TIBBİ UYGULAMA HATALARI BAKIMINDAN TAKSİR- BİLİNÇLİ TAKSİR AYRIMI (KOMPLİKASYON- İZİN VERİLEN RİSK AYRIMI BAĞLAMINDA)

Yıl 2015, Cilt: 10 Sayı: 1, 63 - 106, 30.06.2015

Fatih Birtek

Öz

Teşhis, tedavi veya sağlığın korunması maksadıyla girişilen tıbbi uygulamalar açısından, tıbbi müdahaleden kaynaklanan komplikasyonların öngörülmemesi veya komplikasyon ortaya çıktıktan sonra tespitinde veya ortadan kaldırılmasında gerekli dikkat ve özenin gösterilmemesi halinde ceza sorumluluğu ortaya çıkabilecektir.

Sağlık personeli bakımından, tıbbi uygulama hataları ya da komplikasyonlar nedeniyle ortaya çıkabilecek suç tipleri taksirle öldürme ve taksirle yaralama olup, bu suçlar yönünden manevi unsurun tespiti büyük önem taşımaktadır. Tıbbi müdahaleler yönünden taksir-bilinçli taksir ayrımının yapılabilmesi için bazı kriterlerin belirlenmesi gerekmektedir. Bu kriterler ortaya konulmaksızın, tıbbi müdahalenin gerçekleştirildiği anda tıbbi müdahaleden kaynaklanabilecek olumsuz sonuçların (özellikle komplikasyonların) çoğu zaman öngörüldüğü ve bu nedenle TCK m.22/3 hükmünde düzenlenen "öngörme" şartının gerçekleştiğinden bahisle, sağlık personelinin doğrudan doğruya ve her durumda bilinçli taksirli hareket ettiği kabul edilemez.

Anahtar Kelimeler

Tıbbi Uygulama, Tıbbın Kötü Uygulanması, Ceza Sorumluluğu, Komplikasyon, İzin Verilen Risk, Yan Etki, İstenmeyen Etki, Tıbbi Taksir

