MİLLETLERARASI TİCARÎ SÖZLEŞMELERDE HUKUK SEÇİMİNE DAİR LAHEY PRENSİPLERİNİN YAPISI VE KAPSAMI

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 2, 341 - 392, 27.10.2020

Lale Ayhan İzmirli

Öz

Lahey Milletlerarası Özel Hukuk Konferansı, Milletlerarası Ticarî Sözleşmelerde
Hukuk Seçimine Dair Prensipleri 2015 yılında kabul etmiştir. Lahey
Konferansının daha önce ortaya koyduğu metinlere kıyasen Prensipler, Konferans
tarafından ortaya konulan bağlayıcı olmayan ilk hukuk aracıdır. Prensipler
birden fazla ülkeyle bağlantılı ticarî sözleşmelerde hukuk seçimine dair kuralları
içermektedir. Birkaç husus dışında, prensipler büyük ölçüde hukuk seçimi konusundaki
ortak yaklaşımı yansıtmaktadır. Bununla birlikte, uygulanacak hukuk
olarak anasyonel kuralların seçimine imkân vermesiyle benzer nitelikteki metinlerden
farklı bir özellik göstermektedir. Bu çalışma Milletlerarası Ticarî Sözleşmelerde
Hukuk Seçimine Dair Lahey Prensiplerinin amaçlarını, genel yapısını
ve kapsamını inceleyerek, bu konuda bilgi vermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Milletlerarası ticari sözleşmeler, hukuk seçimi, Lahey Prensipleri, anasyonel kurallar, esnek hukuk aracı

