EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE KATILMA ALACAĞINI BORÇLU EŞTEN VEYA BORÇLU EŞİN MİRASÇILARINDAN TAHSİL EDEMEYEN KATILMA ALACAKLISI EŞİN TMK M. 241’E GÖRE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI DAVA HAKKI

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 1, 147 - 198, 30.06.2016

Sinan Okur

Öz

Yasal mal rejimi olarak edinilmiş mallara katılma rejimini benimseyen Türk Medeni
Kanunu, kural olarak eşlerin kişisel ve edinilmiş malları üzerinde tasarruf özgürlü-
ğünü benimsemiştir. Ancak bu tasarruf özgürlüğünün istismar edilebileceğini ve diğer
eşin katılma alacağını azaltmak için kullanılabileceğini öngören kanun koyucu, TMK
m. 229 ile bağlantılı olarak m. 241 üzerinden birtakım düzenlemeler getirmiştir. Birbirleri
ile zorunlu bir bağ içinde bulunmayan fakat birbirlerini tamamlayan bu maddeler,
eşlerin tasarruf özgürlüğüne ciddi sınırlamalar getirmektedir. Buna göre katılma alacağı
borçlusu eşin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde yaptığı bağışlamalar
ve bir süre ile mukayyet olmaksızın katılma alacağını azaltmaya dönük tüm devirler,
artık değerin hesabında sanki bunlar hiç yapılmamış gibi borçlu eşin aktif hanesine
yazılacaktır. Fakat bu varsayımsal eklemeyle yetinmeyen kanun koyucu TMK m.
241’de, tasfiye sonrası borçlu eşin katılma alacağını ödemede güçsüzlüğe düşmesi durumunda,
katılma alacağını tahsil edemeyen eşe, varsayımsal olarak eklenen kazandırmalardan
yararlanan üçüncü kişilere alacağın tahsil edemediği kısmı için başvurma
imkânı getirmiştir. Vurgulamak gerekir ki, tasfiye sırasındaki eklemeler tamamen farazi
mahiyettedir. Çalışmanın amacı bu hukuki imkânın ve buna bağlı ortaya çıkan sorunların
TMK m. 229 ile bağlantılı olarak geniş biçimde değerlendirilmesidir. 

Anahtar Kelimeler

Katılma Alacağı, Üçüncü Kişiye Karşı Dava Hakkı, Eklenecek Değerler, Karşılıksız Kazandırma, Katılma Alacağını Azaltan Devirler, TMK m. 241, TMK m. 229

