SİGORTALANAN OLAYA KUSUR İLE SEBEBİYET VERİLMESİNİN SİGORTA TEMİNATINA ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 2, 81 - 138, 20.10.2021

Nurdan Orbay Ortaç

Öz

Sigorta sözleşmenin tarafı olan sigorta ettiren yanında sigortalı, lehtar veya bunların hukuken fiillerinden sorumlu oldukları kişiler olarak sayılan sigorta sözleşmesi ile ilgili kişilerin, sözleşmede öngörülen sigortalı olayın gerçekleşmesine sebebiyet vermelerinin sigorta tazminatının veya sigorta bedelinin ödenmesine etkisi ayrıntılı biçimde düzenlenmiştir. Mevcut düzenlemelerde kusurun derecesi nazara alınarak sigortalanan olayın ihmal veya kasıt ile gerçekleştirilmesi farklı hukuki esaslara tabi kılınmıştır. Çalışmamızda adı geçen kimselerin sigortalanan olaya kusurları ile sebebiyet vermesinin sigorta teminatına nasıl etki edeceği hususu ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sigortacı, Sigorta ettiren, Sigortalı, Lehtar, Kast, İhmal.

Kaynakça

• Armbrüster C, Privatversicherungsrecht, (Mohr Siebeck 2013).
• Armbrüster C (Prölss/ Martin), Versicherungsvertragsgesetz: VVG, (30. Auflage, C H BECK 2018).
• Arseven H, Sigorta Hukuku (2. Bası, Beta Yayınları 1991).
• Atamer K, ‘Yeni Türk Ticaret Kanunu Uyarınca “Zarar Sigortaları”na Giriş’ (2011) 27 (1) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 21-106.
• Atabek R, Sigorta Hukuku, (Duygu Matbaası 1950).
• Avcı Z, Rizikonun Gerçekleşmesinde Kusurun Sigorta Tazminatı ve Sigorta Bedelinin Ödenmesine Etkisi, (Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2019) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Ayhan R, Çağlar H ve Özdamar M, Sigorta Hukuku Ders Kitabı (2. Bası Yetkin 2019).
• Bahtiyar M, ‘Sigorta Poliçesi Genel Koşulları’, (1997) 19 (2) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 89-111.
• Baumann H, (Baumann, H/Beckmann, R M/ Johannsen, K/ Johannsen, R), Bruck/Möller Versicherungsvertragsgestz, Groβkommentar, Dritter Band, §§ 74-99 (9. Auflage, De Gruyter 2010
• Bilge ME, Sigorta Tazminatını Alan Sigortalının Zarar Veren Üçüncü Şahısla Yaptığı işlemlerin Sigortacının Halefiyeti Üzerindeki Etkisi ve Yargıtay Uygulaması, Prof. Dr. Hayri Domaniç’e 80. Yaş Günü Armağanı 67-83.
• Bozer A, Sigorta Hukuku, (2. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2009).
• Can M, Türk Özel Sigorta Hukuku, C I (1. Bası, Adalet 2018).
• Çağa T, ‘Özel Hüküm Genel Hükmü Daima Bertaraf Eder mi?’, (1991) 3 (3) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 366-375.
• Deutsch E, Versicherungsvertragsrecht, (Verlag Versicherungswirtsc-haft VVW 1984).
• Ehrenzweig A, Deutsches Versicherungsvertragsrecht (Springer 1952).
• Eichler H, Versicherungsrecht (Versicherungswirtschaft 1966).
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (22. Bası, Yetkin 2017).
• Günay B, Sigorta Hukuku, (2. Bası, Seçkin 2020).
• Gündoğdu V, Sigorta Genel Şartları (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2011). Günther D, Der Regress des Sachversicheres, (6. Auflage, VVW-Verlag Versicherungs 2015).
• Hacıömeroğlu OA, Sorumluluk Sigortasında Sigorta Himayesinin Kap-samı, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2017) (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• Heiss H, (Baumann H, Beckmann R, Johannsen K and Johannsen R), Großkommentar der Praxis, (De Gruyter 2008).
