CEZA MUHAKEMESİNDE TANIK BEYANININ DELİL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 1, 175 - 209, 30.04.2019

Metin Köse

Öz

Ceza muhakemesinde maddi gerçeğin bulunmasının ve hukuk düzeni açısından doğru bir karar verilebilmesinin öncelikli şartı, delillerin sağlıklı bir şekilde ortaya konulup değerlendirilmesidir. Deliller duruşmada hükmün oluşmasına katkı sağlayacak süjelerin önüne konur ve tartışmaya açılır. Hâkim duruşmaya getirilmiş ve huzurunda tartışılmış delilleri akıl yürütmek suretiyle serbestçe değerlendirerek vicdani kanaatini oluşturur. Bu bağlamda, hâkim tanık beyanının delil değerini belirlemek için tanıklığın içeriği ile tecrübe kurallarını karşılaştırır. Hâkim, tecrübe kurallarına dayanarak yaptığı değerlendirme sonu-cunda gerçeğe uygun olduğu kanaatini edindiği tanık beyanını delil olarak kabul eder ve onunla hüküm verir. Güvenilir bulmadığı veya genel bilinen gerçeklere, hayat tecrübelerine aykırı gördüğü tanık beyanını ise delil olarak kabul etmez.Bu çalışmada “Ceza Muhakemesinde Tanık Beyanının Delil Olarak Değerlendirilmesi” başlığı altında tanık beyanının ortaya konulması, tartışılması ve gerçeğe uygunluk bakımından değerlendirilmesi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tanık beyanı, Tanıklıktan çekinme, Tanığa soru yöneltilmesi, Tanıkların yüzleştirilmesi, Tanık beyanının değerlendirilmesi

