perinçek-Communiqué de Pierre Nora, président de Liberté pour l’Histoire”, Liberté Pourl’ Historie, 5 Novembre 2015.
• Assemble Nationale, Rapport d’information No.1262, 18 novembre 2008,
• Président M. Bernard Acoyer. www.assemblee-nationale.fr/13/rapinfo/i1262.asp Bertrams, Kenneth. et De Broux, Pierre Olivier. “Du Négationnisme au Devoir de Mémoire”, Revue de Droit de l’Université de Bruxelles, vol. 35, 2007.
• Boëton, Marie. “Le négationnisme passé au crible de la Constitution,” La Croix, 8 décembre 2015.
• Boëton, Marie. La contestation des crimes contre l’humanité devant le Conseil Constitutionnel, La Croix, 2015.
• Drzemczewski, Andrew. Quelques Réflexions sur l’Autorité de la Chose Interprétée par la Cour de Strasbourg, Mélanges en l’Honneur de JeanPaul Costa, 2011.
• Flauss, Jean-François. “L’Histoire dans la jurisprudence de la Cour europé- enne des Droits de l’Homme,” Revue Trimestrielle des Droits de, l’Homme 2006.
• Giannopoulos, Christos L. “La Grande Chambre en quête d’un nouveau modus operandi ?”, La Revue des Droits de l’Homme, novembre, 2015. http://revdh.revues.org/1727
• Hochmann, Thomas. “Négationnisme du génocide arménien : défauts et qualités de l’arrêt Perinçek contre Suisse,” Revue des Droits et Libertés Fondamentaux, 2015, Chronique no.27.
• Kuri, Daniel. “La Question du Génocide des Arméniens à l’épreuve de la Grande Chambre de la Cour Européenne des Droits de l’Homme, Commentaire sur l’arrêt Periçek c/ Suisse du 15 Octobre 2015.”, Université de Limoges, 15 Octobre 2015.
• Le Rouzic, Louis – Marie. “Négationnisme, génocide et abus de droit, ” Revue des Droits et Libertés Fondamentaux, 2014, chronique no.11. Liberté pour l’Histoire, appel du 12 décembre 2005.
• Liberté pour l’Histoire, appel du 13 octobre 2008.
• Lobba, Paolo. Criminaliser le négationnisme au-delà de l’Holocauste, Liberté pour l’Histoire, janvier 2013.
• Vigevani, Giulio Enea. “Radici della costituzione e repressione della Shoah,” Associazione Italiana Costituzionalisti, vol.4, april, 2014.
• Voorhoof, Dirk. “Criminal conviction for denying the Armenian genocide in breach with freedom of expression, Grand Chamber confirms,” Strasbourg Observers Blog, October 21, 2015.
• İnternet Sitesi
• Office Fédéral de la Justice. http://www.bj.admin.ch