DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜNÜN DENETİM SİSTEMİ VE KARARLARINA UYULMAMASININ MÜEYYİDELERİ

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 2, 365 - 387, 20.10.2021

Abdülkadir Akıl

Öz

Uluslararası ticaret; küreselleşme ve gelişen teknolojiye paralel olarak gün geçtikçe gelişmektedir. Bu baş döndürücü gelişmeler uluslararası ticaretin ayrıntılı bir şekilde düzenlenmesini ve çağa ayak uydurmasını gerektirmektedir. Bilhassa ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözülmesi ve uluslararası ticaret kurallarına uyulup uyulmadığının denetlenmesi büyük önem arz etmektedir. Bu noktada Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) uluslararası ticaretin kaide ve kurallarını ortaya koyan, işleyişini denetleyen ve müeyyideler uygulayan bir kurum olarak faaliyet göstermektedir. Bu çalışmamızda öncelikle GATT’ın yerini alan Dünya Ticaret Örgütü’nün kurulması, temel prensipleri ve kurumsal yapısı kısaca anlatıldıktan sonra esas olarak denetim mekanizmaları ve müeyyideleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Hukuk, Uluslararası Ticaret, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), egemenlik, küreselleşme.

Kaynakça

• Aerts, Özden Gülveren, Dünya Ticaret Örgütü ve Anlaşmazlıkların Çözümü, Türk Dış Ticaret Vakfı Yayını, Ankara, 2010.
• Altan, Mehmet, Uluslararası Ekonomi Politik,1. Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Aydın, Mesut. (2004), Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması, Dış Ticaret Dergisi, S: 33, s. 2-26.
• Bal, Kadir, “Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması”, Dış Ticaret Dergisi, Sayı:4, 1997, s. 21-36.
• Barton, John. H. & Others, The Evolution of the Trade Regime: Politics, Law, and Economics of the GATT and the WTO, New Jersey: Princeton University Press, 2006.
• Aran, Bozkurt, “Doha Görüşme Turu’nun Neresindeyiz, Türkiye Ne Yapıyor?”, TOBB Ekonomik Forum, Ankara, 2008, s. 80-96.
• Büyüktaşkın, Şener, Dünya Ticaret Sistemi ( GATT, Dünya Ticaret Örgütü ve Türkiye ), Esbank Yayınları, Ankara, 1997.
• Hoekman, Bernard. M. & Kosteckı, Michael. M., The Political Economy of the World Trade System: The WTO and Beyond, ThirdEdition, Oxford: Oxford University Press, 2009.
• Karlı, Mehmet, “Assessing The Development Friendliness of Dispute Settlement Mechanisms In The Economic Partnership Agreements & An Analytical And Comparative Guide To The Dispute Settlement Provisions In The EU’s FTAs”, European Studies Center, University of Oxford, 6 Ekim 2008, s. 11-12. http://www.sant.ox.ac.uk/esc/docs/WTO_Memeth_EPADS.pdf.
• Kaya, Talat, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Anlaşmalarının İç Hukukta Uygulanması: ABD, AB ve Türkiye Örnekleri, Ankara: Legal Yayıncılık, 2015.
• Kaya, Talat, "Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmalarındaki Yükümlülüklerden Kaçınmaya Olanak Sağlayan İstisna Hükümleri", Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı 7 (2), 2017, s. 169-192.
• Kayıhan Şaban ve Eski, Mehmet, Uluslararası Ekonomi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2010.
• Khan Haider ve Liu, Yibei, “Globalization And The WTO Dispute Settlement Mechanism: Making A Rule-Based Trading Regime Work”, 6 Ekim 2008, http://mpra.ub.unimuenchen.de/7613/1/ MPRA_paper_7613.pdf.
• Mavroıdıs, Petros. C., "The Genesis of GATT Summary”, Henrik HORN and Petros C. Mavroıdıs (eds.), Legal and Economic Principles of World Trade Law (1-8), 1 st Editon, New York: Cambridge University Press, 2013.
• Öztürk, Hüseyin, “Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmazlıkların Halli Sisteminin Dampinge Karşı Önlemler ile Telafi Edici Önlemler Bağlamında Genel Bir Değerlendirmesi”, Dış Ticaret Dergisi, Sayı:19, 2000, s. 81-97
• Parasız, İlker, Uluslararası Mali ve Ekonomik Kuruluşlar, Genişletilmiş 3. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa, 2012.
• Skalar, Meltem, Sarıbeyoğlu, Uluslararası Ekonomi Hukuku Açısından Dünya Ticaret Örgütü Gümrük Birliği ve Türkiye, 1. Baskı, İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2010.
• Turhan, Ali, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) :GATT, Devlet planlama Teşkilatı Yayın ve Temsil Dairesi Başkanlığı Yayın ve Basım Şube Müdürlüğü, Ankara, 1997.
• Ulusoy, Ülkü, Dünya Ticaret Örgütü’nde Uyuşmazlıkların Çözüm Mekanizması, 1. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2009