NAMUS CİNAYETLERİNİN TÜRK VE İSLÂM HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 2, 83 - 110, 31.12.2017

Recep Çiğdem

Öz

İnsanlık, bireylerden, aileye; aileden kabile ve aşirete; kabileden
de devlete evrilmiştir. Hukuk bunun her aşamasında var olmuş ve fonksiyonlarını
icra etmiştir. Ancak, devlete geçme aşamasında,
kabilelerin kendi hukuk anlayışlarını terk etmek istememesi ciddi sıkıntıları beraberinde getirmiştir. Özellikle ceza hukuku alanında zaman zaman
sıkıntılar yaşanmıştır. Ülkemizde, özellikle töre/namus cinayetlerinde,
aşiretin verdiği kararlar sonucu kadınların öldürüldüğüne şahitlik edilmektedir.
Kan davaları kabile ve aşiret anlayışının diğer bir tezahürüdür.
Biz bu çalışmamızda, yargı ve medyaya yansıyan aşiret kararları sonucu
namus cinayetlerini Türk ve İslam ceza hukuku perspektifinden ele alacağız.
Özel hukuk alanında aşiret ve cemaat hukuk anlayışının olumlu
katkıları ise konumuz sınırlarını aştığından inceleme dışı bırakılacaktır.
Umarız bu çalışma aşiretlerin anlaşılmasına katkı sağlar.  