• Heβ R, (Beckman R and Beckmann A M), Versicherungsrechts-Handbuch, (3. Auflage, C H BECK 2015).
• Kaner İ, ‘Zarar Sigortalarında Sigorta Ettirenin Tehlike İle İlgili Görevleri’ (1994) 54. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 303-319.
• Karasu R, ‘6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Sorumluluk Sigortaları-na İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi’ (2015), 6, (4) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 683-706.
• Karayalçın, Y, Risk-Sigorta-Risk Yönetimi (Olgaç Matbaası, 1984).
• Karayalçın Y, Hukukda Öğretim-Kaynaklar-Metod Problem Çözme (5. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 2001.
• Kayıhan Ş ve Günergök Ö, Türk Özel Hukuku Dersleri (5. Bası, Umuttepe 2020).
• Kayıhan Ş ve Bağcı Ö, Türk Özel Sigorta Hukuku Dersleri (3. Bası, Umuttepe 2018). Kayıhan Ş, ‘Zarar Sigortalarında Sigortacının Halefiyeti’, Prof Dr Cevdet Yavuz’a Armağan, 2012 1595-1624).
• Kender R, Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku, (15. Bası, Oniki Levha 2016).
• Kılıçoğlu AM, ‘Özel ve Sosyal Sigortalarda Halefiyet ve Rücu’ 1974 (34) 1 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi.
• Kılıçoğlu AM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (21. Bası, Turhan 2017) (Borçlar).
• Kızılsümer B, Sigortacının Kanuni Halefiyetinin Şartları ve Sınırları (Oniki Levha 2019).
• Koenig W, Schweizerisches Privatversicherungsrecht (H Lang 1967).
• Köroğlu Ölmez B, Sigorta Hukukunda Zenginleşme Yasağı, (Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2020) (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• Küçük D, ‘Kara Taşıtları Kasko Sigortası Bağlamında, Türk Ticaret Kanunu’nun 1429/1. Maddesinde Geçen “Sigorta Ettiren Veya Sigor-talının Fiilinden Sorumlu Olduğu Kişiler” Kavramına İlişkin Kısa Bir Değerlendirme’, (2020), 11, (1), İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi – İnÜHFD (39-55).
• Langheid T, (Langheid T and Rixecker R), Versicherungsvertragsgesetz, (6. Auflage, C H BECK 2019).
• Lanz FW, Adverse Selection und Moral Hazard in der Privat- und Sozial-versicherung, Luzerner Beiträge zur Rechtswissenschaft, Band 77, (Schulthess, 2014). Littbarski S, (Langheid T and Wandt M), Münchener Kommentar zum VVG, Band 2, §§ 100-216, (2. Auflage, C H BECK 2017).
• Mauerer A, Einführung In Das Schweizerische Privatversicherungsrecht (Stämpfli 1976). Monn V, ‘Von ausgeschlossenen Verhaltensweisen im Privatversiche-rungsrecht’ (2008) HAVE (Haftung und Versicherung) 93-110.
• Möller H and Segger S, (Langheid T and Wandt M), Münchener Kom-mentar zum VVG, Band 1, (2. Auflage, C H BECK 2016).
• Mönnich U, (Langheid T and Wandt M), Münchener Kommentar zum VVG, Band 2, (2. Auflage, C H BECK 2017).
• Nomer HN, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (Beta 2017).
• Öztuna Sopacı B, ‘Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun Sigortacının Kanuni Halefiyetine İlişkin Düzenlemelerinin Alman Sigorta Sözleşmesi Kanunu’ndaki Düzenlemelerle Birlikte Değerlendirilmesi’, (2012) 28 (3), BATİDER, 117-151.
• Öztuna Sopacı B, ‘Zarar Görene Karşı İfa Yükümlülüğü’, Sigorta Hukuku Sempozyumları, (2018 Oniki Levha Yayıncılık).
• Pulaşlı H, Şirketler Hukuku Şerhi, C I (3. Bası, Adalet 2018).