Kaynakça

• ACABEY, Beşir, Evlilik Birliğinde Yasal Mal Rejimi, İzmir 1998. ACAR, Faruk, 4721 sayılı yeni Türk Medeni Kanunu’nda Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Bağlamında Eşin Yasal Miras Payının Belirlenmesi, 2. Baskı, İstanbul 2004 (ACAR, Eşin Yasal Miras Payı). ACAR, Faruk, Aile Hukukumuzda Aile Konutu, Mal Rejimleri ve Eşin Yasal Miras Payı, 3. Baskı, Ankara 2012 (ACAR, Aile Hukukumuz). AKINTÜRK, Turgut/ATEŞKARAMAN, Derya, Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku – II. Cilt, 17. baskı, İstanbul 2015. ARAL, Fahrettin/AYRANCI, Hasan, Borçlar Hukuku (Özel Borç İlişkileri), Yetkin Yayınları, 10. Baskı, Ankara 2014. ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR AYVAZ, Sema, Medeni Usul Hukuku, 1. Baskı, Ankara 2016 (ARSLAN/YILMAZ/AYVAZ, Medeni Usul). ARSLAN, Ramazan/YILMAZ, Ejder/TAŞPINAR AYVAZ, Sema, İcra ve İflas Hukuku, 1. Baskı, Ankara 2016 (ARSLAN/YILMAZ/AYVAZ, İcra ve İflas). ARSLANLI, Halil, “İsviçre Kanunu Medenisi ve Borçlar Kanunu veya İsviçre Hukukunun Bulduğu Bir Tefsir Normu Türk Hukukuna Müessir Olabilir Mi?” (Medeni Kanunun XV. Yıl Dönümü İçin), İstanbul 1944. BASLER KOMMENTAR, Zivilgesetzbuch I, Art. 1-456, (Hrsg.) HONSELL, Heinrich/ VOGT, Nedim P./ GEISER, Thomas, 5. Auflage, Basel, 2014 (BSK ZGB I, HAUSHERR/AEBI-MÜLLER, Art., PN.). BERNER KOMMENTAR zum schweizerischenPrivatrecht: Das Familienrecht, Das Eherecht, Das Güterrecht der Ehegatten, Allgemeine Vorschriften der ordentlische Güterschtand der Errungenschaftsbeteiligung, Band II. 1. Abteilung, 3. Teilband 1. Unterteilband, (Hrsg.) MAIER-HAYOZ, Arthur, Bern, 1992 (BernerKommHAUSHEER/ REUSSER/ GEISER, ZGB Art., PN.). BGB HANDKOMMENTAR, (Schriftleitung) SCHULZE, Reiner, Baden-Baden, 5. 196 Dr. Iur. Sinan OKUR, LL.M. ERÜHFD, C. XI, S. 1, (2016) EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 2. Baskı, Ankara 2015 (EREN, Özel Hükümler). ERMAN BGB, WESTERMANN, Harm P., Band II, 12. Auflage, Köln, 2008 (K. GAMILLSCHEG, in: ERMAN-BGB HANDKOMMENTAR, §, PN.). GENÇCAN, Ö. Uğur, Mal Rejimleri Hukuku, Ankara 2010. HANDKOMMENTAR ZUM SCHWEIZER PRIVATRECHT, Personen- und Familienrechtinkl. Kindesund Erwachsenenschutzrecht, Art. 1-456, Hrsg. BREİTSCHMID, Peter/RUMO-JUNGO, Alexandra, Zürich, 2012 (CHK- A. RUMO-JUNGO, ZGB Art., PN.). HANDKOMMENTAR ZUM SCHWEIZER PRIVATRECHT, Vertragsverhältnisse Teil 1: Innominatkontrakte, Kauf, Tausch, Schenkung, Miete, Leihe, Art. 184-318, Hrsg. MÜLLER-CHEN, Markus/ HUGUENIN, Claire/ GIRSBERGER, Daniel, Zürich, 2012 (CHK-B. SCHÖNENBERGER, OR Art., PN.). HAUSHERR, Heinz/ GEISER, Thomas/ AEBI-MÜLLER, Regina, Das Familienrecht des schweizerischen Zivilgesetzbuches, 5. Auflage, Bern, 2013 (HAUSHEER/GEISER/AEBI-MÜLLER, Das Familienrecht, PN.). İMRE, Zahit/ERMAN, Hasan, Miras Hukuku, 11. Baskı, İstanbul 2015. JAUERNIG BGB, 12. Auflage, München, 2007 (CHR. BERGER, in: JAUERNIG, §, PN.). KILIÇOĞLU, Ahmet, Katkı-Katılma Alacağı, 4. Baskı, Ankara 2014 (KILIÇOĞLU, Katkı-Katılma). KILIÇOĞLU, Ahmet, Medeni Kanunumuzun Aile Miras Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler, 2. Baskı, Ankara 2004 (KILIÇOĞLU, Yenilikler). KILIÇOĞLU, Ahmet, Aile