SÖZLEŞMEYE DAYALI GEÇİT İRTİFAKINDA HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 303 - 331, 28.10.2019

Orhan Eroğlu M. Nazlı Köslüoğlu

Öz

Geçit irtifakı, yüklü taşınmaz malikinin iradesi ile kurulan bir mülkiyet hakkı kısıtlamasıdır. Yüklü taşınmaz üzerinde belirlenmiş bir yeri, geçit yolu olarak kullanma yetkisi sağlayan irtifak hakkıdır. Taraflar aralarındaki ilişkiyi irtifak sözleşmesi ile düzenleyebilir. Geçit irtifakının şartları, yararlanan taşınmaz maliki açısından ve yüklü taşınmaz açısından farklılık göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, tüm özellikleri ile geçit irtifakını tanımaktır. Bu kapsamda çalışmada geçit irtifakı kavramı, kapsamı, malikler açısından hükümleri öğreti-de yer alan görüşler ve içtihatlar ışığında ortaya konulmuştur. Çalışma ile zorunlu geçit hakkının kullanılmasında tarafların karşı karşıya kalabileceği bazı sorulara ilişkin açıklamalar Medenî Hukukun Eşya Hukukuna ilişkin hükümleri ışığında ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İrtifak, Geçit İrtifakı, Yararlanan Taşınmaz, Yüklü Taşınmaz, Diğer İrtifak Hakları.