Kaynakça

• Aktay, Göknur/ Hancı, Hamit/ Balseven, Aysun, İlaç Etkileşimleri ve Hekim Sorumluluğu, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi (STED), C. 12, S.7, Y. 2003
• Altundere, Nazan, Tıp Ceza Hukuku ve Güven İlkesi, Sağlık Hukuku Makaleleri, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2012
• Arslan Hızal, Sevinç, Tıbbi Müdahalelerde Olası Kast ve Bilinçli Taksirin Ayırımı, Ceza Hukuku Dergisi (CHD), S.18, Nisan 2012
• Artuk, M. Emin/ Gökcen, Ahmet/ Yenidünya, A. Caner, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 8. Baskı, Ankara 2014
• Bayraktar, Köksal, Hekimin Tedavi Nedeniyle Ceza Sorumluluğu, İstanbul 1972
• Bayraktar, Köksal, TCK Tasarısına İlişkin Genel Bir Değerlendirme, TCK Reformu, 2. Kitap, TBB Yayını, Ankara 2004
• Bilge, Yaşar, Adli Bilimler Sözlüğü, Ankara 2002
• Birtek, Fatih, Tıbbi Müdahaleler Açısından Komplikasyon Malpraktis Ayırımı, İstanbul Barosu Dergisi, C. 81, S.5, Y. 2007
• Centel, Nur/ Zafer, Hamide/ Çakmut, Özlem, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, 2. Baskı, İstanbul 2011
• Centel, Nur/ Zafer, Hamide/ Çakmut, Özlem Yenerer, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 8. Baskı, İstanbul 2014
• Charles, L. Bosk, Forgive and Remember: Managing Medical Failure, 3rd Edition, Chicago-London, 2003
• Civaner, Murat, "Harm Caused by Healthcare" instead of "Malpractice", Turkish Archives of Pediatrics, Galenos Publishing, S.46, Y. 2011
• Çelik, Faik, Komplikasyon in Tıp Hukuku Atölyesi-I, Akyıldız, Sunay/Hakeri, Hakan/ Çelik, Faik/ Somer, Pervin, Ankara 2013.
• Çolak, Ahmet, Nöroşirujide Malpraktis, Türk Nöroşiruji Dergisi, 12: 94-98, Yıl. 2002
• Demirbaş, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. Baskı, Ankara 2014.
• Dönmezer, Sulhi/ Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım II, 12. Baskı, İstanbul 1999.
• Ersoy, Yüksel, Tıbbi Hatanın Hukuki ve Cezai Sonuçları, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.53, Y. 2004
• Ersoy, Yüksel, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2002
• Görkemli, Burcu, Kompozit Doku Nakli, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Doğan Soyaslan Armağanı, C. VIII, S.2, Y. 2013.
• Gökcan, Hasan Tahsin, Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk, Ankara 2013
• Gökcan, Hasan Tahsin, Ceza Hukukunda Güven İlkesi ve Trafik ve Tıp Hukukunda Uygulanması, Yargıtay Dergisi, Ocak-Nisan 2012 (Güven İlkesi)
• Gülşen, Recep, Hekimin Malpraktisten Kaynaklanan Cezai Sorumluluğu, Tıp hukuku Dergisi, C.1, S.1, Nisan 2012
• Hafızoğulları, Zeki/ Özen, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2010,
• Hakeri, Hakan, Hekimlerin Cezai Sorumluluğu, Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk Sempozyumu, 16-17 Ocak 2009, Mersin, Mersin Barosu Yayını, Ankara (tarihsiz),
• Hakeri, Hakan, Ceza Hukukunda Önemsiz Hareketler, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.69., Y. 2007
• Hakeri, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara 2014 (Genel Hükümler)
• Hakeri, Hakan, Tıp Hukukunda Malpraktis Komplikasyon Ayrımı, Toraks Cerrahisi Bülteni, C. 5, Y. 2014
• Hakeri, Hakan, Tıp Hukuku, 7. Baskı, Ankara 2013. (10. Baskı, Ankara 2015)
• Hancı, Hamit, Tıbbi Girişimler Nedeniyle Hekimin ceza ve Tazminat Sorumluluğu (Malpraktis), 3. Baskı, Ankara 2006
• Harris, Curtis E., Medical Malpractice Survival Handbook, ACLM, 2007, Mosby/ Elsevier Publiser, p. 3; U.S. Congress, Office of Technology Assessment, OTA-H- 602, Washington 1994
• Harris, E. Curtis, "Negligence" in The Medical Malpractice Survival Handbook, American College of Legal Medicine, Mosby Elsevier, Philedelphia 2007
• Heinrich, Heinrich, Bernd, Ceza Hukuku Genel Kısım I, Ed. Yener Ünver, Ankara 2014
• İçel, Kayıhan, Ceza Hukukunda Taksirden Doğan Sübjektif Sorumluluk, İstanbul 1967
• İçel, Kayıhan/ Evik, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 2. Kitap, 4. Baskı, İstanbul 2007
• Jescheck, Hans-Heinrich, Alman Ceza Hukukuna Giriş, Çev. Feridun Yenisey, İstanbul 2007
• Kangal, Zeynel T., Varsayılan Rıza, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XV., Y. 2011, S.4
• Kapp, B. Marshall, Medical Error Versus Malpractice, Depaul Journal of Health Care Law, L.751, 1996-1997.
• Katoğlu, Tuğrul, Ekip Halinde Yürütülen Faaliyetlerde Güven İlkesi ve Ceza Sorumluluğu, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.63, Y. 2007