Hukuku, Ankara 2015 (KILIÇOĞLU, Aile). KURZKOMMENTAR – SCHWEIZERISCHES ZIVILGESETZBUCH, (Hrsg.) BÜCHLER, Andrea/JAKOB, Dominique, Basel, 2012 (KUKO ZGBJAKOB/PICHT, Art., PN.). OĞUZMAN, Kemal/ SELİÇİ, Özer/ OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Eşya Hukuku, 18. Baskı, İstanbul 2015. OTT, Walter, Der Schutz der Anwartschaft auf den Vorschlags anteil unter dem Güterstand der Errungenschaftsbeteiligung mit Hilfe der güterrechtlichen Herabsetzungs- und Rückforderungsklage 289 ff., in: FS Cyril Hegnauer zum 65. Geburtstag, Bern, 1986. ÖZDAMAR, Demet/KAYIŞ, Ferhat, Yasal Mal Rejimi ve Tasfiyesi, 3. Baskı, Ankara 2015. ÖZTAN, Bilge, Aile Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2015. ÖZTAŞ, İlker, Katılma Alacağının Üçüncü Kişiden Talep Edilmesi, Legal Hukuk Dergisi, S. 98, 2011, s. 553 vd. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Katılma Alacağını Borçlu Eşten veya Borçlu Eşin … 197 ÖZUĞUR, Ali İ., Mal Rejimleri, 6. Baskı, Ankara 2011. PALANDT BGB, 67. Auflage, München, 2008 (BRUDERMÜLLER, in:PALANDT, §, PN.). PIOTET, Paul, Die Errungenschafts beteiligung nach schweizerischem Ehegüterrecht, (Aus dem Französischen übersetzt von Katrin Saadaé-Meyenberger), Bern, 1987. PRÜTTING, Hanns/ WEGEN, Gerhard/ WEINREICH, Gerd, BGB KOMMENTAR, 1. Auflage, Neuwied, 2006 (WEINREICH, in: PRÜTTİNG/WEGEN/WEINREICH, §, PN.) SARI, Suat, Evlilik Birliğinde Yasal Mal Rejimi Olarak Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, İstanbul 2007. SCHWENZER, Ingeborg (Hrsg.), SCHEIDUNG, FamKomm. Band I: ZGB und Band II: Anhänge, 2. Auflage, Bern, 2010 (FammKomm-STECK, ZGB Art., PN.). ŞEKER, Muzaffer, Eşin ve Eşlerin Üçüncü Kişilerle Yaptıkları Hukuki İşlemlerden Kaynaklanan Borçlarından Dolayı Cebri İcra Yoluyla Takipleri, Legal Hukuk Dergisi, S. 68, 2008, s. 2615 vd. ŞEKER, Muzaffer, Der türkische und schweizerische gesetzliche Güterstand im Vergleich, Freiburg, 2006. ŞENOCAK, Kemal, Üçüncü Şahıs Lehine Hayat Sigortası Sözleşmesi (Türk Ticaret Kanunu ve Tasarısı Açısından), Ankara, 2009. ŞIPKA, Şükran, Türk Hukukunda Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Uygulamaya İlişkin Sorunlar, İstanbul 2011. SUTTER-SOMM, Thomas/KOBEL, Felix, Familienrecht, Zurich, 2009 (SUTTERSOMM/KOBEL, Familienrecht, PN.). SUTTER-SOMM, Thomas, Die Streitverkündigung betreffend güterrechtlicher Hinzurechnung (Art. 208 ZGB) unter der Schweizerischen Zivilprozessordnung, 1667 ff. in: FS für Ingeborg Schwenzer zum 60. Geburtstag, (Hrsg.) BÜCHLER, Andrea/ MÜLLER-CHEN, Markus, Bern, 2011 (SUTTER-SOMM, Streitverkündigung, s.). WOLF, Stephan/GENNA, Gian Sandro, Zwanzig Jahreneues EhegüterrechtWostehenwir? 103 ff. in: Scheidungsrecht Aktuelle Probleme und Reformbedarf, (Hrsg.) RUMO JUNGO, Alexandra/PICHONNAZ, Pascal, Zürich, 2008. YALT, A.Rıza, Grand Dictionnaire, Français-Turc, İstanbul 1971. ZEYTİN, Zafer, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, 2. Baskı, Ankara 2008. ZGB Kommentar Schweizerischen Zivilgesetzbuch, (Hrsg.), KOSTKIEWICZ, Jolanta K./NOBEL, P./SCHWANDER, Ivo/WOLF, Stephan, 2. Auflage, 2001 (ZGB Kommentar Schweizerischen Zivilgesetzbuch/RYFFEL, Art., PN.).