Kaynakça

• AKİPEK, Jale G.: Türk Eşya Hukuku, II. Kitap Mülkiyet, Ankara 1971, (AKİ-PEK, Mülkiyet). AKİPEK, Jale G.: Türk Eşya Hukuku (Aynî Haklar) Birinci Kitap Zilyetlik ve Tapu Sicili, Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Ankara, Sevinç Matbaası 1972, (AKİ-PEK, Zilyetlik ve Tapu Sicili). AKİPEK, Jale / AKINTÜRK, Turgut / ATEŞ, Derya: Eşya Hukuku, 2. Baskı, İstanbul 2018.  Aynı yazarın birden fazla eserinin ayırt edilebilmesi için kullanılan kısaltmalar, künye bilgi-sinin sonunda parantez içerisinde gösterilmiştir. AYAN, Mehmet: Eşya Hukuku III Sınırlı Ayni Haklar, Gözden Geçirilmiş 8. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2017. AYAN, Mehmet: Eşya Hukuku II Mülkiyet, Güncelleştirilmiş 9. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 2016, (AYAN, Mülkiyet). AYBAY, Aydın / HATEMİ, Hüseyin: Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş 3. Baskı, İstanbul 2012. AYİTER, Nuşin: Eşya Hukuku, 3. Baskı, Ankara, 1987. BERTAN, Suad: Ayni haklar, Medeni Kanunun 618-764 üncü Maddelerinin Şerhi, C. 2, Ankara, 1976. BÜK, Alaattin: Zorunlu Geçit Davalarında Görev Sorunu, Uyuşmazlık Mah-kemesi Dergisi, Serdar Özgüldür Armağanı, S. 7, Ankara 2016, s.267-286. CANARSLAN, Gökçe: Eşyaya Bağlı İrtifak Haklarında İrtifakın Yerinin De-ğiştirilmesini Talep Hakkı, Legal Hukuk Dergisi, C. 13, S. 154, 2015, s.167-192. DEMİR, Mehmet: Zorunlu Geçit Hakkı Kurulmasının Koşulları ve Tazminatın (Tam Bedelin) Belirlenmesi Sorunu, AÜHFD, C. 52, S. 4, 2003, s.187-210. DİNÇ, Mutlu / PALA - KAYA, Dilek: Türk Medeni Kanunu, 4. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2014. ERMAN, Hasan: Eşya Hukuku Dersleri, 3. Baskı, İstanbul 2013. EREL, Şafak: Eşyaya Bağlı Borç, Ankara 1982. ERTAŞ, Şeref: Yeni Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş 7. Baskı, Ankara 2006. ESENER, Turhan / GÜVEN, Kudret: Eşya Hukuku, 6. Baskı, Ankara 2015. GENÇCAN, Ömer Uğur: 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Madde 531 - 1030, Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara 2007. GÖKTÜRK, Kürşat: Türk Ticaret Kanununa Göre Ticaret Şirketlerinin Bir-leşme Süreci Ve Bazı Sorunlar, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVII, S. 1-2, 2013, s.631-662. GÜNEŞ, Yusuf: Koruma İrtifakı Kavramı (ConservatıonEasement) ve Çevre Korumada Uygulanması, İÜHFM, C. LX7/, S. 1-2, 2004, s.123-163. GÜRSOY, Kemal Tahir / EREN, Fikret / CANSEL, Erol: Türk Eşya Hukuku, 2. Baskı, Ankara 1984. GÜRZÜMAR, Osman B.: Üst Hakkı, İstanbul 1998. KARAHASAN, Mustafa Reşit: Türk Medeni Hukuku Eşya Hukuku, C. II, An-kara 1977. KILIÇ, Billur: Zorunlu Geçit Hakkı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul, 2010, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp, Erişim Tarihi: 10.09.2019. KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 19. Baskı, Anka-ra, 2015. KOCABAŞ, Gediz: Sözleşmeden Doğan Geçit Hakkı, Doktora Tezi, İstanbul 2011, https:// tez.yok.gov.tr / UlusalTezMerkezi / tezSorguSonucYeni.jsp, Eri-şim Tarihi: 10.09.2019. KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip / ARPACI, Abdulkadir / HATEMİ, Hü-seyin / SEROZAN, Rona: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, 6. Baskı, İstanbul 2014. KÖPRÜLÜ, Bülent / KANETİ, Selim: Sınırlı Ayni Haklar, 2. Baskı, İstanbul 1982 - 1983. NOMER, Haluk Nami / ERGÜNE, Mehmet Serkan: Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş, Genişletilmiş 6. Baskı, İstanbul 2019. OĞUZMAN, M. Kemal: Eşyaya Bağlı Haklar ve Borçlar, İÜHFM, C. XXXI, S. 1 - 4, 1965, s.209-219. OĞUZMAN, Kemal / ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, II, 12. Baskı, İstanbul, 2016. OĞUZMAN, M. Kemal / SELİÇİ, Özer / OKTAY - ÖZDEMİR, Saibe: Eşya Hukuku, 16. (Tıpkı) Baskı, İstanbul 2013. ÖZAKMAN, Cumhur: Türk Hukukunda Mecra İrtifakları, İstanbul 1978. ÖZSUNAY, Ergun: Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Zaruri Geçit Hakkı, İstanbul 1968. ÖZSUNAY, Ergun: Rasyonel Yararlanma Kavramı Bir Taşınmazdan Yarar-lanma Biçiminin Değişmesi Halinde Geçit Zaruretinin Doğumu, İstanbul Üni-versitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 34, S. 1-4, 1968, s.653-672, (ÖZSU-NAY, Geçit Zaruretinin Doğumu). REIMER, Hans Michael: Die beschränkten dinglichen Rechte, Dienstbarkei-ten, Grund- und Fahrnispfandrechte, Grundlasten, Grundriss des schweizerisc-hen Sachenrechts, Band II, 2. Auflage, Bern 2000. REİSOĞLU, Safa: Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Baskı, İstanbul 2014. SAYMEN, Ferit / ELBİR, Halit: Türk Eşya Hukuku Dersleri, İstanbul, 1963. SİRMEN, A. Lale: Eşya Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2016. SURLU, Handan / ÖZTÜRK, Gülay: Öğreti ve Uygulamada Geçit Hakkı, Ankara 2003. ŞAHİNİZ, Salih: Gayrimenkul Mülkiyetinin – Komşuluk Hukukuna İlişkin- Dolayısıyla Kanundan Doğan Sınırlamaları: Zaruri (Zorunlu) İrtifaklar, Prof. Dr. Nuri Çelik’e Armağan, C. I, İstanbul 2001, s.633-690. TEKİNAY, Selahattin Sulhi: Menkul Mülkiyeti ve Sınırlı Ayni Haklar, İstan-bul, 1994. TERCIER, Pierre / PICHONNAZ, Pascal / DEVELİOĞLU, H. Murat: Borç-lar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2016. TIRPAN, Sabri: Medeni Kanuna Göre Lüzumlu Geçit Hakkı, İmran Öktem’e Armağan, Ankara, 1970. ÜNAL, Mehmet: Türk Medeni Hukukunda Yapı (Üst) Hakkı, Ankara 1988, (ÜNAL, Üst Hakkı). ÜNAL, Mehmet: Şekli Eşya Hukuku, 2. Baskı, Ankara 1994, (ÜNAL, Şekli Eşya Hukuku). ÜNAL, Mehmet / BAŞPINAR, Veysel: Şekli Eşya Hukuku, Ankara 2008. VELİDEDEOĞLU, Hıfzı V.: Türk Medeni Hukuku, 3. Baskı, İstanbul 1963. VON Tuhr, Andreas: Borçlar Hukuku, Ankara, 1983.