Kaynakça

• ALBORNOZ, María Mercedes / MARTÍN, Nuria Gonzáles: ‘‘Towards the Uniform Application of Party Autonomy for Choice of Law in International Commercial Contracts’’, Journal of Private International Law, Vol.12 No.3, 2016.
• ARSLAN, İlyas: "5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun Uyarınca Sözleşmeden Doğan Borç İlişkilerinde Zımnî Hukuk Seçimi", MHB, Cilt: 33, Sayı: 2, S: 1-41.
• AYHAN İZMİRLİ, Lâle: Milletlerarası Ticari Sözleşmelerin Müzakeresi ve Hazırlanması, Adalet, Ankara, 2017.
• AYOĞLU, Tolga: Uluslararası Ticari Sözleşmelere Uygulanan Genel Prensipler, Maddi Hükümler ve Ticari Teamüller Olarak Lex Mercatoria, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2011.
• BASEDOW, Jürgen: "The Hague Principles on Choice of Law: Their Adress and Impact", Unif. L. Rev., Vol.22, 2017, S: 304-315.
• BAYATA CANYAŞ, Aslı: AB ve Türk Hukuku Uyarınca Sözleşmeye Uygulanacak Hukuka İlişkin Genel Kural, Adalet Yayınevi, Ankara, 2012.
• BOELE WOELKI, Katharina: "Principles and Private International Law", 1 Uniform Law Review 1996-4, 652-678.
• BORTOLOTTI, Fabio: Drafting and Negotiating International Commercial Contracts, A Practical Guide, Kluwer Law International, 2009.
• CORDERO-MOSS, Giuditta: International Commercial Contracts, Cambridge University Press, UK, 2014.
• ÇELİKEL, Aysel / ERDEM, B.Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk, 16. Bası, Beta, İstanbul, 2020.
• ÇÖRTOĞLU KOCA, Sema: "Milletlerarası Özel Hukukta Araştırma Geliştirme (Ar-Ge) Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk", FMR Cilt: 9, Sayı: 2009/3, S: 97-114.
• DEMİRKOL, Berk: Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 24. Maddesi Çerçevesinde Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
• DALHUISEN, Jan H.: Dalhuisen on Transnational Comparative, Commercial, Financial and Trade Law, Volume: I Introduction - The New Lex Mercatoria and Its Sources, Hart Publishing, 2013.
• DICKINSON, Andrew: "Oiling the Machine: Overriding Mandatory Provisions and Public Policy in the Hague Principles on Choice of Law in International Commercial Contracts", Unif L. Rev., Vol. 22, 2017.
• DOĞAN, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, 6. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2020. (Milletlerarası)
• DOĞAN, Vahit: Uluslararası Ticarette Ödeme Aracı Olarak Akreditif, 4. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2016. (Akreditif)
• DOUGLAS, Michael / LOADSMAN, Nicholas: "The Impact of the Hague Principles on Choice of Law in International Commercial Contracts", 19 Melb. J. Int'l L. 1, 2018.
• FOX, Wiiliam F.: International Commercial Agreements: A Primer on Drafting, Negotiating and Resolving Disputes, 4th Edition, Wolters&Kluwer, 2009.
• GABRIEL, Henry: Contracts for the Sale of Goods: A Comparison of Domestic and International Law, Oceana Publications, New York, 2004.
• GAMA, Lauro Jr. / SAUMIER, Genevieve: ‘‘Non-State Law in the (Proposed) Hague Principles on Choice of Law in International Contracts’’, El Derecho Internacional Privado en los Procesos de Integracion Regional.
• GIRSBERGER, Daniel / COHEN, Neil B.: ‘‘Key Features of the Hague Principles on Choice of Law in International Commercial Contracts’’, Uniform Law Review, Vol.22 (2) 2017.
• GOPALAN, Sandeep: Transnational Commercial Law, William S. Hein&Co. Inc., Buffalo, New York, 2004.
• GRAZIANO, Thomas Kadner: "The Hague Solution on Choice of Law Clauses in Conflicting Standard Terms: Paving the Way to More Legal Certainty in International Commercial Transactions?", Unif. L. Rev., Vol. 22, 2017.
• HCCH: Commentary on the Principles on Choice of Law in International Commercial Contracts, 2015. (Commentary)
• HEIDEMANN, Maren: Methodology of Uniform Contract Law, The UNIDROIT Principles in International Legal Doctrine and Practice, Springer, 2007.
• KALASHYAN, Marianna A.: "The Main Characteristics of the Hague Principles", Journal of Siberian Federal University, Humanities§Social Sciences 8 (2016 9), S: 1910-1915.
• KAMATH, Vijay: "Analysis of Principles of European Contract Law as an Autonomous Lex Mercatoria", May 2010, erişim: https://www.ssrn.com/abstract=1613142 (17.02.2020).
• KARACA, H. Akif: "Uluslararası Ticari Sözleşmelerden Kaynaklı Devlet Mahkemelerindeki Yargılamalarda "Hukuk Kuralları"nın Seçimi: Lahey Prensipleri Madde 3", Milletlerarası Özel Hukukta Sözleşmesel Meseleler Sempozyumu, 11 Ekim 2018, İstanbul, Oniki Levha Yayınları.
• KOPPENOL- LAFORCE, Mariell / DOKTER, Daan / MEIJER, Gerard J. / SMEELE, Frank G.M.: International Contracts: Aspects of Jurisdiction, Arbitration and Private International Law, Sweet&Maxwell, London, 1996.
• LHUILIER, Gilles: "The Principles of Chice of Law in International Commercial Contracts of the Hague Conference: The Rise of 'Best Practice?' ", IBLJ, N.2, 2016, S: 103-108.