Kaynakça

• Arık, F. (1947). İsviçre ve Alman Hukukunda Mahkemede Delillerin İkamesi. AD, (9), 814-829.
• Arıkan, B. (1962). Tanık. ABD, (2), 129-131.
• Atalay, O. (2009). Delil Kavramı Üzerine. Haluk Konuralp Anısına Armağan C.2 içinde (s.129-138). Ankara: Yetkin Yayınları.
• Atkinson, R.L., Atkinson, R.C., Smith, E.E., Bem, D.J. and Hoeksema, S.N. (2002). Psikolojiye Giriş. Hilgard’s Introduction to Psychology 12th Edition (Çev: Yavuz Alogen). Ankara.
• Balo, Y.S. (2009). Uluslararası İlke ve Uygulamalar Çerçevesinde Ceza Muha-kemesinde Tanık Koruma (Anonim Tanık). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Baymur, F. (1996). Genel Psikoloji (11. Bası). İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Belgesay, M.R. (1949). Davaların Uzamasının Sebepleri Üzerine Bir İnceleme. İHFM, 15, 634-659.
• Belgesay, M.R. (1951). HUMK Şerhi, İspat ve Hüküm Teorileri. İstanbul: İstan-bul Üniversitesi Yayını.
• Bıçak, V. (2011). Suç Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Canak, E. (2005). Çapraz Sorgu. İstanbul: Vedat Kitapçılık Basım Yayım Dağıtım.
• Canpolat, Ş. (1974). Usul Hukukunda Tanık ve Psikolojisi. Adana: Kemal Matbaası.
• Centel, N. ve Zafer, H. (2005). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Centel, N. ve Zafer, H. (2015). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Clemens, W.R. (1961). Germany. The Journal of Criminal Law, Criminology, and Police Science. Northwestern University. 52 (3), 277-282. http://www. jstor.org/ stable/1141107 (erişim tarihi: 04.01.2012).
• Çolak, H. (2007). Ceza Yargılaması Hukukunda Çapraz Sorgu. Ankara: Bilge Yayınevi.
• Darbyshire, P. (1995). English Legal System in a Nutshell. London: Sweet&Maxwell.
• Demirbaş, T. (2013). Soruşturma Evresinde Şüphelinin İfadesinin Alınması. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Eğilmez, N.K. (1955). Şahadet ve Şahidin Psikolojisi. ABD, (1), 396-403.
• Erem, F. (1973). Ceza Usulü Hukuku. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fa-kültesi Yayınları.
• Erem, F. (1987). Adalet Psikolojisi. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Erman, R.B. (2010). Ceza Muhakemesi Hukukunda Belirti ve İspat Değeri. Prof. Dr. Köksal Bayraktar’a Armağan. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakül-tesi Dergisi, 679- 701.
• Ertanhan, M. (2005). Medeni Yargılama Hukukunda Tanık ve Tanıklık. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Feyzioğlu, M. (1996). Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanıklık. Ankara: US-A Yayıncılık.
• Feyzioğlu, M. (2002). Ceza Muhakemesinde Vicdani Kanaat. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Gardner, T.J. and Anderson, T.M. (2010). Criminal Evidence Principles and Cases. Wadsworth: Cengage Learning.
• Hannibal, M. and Mountford, L. (2002). The Law Of Criminal and Civil Evi-dence Principles and Practice. Longman.
• Jahn, M. (2014). Ceza Yargılaması Hukukunda Delil Değerlendirilmesi ve İnandırıcılık Muhakemesinin Temelleri (Çev: Gülsün Ayhan Aygörmez Uğur-lubay). Yener Ünver (Ed.), Ceza Muhakemesi Hukukunda Delil ve İspat içinde (s. 589-603). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Kantar, B. (1957). Ceza Muhakemeleri Usulü. Ankara.
• Karafakih, İ.H. (1952). Hukuk Muhakemeleri Usulü Esasları. Ankara.
• Karakehya, H. (2009). Ceza Muhakemesinde Suçluluğun İspatının Tek Delile Dayanması. Haluk Konuralp Anısına Armağan C.2 içinde (993-1019). Ankara: Yetkin Yayınları. Karakehya, H. (2015). Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi.
• Kerdaniel, E.L.D. (1937). Şahitlik ve Şahidin Psikolojisi. (Çev: Rasih Yeğen-gil). Ankara.
• Keskin, S. (1997). Temyiz Nedeni Olarak Hukuka Aykırılık. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Kunter, N., Yenisey, F. ve Nuhoğlu, A. (2006). Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Arıkan Yayınevi.
• Morgan, C.T. (2009). Psikolojiye Giriş. (Eds. Sirel Karakaş, Rükzan Eski). Konya: Eğitim Akademi Yayınları.
• Önder, A. (1963). Ceza Muhakemeleri Hukukunda Şahitlikten Çekinme Hakkı. İHFM, 29 (4), 876-932.
• Özbek, V.Ö. (2005). CMK İzmir Şerhi. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Özbek, V.Ö., Kanbur, M.N., Doğan, K., Bacaksız, P. ve Tepe, İ. (2012). Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Özen, M. (2011). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Gizli Tanıklık Üzerine Değerlendirmeler. (Yayına hazırlayan Çiğdem Güner). Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Düzenlemeleri ve Uygulamalarına İlişkin Genel Değerlendirmeler. Ankara Hukuk Toplantıları içinde (s. 57-84). Ankara: Anka-ra Üniversitesi Yayınları. Öztürk, B. ve Erdem, M.R. (2008). Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Öztürk, B., Tezcan, D., Erdem, M.R., Sırma, Ö., Saygılar, Y. ve Alan, E. (2009). Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Pekcanıtez, H., Atalay, O. ve Özekes, M. (2007). Medenî Usûl Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Pickel, K.L. (1993). Evaluation and Integration of Eyewitness Report. Law and Human Behavior, 17 (5), 569-595. http://heinonline.org (erişim tarihi: 27.07.2012).
• Postacıoğlu, İ.E. (1975). Medeni Usul Hukuku Dersleri. İstanbul: Sulhi Garan Matbaası.
• Read, F.T. (2006). Doğrudan ve Çapraz Sorgu. İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları.
• Soyaslan, D. (2010). Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Şahin, C. ve Göktürk, N. (2012). Ceza Muhakemesi Hukuku- II. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Taner, M.T. (1955). Ceza Muhakemeleri Usulü. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Toroslu, N. ve Feyzioğlu, M. (2006). Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi.
• Turhan, F. (2009). Ceza Muhakemesinde Tehlike İçindeki Tanıkların Korunması Türk, Alman ve Avusturya Hukuklarında Karşılaştırmalı Olarak. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Tüzün, N. (1962). Yemin ve Şahadet. ABD, (2), 279-286.
• Ünver, Y. (1996). Ceza Yargılaması Hukukunda İspata İlişkin Bir Yargıtay İBK’nın İncelenmesi. İHFM, 55 (1-2), 183-218.
• Ünver, Y. (2006). Ceza Muhakemesinde İspat, CMK ve Uygulamamız. Ceza Hukuku Dergisi, 1(2), 103-205.
• Ünver, Y. ve Hakeri, H. (2012). Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Woodward, J. (1902). Expert Evidence. The North American Review, (175) 551, 486-499. http://www.jstor.org/stable/25119313 (erişim tarihi: 27.07.2012).
• Yenisey, F. (2010). Örgüt Suçu, Muhakemesi ve Gizli Tanık. Prof. Dr. Köksal Bayraktar’a Armağan Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 397-420.
• Yıldız, A.K. (2002). Ceza Muhakemesinde İspat ve Delillerin Değerlendirilme-si. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yurtcan, E. (2004). Ceza Yargılaması Hukuku. İstanbul: Kazancı Yayınları.
• Yücel, M.T. (1991). Ceza Adaletinde Tanık Üzerine. Ankara Barosu Dergisi, (5), 737-740.
• Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 18.2.2014 tarih ve 2013/4-242 Esas ve 2014/79 Karar sayılı kararı. Kazancı Hukuk Otomasyon Programı İçtihat Bilgi Bankası. http://www. kazanci.com.tr (erişim tarihi: 06.02.2015).
• Yargıtay 10. Ceza Dairesinin 6.3.2012 tarih ve 2009/3321 Esas ve 2012/3370 Karar sayılı kararı. Kazancı Hukuk Otomasyon Programı İçtihat Bilgi Bankası. http://www. kazanci.com.tr (erişim tarihi: 06.02.2015)
• Yargıtay 4. Ceza Dairesinin 7.5.2013 tarih ve 2011/23710 Esas ve 2013/13658 Karar sayılı kararı. Kazancı Hukuk Otomasyon Programı İçtihat Bilgi Bankası. http://www. kazanci.com.tr (erişim tarihi: 06.02.2015).
• Yargıtay 1. Ceza Dairesinin 5.6.2008 tarih ve. 2008/1500 Esas ve 2008/4787 Karar sayılı kararı. Kazancı Hukuk Otomasyon Programı İçtihat Bilgi Bankası. http://www. kazanci.com.tr (erişim tarihi: 06.02.2015).
• http://aihm.anadolu.edu.tr/aihm.asp?y1(erişim tarihi: 27.07.2015).