Anahtar Kelimeler

Aşiret, Hukuk, Suç, Ceza, Töre, Namus

Kaynakça

• AVCI, Mustafa (2005). “Töre cinayetleri açısından sosyal-hukuki düzenlemelerin evrimi”.Ekev Akademi Dergisi, S. 22.ss. 1-26; AVCI, Mustafa &Yerdelen, Erdal (2015). “Karar incelemesi – Garantörsel ihmali suçta ihmali ve icrai davranış ayrımı”.Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 19/1.ss. 163-190. AYTAÇ, Şule, “Töre cinayetleri üzerine bir röportaj”.http://www.nlp.gen.tr/yayinlar/torecinayetleri.htm, erişim tarihi: 30.3.2017.
• Şüphesiz Yüce Allah, bu gününüz, bu ayınız ve bu beldeniz haram olduğu gibi kanlarınızı,mallarınızı ve namuslarınızı birbirinize haram kılmıştır. Buhâri, Hudûd, 9. BAĞLI, Mazhar (2008).Töre ve/veya Namus Adına Cinayet İşleyen Suçlu ve Zanlıların Sahip Oldukları Toplumsal Değer Yapıları, Aile İlişkileri ve Kişisel Özellikleri İle Bunların Sosyo-Ekonomik Analizine İlişkin Bir Analiz, Diyarbakır. BUHARİ, İsmail (2006).Sahih, Beyrut: Mektebetü’r-rüşd. BİLGE, Necip (1994).Hukuk Başlangıcı Hukukun Temel Kavram ve Kurumları, Ankara: Turhan Kitabevi. CEZERİ, Abdurrahman (1986). Kitâbulfıkh ‘ale’l-mezâhibi’lerba‘a, İstanbul: Çağrı yayınları. CAN, Cahit (2002).Hukuk Sosyolojisinin Antropolojik Namus Cinayetlerinin Türk ve İslâm Hukuku Açısından Değerlendirilmesi 107 ERTURHAN, Sabri (2002). “İslâm Hukuku Açısından Öfkeli Şahsın Talakı”.Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 6/2. 202-222. ESEN, Hüseyin (2006).İslam’da suç ve ceza: İslam hukukunda cezai sorumluluk, İstanbul: Yeni akademi yayınları. FARAC, Mehmet (2004).Töre Kıskacında Kadın, İstanbul: Gunizi Yayıncılık. GAZALİ, Ebu Hamid Muhammed (1972).İktisad fi ‘itikad, tahkik Muhammed Mustafa Ebu’-l-Ala, Mısır:Mektebetü’l-cündi. GÖZTEPE, Ece (2005).“Namus cinayetlerinin hukuki boyutu: Yeni Türk ceza kanununun bir değerlendirmesi”.Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.59. ss. 29-48. GÜLLÜ, Ali, Hasan (2014).İslam hukukunda ve Türk ceza kanununda bedene yönelik suçlar ve cezaları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. GÜLLÜOĞLU, Ferda (2003).“Türk hukuk sistemi açısından namus ve töre Cinayetleri”.Sosyolojik ve Hukuksal Boyutlarıyla Töre ve Namus Cinayetleri Uluslararası Sempozyumu, Diyarbakır. HAFIZOĞULLURI, Zeki & Özen Muharrem (2010).Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Ankara. Hakeri, Hakan (2007).Kasten Öldürme Suçları, Ankara: Seçkin Yayınları. HASKEFİ (1984).Reddü’l-muhtâr, İbnAbdidin’in, Hâşiye ‘ala reddü’l-muhtâr ile birlikte, İstanbul: Kahraman yayınları. http://www.hayrettinkaraman.net/makale/0055.htm, erişim tarihi: 4.4.2017. http://www.hurhaber.com/19-yasindaki-hacire-govkatledildi/haber-614880, erişim tarihi: 7.4.2017 http://www.memurlar.net/haber/31954/namus-icin-karimioldurecegim-caiz-midir-degil-midir.html, erişim tarihi: 29.03.2017. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime &guid=TDK.GTS.58e49805178d16.57038191, erişim tarihi: 5.4.2017. İBN ABİDİN (1984).HâşiyetüReddi’l-muhtâr, İstanbul: Kahraman Yayınları. İBN HACER al-Askalâni (t.y.).Fethu’l-bâri, tahkik Muhıbbuddin el-hatip, Kahire:Dâru Reyyan. İBNÜ’L-KAYYIM (2010). ‘Maslahat, niyet, şart, ortam ve zamanın değişmesine göre fetvanın değişmesi’, Çev. Pehlül Düzenli,Makasıd ve İctihad, Edt. Ahmet Yaman, İstanbul: Rağbet Yayınları. İBNKUDÂME, Muvaffakuddin (1984).Muğni, Beyrut:Dâru’lfikr. İBNMÂCE (2009), Sünen, Beyrut: Dârurisâleti’l-alemiyye. İSKENDER, Zeki, Salih (2009).“Öğreti ve yargısal kararlar ışı- ğında töre saikiyle öldürme suçunun (namus cinayetlerinin) değerlendirilmesi”.Yargıtay dergisi, S. 127, ss. 5-60. KANTARCI, Zeynep (2014).“En iyi yönetime giden yol: Aristoteles’in siyaset felsefesi”.Mavi Atlas Gümüşhane Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S. 2.ss. 20-39. KAHRAMAN, Abdullah (2010).Fıkıh Usulü: Giriş, Deliller, Hü- kümler, Hüküm Çıkarma Yöntemleri, İstanbul: Rağbet Yayınları. KARAMAN, Hayreddin (1991).Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul: Nesil Yayınları. KÖROĞLU, Kaya (2014). “Kanun ve kültür: Töre kavramının hukuki ve sosyolojik bir analizi”.Türkiye adalet akademisi dergisi, S. 16.ss. 405-440. MÂVERDİ, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed (t.y.).Ahkâmu’sSultâniyye, Beyrut, Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye. MERĞİNÂNİ, (1989).El-Hidâye, İstanbul: Kahraman yayınları. OTACI, Cengiz (2009). “Yeni yargı kararları ışığında töre saikiyleöldürme suçu”.Güncel Hukuk Dergisi, Haziran.ss. 34-36; Namus Cinayetlerinin Türk ve İslâm Hukuku Açısından Değerlendirilmesi 109 ÖKTEN, Şevket (2009). “Toplumsal cinsiyet ve iktidar: Güneydoğu Anadolu bölgesinin toplumsal cinsiyet düzeni”.Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi/TheJournal of International SocialResearch, S. 2/8, ss. 302-312. PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali (1999).Türkçe Sözlük, İstanbul: Doğan Kitap. SAĞLAM, Bahaeddin, “İslam, devlet ve töre cinayetleri ve din namına işlenen diğer cinayetler”.https://dusuncekahvesi.wordpress.com/2009/09/08/islamdevlet-ve-tore-cinayetleri-ve-din-namina-islenen-diger-cinayetler/, erişim tarihi: 31.3.2017. SAĞLAM, Hadi & Çolak, Mehmet &Gökbayır, Sema (2012). “İslâm ceza hukukunda haksız tahrikin ceza indirimine etkisinin değerlendirilmesi”.Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,S. 5/1. ss. 159-194. SALİH B. AHMET el-Kefevi (t.y.).Fetâvâ Ali Efendi ma‘aNukûlli’l-Kefevi, İstanbul:Matba‘a ‘Amire. SEVGİLİ, M. Macit (2007).İslam Hukuku Açısından Töre Cinayetleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ŞAHİN, Ergün (2014). “Ceza yargılamasının tarihçesi”.Türkiye adalet akademisi dergisi, S. 18,ss. 349-385. ŞİRBİNİ, Muhammed el-Hâtibi (1958).El-Muğni’l-Muhtâc ilâ Mâ‘rifet-i Me‘âni’l-elfâz el-Minhâc, Mısır:Matba‘a Mustafa Halebi. TOPALOĞLU, Mahir (2009). “Töre saiki ile insan öldürme suçu”.İstanbul Barosu Dergisi, S. 83/1.ss. 135-141. Tezcan, Mahmut (1999). “Ülkemizde aile içi töre ya da namus cinayetleri”.Töre Cinayetleri Panel Bildirileri, Ankara. YAMAN, Ahmet (2010). “İslam hukuk ilmi açısından makâsıd içtihadının ya da gâi/teleolojik yorum yönteminin ilkeleri üzerine”.Makâsıd ve İctihad, Edt. Ahmet Yaman, İstanbul: Rağbet Yayınları. YILDIRIM, Enbiya, “Mulâane ayetlerinin nüzûl sebebi”.http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/308.pdf, erişim tarihi: 7.4.2017.