• MANKOWSKI, Peter: "Article of the Hague Principles: the Final Breakthrough for the Choice of Non-State Law?", Unif. L. Rev. Vol.22, 2017, S: 369- 394.
• MARSHALL, Brooke: "The Hague Choice of Law Principles, CISG and PICC: A Hard Look at a Choice of Soft Law", The American Journal of Comparative Law, Vol.66, 2018, S: 175-217.
• MICHAELS, Ralf: "Non-State Law in the Hague Principles on Choice of Law in International Contracts", Studies in European Economic Law and Regulation, Vol. 3, 2014.
• MURTAZ, Gözde: "Yabancı Unsurlu Akitlerde Hukuk Seçimine Dair Meseleler (5718 sayılı MÖHUK m.24 ile Milletlerarası Ticari Sözleşmelerde Hukuk Seçimine Dair İlkeler Kapsamında)", Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, Nisan 2018, S: 157-202.
• NEELS, Jan L.: "The Nature, Objective an Purpose of the Hague Principles on Choice of Law in International Commercial Contracts", TSAR 2015 4, S: 774-783.
• NEELS, Jan L. / FREDERICS, Eesa A.: "Tacit Choice of Law in the Hague Principles on Choice of Law in International Contracts", 2011 De Jure, S: 101-110.
• NOMER, Ergin: Milletlerarası Usul Hukuku, 2. Bası, Beta, İstanbul, 2018. (Usul)
• NOMER, Ergin: Devletler Hususi Hukuku, 22. Bası, Beta, İstanbul, 2017. (Devletler) NYGH, Peter: Autonomy in International Contracts, Clarendon Press, Oxford, 1999.
• OBA, Meltem Ece: "Anasyonel Hukuk Kuralları ve Uygulama Alanı", TBB Dergisi 2107 (129), S: 297-320.
• OĞUZ, Arzu: Lex Mercatoria, Yetkin Yayınları, Ankara, 2004.
• ÖZDEMİR KOCASAKAL, Hatice: "Sözleşmelere Uygulanacak Hukukun MÖHUK m.24 Çerçevesinde Tespiti ve Üçüncü Devletin Doğrudan Uygulanan Kuralları", MHB Yıl 30, Sayı: 1-2, 2010, S: 27-88.
• ÖZEL, Sibel: Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanunlar İhtilafı Meseleleri, Legal Yayınevi, İstanbul, 2008.
• ÖZKAN, Işıl: Devletler Özel Hukukunda İkametgah, Mutad Mesken ve İşyeri Bağlama Noktalarının Yeniden Değerlendirilmesi, Naturel Yayıncılık, Eylül 2003.
• PERTEGÁS, Marta / MARSHALL, Brooke Adele: ‘’Party Autonomy and Its Limits: Convergence Through the New Hague Principles on Choice of Law in International Commercial Contracts’’, 39 Brook. J. Int’l. L., 2014, S: 975-1003.
• SAUMIER, Genevieve: "The Hague Principles and the Choice of Non-State "Rules of Law" to Govern an International Commercial Contract", Brooklyn Journal of International Law, Vol.40, Issue 1, 2014.
• SAUMIER, Genevieve: "Designating the UNIDROIT Principles in International Dispute Resolution", 17 Unif. L. Rev., 2012.
• SCHMITTHOFF, Clive M.: "The Limits of Party Autonomy", Clive M. Schmitthof's Selected Essays on International Trade Law, Ed: Chia-Jui CHENG, Martinuss Nijhoff Publishers, 1988, S: 584-597.
• SCHWARTZE, Andreas: "New Trends in Parties' Options to Select the Applicable Law? The Hague Principles on Choice of Law in International Contracts in a Comparative Perspective", University of St. Thomas Journal Vol.12:1, 2015, S: 87-99.
• SCHWENZER, Ingeborg / HACHEM, Pascal / KEE, Christopher: Global Sales and Contract Law, Oxford University Press, 2012.
• STAMATIADIS, Dimitrios K.: ‘‘The Hague Principles on Choice of Law in International Commercial Contracts’’, Studia Universitatis Moldaviae, 2016, nr.8 (98), S: 262-276.
• SYMEONIDES, Symeon C.: ‘‘The Hague Principles on Choice of Law for International Contracts: Some Preliminary Comments’’, American Journal of Comparative Law, Vol.61, No.3, 2013.
• SYMEONIDES, Symeon C.: Codifying Choice of Law Around the World, An International Comparative Analysis, Oxford University Press, 2014. (Codifying) SWAN, John: "Choice of Law in Contracts", Canadian Business Law Journal, Vol.13, 1991.
• ŞANLI, Cemal / ESEN, Emre / ATAMAN-FİGANMEŞE, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, 7. Bası, Beta, İstanbul, 2019.
• TARMAN, Zeynep Derya: "Akdî Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkında Roma I Tüzüğü", Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Yıl 2009, CXXV, Sa.2, S: 299-332.
• TEKİNALP, Gülören / UYANIK, Ayfer: Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, 12. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2016.
• UYANIK ÇAVUŞOĞLU, Ayfer: ‘‘Türk Milletlerarası Özel Hukukunda İradi Temsil’’, BATİDER, C. XXVIII, Sa.1, Yıl 2012.
• VISCASILLAS, Maria del Pilar Perales: "The Formation of Contracts & The Principles of European Contract Law", Pace International Law Review, Vol. 13, 2001, 371-397.
• YILMAZ, Alper Çağrı: ‘‘Milletlerarası Ticari Sözleşmelerde Hukuk Seçimine İlişkin Genel İşlem Şartlarının Çatışması ve Lahey İlkeleri’’, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Yıl 6, Sayı 11, Haziran 2018, S: 481-512.
• ZAPHIRIOU, George A.: "Choice of Forum and Choice of Law Clauses in International Commercial Agreements", Maryland Journal of International Law, Vol.3, Issue 2, 2013, S: 311-334.
• WETHMAR-LEMMER, Marlene: "The Development of the Modern Lex Mercatoria: A Historical Perspective", Fundamina, 11, 2005, S: 183-199.