• Rixecker R (Langheid T ve Rixecker R), Versicherungsvertragsgesetz (6. Auflage, C H BECK 2019).
• Sayhan İ, Sigorta Sözleşmesinin Konusu (Yetkin 2001).
• Schneider WT, (Beckmann R and Beckmann M A) Versicherungsrechts-Handbuch, (3. Auflage, C H BECK 2015). Schwintowski HP, (Honsell H) Berliner Kommentar zum Versicherungs-vertragsgesetz, Volume III, (Springer, 1998).
• Sieber P and H Heinz, (Fischer W and Luterbacher T) Haftpflichtkom-mentar, Kommentar zu den Schweizerischen Haftpflichtbestim-mungen (1. Auflage DIKE 2016).
• Şenocak K, ‘Türk Ticaret Kanunu’nun Mal Sigortasına İlişkin Hükümle-rinin Sorumluluk Sigortalarına Uygulanabilirliği’, (2009) 58 (1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 189-230 (Mal Sigor-tası).
• Şenocak K, ‘Hayatı Sigorta Edilecek Kişi (Riziko Şahsı) (TTK m 1490)’ (2012) 28 (4) BATİDER 47-79 (Riziko Şahsı).
• Şenocak K, (Samim Ünan ve Emine Yazıcıoğlu) ‘TTK m 1412 Anlamın-da Sigorta Ettirenin Temsilcileri’, Sigorta Hukuku Sempozyumları, (2018 Oniki Levha Yayıncılık), 193-199 (Temsilci).
• Şenocak K, Üçüncü Şahıs Lehine Hayat Sigortası Sözleşmesi, (1. Bası, Turhan 2009). (Üçüncü Şahıs).
• Şenocak K, Hukuki Himaye Sigortası, (1. Bası, Dayınlarlı 1993) (Himaye).
• Şenocak K, ‘Sorumluluk Konusu Olaya Kasten Sebep Olma (TTK m. 1477)’, Sigorta Hukuku Sempozyumları, (2018 Oniki Levha Yayıncılık) (Sorumluluk).
• Şenocak Z, Borçlunun İfa Yardımcılarından Dolayı Sorumluluğu (1. Bası, Dayınlarlı 1995).
• Tandoğan H, Türk Mes’uliyet Hukuku (Vedat 2010).
• Tekinalp Ü, Çamoğlu E ve Poroy R, Ortaklıklar Hukuku I, (14. Bası, Ve-dat 2019).
• Topsoy F, ‘Başkasının Hayatı Üzerine Yapılan Sigorta Sözleşmelerinde Menfaat’ (2015) 31 (2) BATİDER 131-163.
• Turan Başara G, Kişiliğin İhlalinden Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat İle Haksız Kazancın İadesi (Turhan 2018).
• Uluğ İ, ‘Sigorta Hukukunda Riziko Kavramı ve Bu Kavramdaki Değişik-likler’, Türkiye’de Sigorta Hukukunun Sorunları ve Geleceği Sem-pozyumu (Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 19-20 Kasım 2004, 308-349.
• Ünan S, İsteğe Bağlı Genel Sorumluluk Sigortasında Riziko (Beta 1998).
• Ünan S, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Altıncı Kitap: Sigorta Hukuku, Cilt I, Birinci Kısım: Genel Hükümler (Madde 1401-1452), (1. Bası, Oni-ki Levha 2016) (C I).
• Ünan S, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Sigorta Hukuku Cilt II, Sigorta Tür-lerine İlişkin Özel Hükümler, Birinci Bölüm, Zarar Sigortaları (Madde 1453-1486), (1. Bası, Oniki Levha 2018) (C II).
• Ünan S, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Altıncı Kitap: Sigorta Hukuku, C. III, Sigorta Türlerine İlişkin Özel Hükümler, İkinci Bölüm, Can Sigor-taları (Madde 1487-1520), (1. Bası, Oniki Levha 2017) (C III).
• Von GJ, Versicherungsrecht (Enke 1947)..
• Wandt M, (Langheid T. and Wandt M.), Münchener Kommentar zum VVG, Band 1, (2. Auflage, C H BECK 2016).
• Yazıcıoğlu E, ‘TTK’nın Mal Sigortalarında Sigortacının Halefiyetine İlişkin Düzenlemesi Hakkında’ (2017) 16 (2-3) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 331-363 (Mal Sigortası).
• Yazıcıoğlu E, ‘Mal Sigortalarında Sigortacının Kanuni Halefiyetine İliş-kin Bazı Hususlar, Sigorta Hukuku Sempozyumları (2018 Oniki Levha Yayıncılık).
• Yazıcıoğlu E ve Şeker Öğüz Z, Sigorta Hukuku, (On İki Levha Yayıncılık 2019).