The Relationship Between Real Exchange Rate and Import and Export

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 13, 20.01.2025

Abdulbaki Pınar

Öz

The main objective of this study is to analyze the relationship between Real Exchange Rate and Export and Import in Turkey. In this context, three-month average data of real exchange rate, export and import values covering the periods of 2003:Q1 and 2019:Q4 were used in the analysis. The series belonging to real exchange rate and export and import data were made stationary using the Extended Dickey-Fuller (ADF) unit root test. Then, whether there is a long-term relationship between the series in question was examined with the Johansen Cointegration test. Then, the series in question were subjected to variance decomposition. Finally, the relationship between the series in question was analyzed using the Granger causality test. As a result of the study, it was determined that there is a long-term relationship between real exchange rate and import and export in Turkey between the periods of 2003:Q1 and 2019:Q4. In addition, as a result of the Granger causality test, real exchange rate and export; It has been determined that there is a mutual causality between imports and exports, and a causality from imports to the real exchange rate.

Anahtar Kelimeler

Real exchange rate, import, export, causality

Reel Döviz Kurunun İthalat ve İhracat ile İlişkisi

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de Reel Döviz Kurunun, İhracat ve İthalat ile olan ilişkisini analiz etmektir. Bu kapsamda 2003:Q1 ile 2019:Q4 dönemlerini kapsayan reel döviz kuru, ihracat ve ithalat değerlerinin üçer aylık ortalama verileri analizde kullanılmıştır. Reel döviz kuru ile ihracat ve ithalat verilerine ait seriler Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) birim kök testi kullanılarak durağanlaştırılmıştır. Ardından söz konusu serilerde arasında uzun dönemli bir ilişkinin olup olmadığı Johansen Eş bütünleşme testiyle incelenmiştir. Ardından söz konusu seriler varyans ayrıştırmasına tabi tutulmuştur. Son olarak da söz konusu seriler arasındaki ilişki Granger nedensellik testi kullanılarak analize tabi tutulmuştur. Çalışmanın sonucunda, 2003:Q1 ve 2019:Q4 dönemleri arasında Türkiye’de reel döviz kuru ile ithalat ve ihracat arasında uzun dönemde ilişkinin bulunduğu saptanmıştır. Ayrıca yapılan Granger nedensellik testi sonucunda reel döviz kuru ile ihracat; ithalat ile ihracat arasında karşılıklı nedenselliğin, ithalattan ise reel döviz kuru yönünde bir nedenselliğin bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Reel döviz kuru, ithalat, ihracat, nedensellik

Kaynakça

• Açcı, Y. (2016); Türkiye’de Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret İlişkisinin VAR Analizi ile İncelenmesi, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(14).
• Aktaş, C. (2010); Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Var Tekniğiyle Analizi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 6(11).
• Alptekin, V. (2009); Türkiye’de Dış Ticaret Reel Döviz Kuru İlişkisi: Vektör Otoregresyon (VAR) Analizi Yardımıyla Sınanması, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı, Konya.
• Arize, A.; Malindretos, J. ve Kasibhatla, K. (2003); Does Exchange-Rate Volatility Depress Export Flows: The Case Of LDC’s, International Advances in Economic Research, 9(1).
• Ay, A. (2007); Türkiye’de Dış Ticaret ve Kur Politikaları Uygulamaları, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Ay, A.; Üçler, G. ve Koçak, İ. (2009); Reel Döviz Kuru Dalgalanmalarının Dış Ticaret Üzerine Etkisinin Sınır Testi Yaklaşımı ile Analizi: 1996-2006 Türkiye Örneği, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Yıl 11, (17).
• Bari, B. ve Togba, E. D. (2017); The Effect of Foreign Exchange and Real Exchange Rate on Foreign Trade in Liberia: An Application of Autoregressive Distributed Lag (ARDL) Approach, EconWorld2017@Paris Proceedings. July 25-27, 2017; Paris, France.
• Değer, O. ve Demir, M. (2015); Reel Efektif Döviz Kuru ve Dış Ticaret Hacmi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği, Finans Politik – Ekonomik Yorumlar, 52(604).
• Duasa, J. (2009); Exchange Rate Shock on Malaysian Prices of Imports and Exports: An Empirical Analysis, Journal of Economic Cooperation and Development, 30(3).
• Gedik, A. (2014); Reel Efektif Döviz Kurunun Dış Ticaret Dengesi Üzerine Etkisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı, Konya.
• Göçer, İ. (2016); Ekonometri Ders Notları, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın İktisat Fakültesi, Ekonometri Bölümü.
• Gujarati, D. N. (2009); Temel Ekonometri, (Çevirenler: Ümit Şenesen ve Gülay Günlük Şenesen), Literatür Yayınları, İstanbul.
• Hwang, H. ve Lee, J. (2005); Exchange Rate Volatility and Trade Flows of the U.K. in 1990’s, International Area Review, 8(1).
• Karaçor, Z. ve Gerçeker M. (2012); Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği (2003-2010), Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (23).
• Karagöz, M. ve Doğan, Ç. (2005); Döviz Kuru Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2).
• Kodongo, O. ve Ojah, K. (2013); Real Exchange Rates, Trade Balance And Capital Flows in Africa, Journal of Economics and Business, Elsevier, 66.
• Köse, N.; Ay, A. ve Topallı, N. (2008); Döviz Kuru Oynaklığının İhracata Etkisi: Türkiye Örneği (1995-2008), Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(2).
• Öztürk, İ. ve Acaravcı, A. (2006); The Effects of Exchange Rate Volatility on the Turkish Export: An Empiricial İnvestigation, Review of Social Economic and Business Studies, 2, Fall 2002-2003.
• Öztürk, N. (2011); Para, Banka, Kredi, Ekin Basım Yayım Dağıtım, Bursa.
• Parasız, İ. (1999); Para Ekonomisi, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Tapşın, G. ve Karabulut, A. T. (2013); Reel Döviz Kuru, İthalat ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği, Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, (26).
• Tarı, R. ve Yıldırım, D. Ç. (2009); Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama, Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 16(2).
• Wılson, P. ve Tat, K. C. (2001); Exchange rate and the trade balance: The case of Singapore: 1970-1996, Journal of Asian Economicsd, 12(1).
• Yamak, R. ve Korkmaz, A. (2005); Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi, Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (2).
• Yaman, D. (2012); Döviz Kuru Oynaklığının Dış Ticaret Üzerine Etkileri: Teori ve Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, Ö. ve Kaya, V. (2007); İhracat, İthalat ve Reel Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye İçin Bir VAR Modeli, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 22(250).