• Kayaer, Nebahat, Ceza Hukukunda Hekimin Tıbbi Müdahalesi Çerçevesinde İşlenen Taksirle Öldürme Suçu, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE, İzmir 2012.
• Koca, Mahmut, Hekimin Taksirli Fiillerinden Doğan Cezai Sorumluluğu, Sağlık Hukuku Sempozyumu, (Ed. Cem Baygın, Metin Uçar, Yusuf Büyükay), Erzincan 15-16 Mayıs 2006
• Koca, Mahmut/ Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Ankara 2014
• Kocatürk, Utkan, Açıklamalı Tıp Terimleri Sözlüğü, Ankara 1997
• Lile, Hans, Ceza Soruşturmasında Hekimin Tedavi Hataları, Çev. Kıvılcım Bilgen,
• Kerem Öz, Tıp/ Sağlık Hukuku, Prof. Dr. Hakan Hakeri'ye Armağan, Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 14, Ankara 2014
• Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Dersleri, İstanbul 1992
• Özbek, V. Özer/ Kanbur, Nihat/ Doğan, Koray/ Bacaksız, Pınar/ Tepe, İlker, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 5. Baskı, Ankara 2014
• Özen, Muharrem, TCK'da Taksir, Alman- Türk Karşılaştırmalı Ceza Hukuku, C. 3, İstanbul 2012
• Özen, Mustafa, Ceza Hukukunda Taksir, Ankara 2011.
• Özgenç, İzzet, Bilinçli Taksir, Çetin Özek Armağanı, İstanbul 2004 (Bilinçli Taksir)
• Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2014
• Özgönül, Mustafa Levent, Türkiye'de Tıp Etiği ve Hukuk Açısından Tıbbi Hata Kavramı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2010
• Özkan, Halid, Tıpta İşbirliği ve Ceza Sorumluluğu, VII. Türk-Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, Ed. Hakan Hakeri, Henning Rosenau, 16-17 Nisan 2010, Samsun
• Özkaya, Nesrin, Hekim Dışındaki Sağlık Mesleği Mensuplarının Tıbbi Uygulamalardan Doğan Sorumlulukları ve Yüksek Sağlık Şurası Tarafından Hatalı Bulunan Tıbbi Uygulama Örnekleri, Sağlık Hukuku Makaleleri, İstanbul Barosu Yayını, İstanbul 2012
• Özpınar, Berna, Tıbbi Müdahalede Kötü Uygulamadan Doğan Hukuki Sorumluluğun Sebepleri ve Sonuçları, Ankara Barosu Dergisi, C. 66, S.3., Y. 2008
• Öztürk, Bahri/ Erdem, M. Ruhan, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 13. Baskı, Ankara 2013
• Öztürkler, Cemal, Hukuk Uygulamasında Tıbbi Sorumluluk, Teşhis-Tedavi ve Tıbbi Müdahalelerden Doğan Tazminat Davalar, Ankara 2003
• Polat, Oğuz, Tıbbi Uygulama Hataları, Ankara 2005
• Rosenau, Henning, Ceza Hukukunda Varsayılan Rıza, (Çev. Ahmet Hulusi Akkaş), Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Doğan Soyaslan Armağanı, C. VIII, S.2, Y. 2014 (Aralık).
• Saatçıoğlu, Onur Can, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya'daki Özel Hukuk Uygulamalarında Tıbbı Malpraktis Olgusu, Sağlık Hukuku Digestası, Ankara Barosu Yayınları, Ankara 2009
• Sarp, Nilgün, Hekimin Tıbbi Özen Yükümlülüğü, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Lefke Avrupa Üniversitesi V. Sağlık Hakkı ve Sağlık Hukuku Sempozyumu, Ed.
• Nilgün Sarp, Cahid Doğan 8-9 Kasım 2013, Lefkoşa
• Savaş, Halide, Tıbbi Müdahale Hataları, Ankara 2009
• Savaş, Halide, Tıbbi Malpraktis ve Komplikasyondan Doğan Sorumluluklar, Sağlık Hukuku Makaleleri, İstanbul Barosu Sağlık Hukuku Merkezi Yayınları, İstanbul 2012
• Soyaslan, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2012
• Toroslu, Nevzat, Ceza Hukuku Genel Kısım, Ankara 2008
• Ünver, Yener, Doktorların Malpraktis Nedeniyle Ceza Hukuku Sorumluluğu ve Malpraktis- Komplikasyon Ayırımı, Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk Sempozyumu, 16-17 Ocak 2009, Mersin, Mersin Barosu Yayını, Ankara (tarihsiz), (Malpraktis- Komplikasyon Ayırımı)
• Ünver, Yener, Tıbbi Malpraktis ve Ceza Hukuku, Tıbbi Uygulama Hataları (Malpraktis) Komplikasyon ve Sağlık Meslek Mensuplarının Sorumluluğu, Yeditepe Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2008 (Tıbbi Malpraktis).
• Ünver, Ceza Hukukunda İzin Verilen Risk, İstanbul 1998 (İzin Verilen Risk)
• Ünver, Yener, Tıp Ceza Hukukunda Güven İlkesi, Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara 2008
• Ünver, Yener, Tıp Hukukunda Güven İlkesi, Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, V. Türk Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, 28 Şubat-1 Mart 2008, Ankara
• Yaşar, Osman/ Gökcan, Hasan Tahsin/ Artuç, Mustafa, Yorumlu- Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, C. I, Ankara 2010
• Yaycı, Nesime, Komplikasyon ve Malpraktis Ayrımı, Uluslararası I. Sağlık Hukuku Sempozyumu, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 24-25 Nisan 2008
• Yıldız, Ali Kemal, Tıp Hukukunda Güven İlkesi, VII. Türk- Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, 16-17 Nisan 2010