Mutual Rescission in Turkish Labor Law

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 2, 425 - 464, 28.10.2023

Fuat Bayram , Arzu Yıldırım-coşkun

https://doi.org/10.58820/eruhfd.1382445

Öz

The mutual rescission agreement, which can also be called as the termination of the employment agreement by the parties, is not exactly regulated in our laws. It can be said that after the legal regulations and practices related to employment security, the mutual rescission agreement began to become more common. Regarding the establishment of the mutual rescission agreement and the actions of the parties, the basic principles of labor law and the law of obligations that are conducive to implementation, play guiding role. In terms of the health of wills, the revocability and especially the reasonable benefit criterion, the opinions in the doctrine and the decisions of the Court of Appeal guide the mutual rescission institution.

There may be consequences in the mutual rescission that are for and against the employee and the employer. As well as the fact that the offer comes from the employee or the employer may create differences in terms of the validity and consequences of the mutual rescission.

The obligation of the employer to inform and disclosure the employee about the meaning and consequences of the mutual rescission is one of the most sensitive points. But the fact that this obligation has not been fulfilled properly will not invalidate the matter in every case. The characteristics specific to the person, such as the age, competen ce, education level, status, position of the employee are taken as the evaluation criterion in terms of whether the employee can comprehend the meaning and consequences of the mutual rescission. In addition, it is possible to note that this obligation will not be sought very strictly if the offer of the mutual rescission comes from the employee.

It is possible to say that a valid mutual rescission agreement as well as the fulfillment of the necessary actions determined in the agreement will be in the interests of both parties compared to the filing a lawsuit as a result of other termination reasons.

Anahtar Kelimeler

Mutual Rescission, Reasonable Benefit, Employment Security, Disclosure Requirement, The Principle of Protection of theEmployee

TÜRK İŞ HUKUKUNDA İKALE

Öz

İş sözleşmesinin tarafların anlaşmasıyla sona ermesi olarak da adlandırılabilen ikale sözleşmesi kanunlarımızda açık şekilde düzenlenmiş değildir. İş güvencesine ilişkin yasal düzenlemelerin ve uygulamaların uygulamaların akabinde ikale sözleşmesinin daha yaygın hale gelmeye başladığı söylenebilir. İkale sözleşmesinin kurulmasına ve tarafların edimlerine ilişkin olarak iş hukukunun ve borçlar hukukunun tatbike elverişli temel ilkeleri kılavuz rolü üstlenmektedir. İradelerin sıhhati, iptal edilebilirlik ve özellikle makul yarar ölçütü bakımından öğretideki görüşler ve Yargıtay kararları ikale müessesesine yön vermektedir.

İkalenin işçinin ve işverenin lehine veya aleyhine sonuçları söz konusu olabilmektedir. İkale teklifinin işçiden ya da işverenden gelmesi de ikalenin geçerliliği ve sonuçları açısından farklılıklar yaratabilmektedir.

İşverenin işçiyi ikalenin anlam ve sonuçlarına ilişkin bilgilendirme ve aydınlatma yükümlülüğü, ikalenin en hassas noktalarındandır. Fakat bu yükümlülüğün gereği gibi yerine getirilmemiş olması her durumda ikaleyi geçersiz kılmayacaktır. İşçinin yaşı, yetkinliği, eğitim seviyesi, statüsü, pozisyonu gibi kişiye özgü nitelikler, ikalenin anlam ve sonuçlarını kavrayıp kavrayamayacağı noktasında değerlendirme kriteri olarak esas alınmaktadır. Bunun yanı sıra ikale teklifinin işçiden gelmesi durumunda da bu yükümlülüğün çok sıkı şekilde aranmayacağını belirtmek mümkündür.

Geçerli bir ikale sözleşmesinin, ikalede belirlenen edimlerin de gereği gibi yerine getirilmesiyle birlikte diğer sona erme sebepleri neticesinde dava açılmasına kıyasla her iki tarafın menfaatine olacağını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

İkale, Makul Yarar, İş Güvencesi, Aydınlatma Yükümlülüğü, İşçinin Korunması İlkesi

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Alp, Mustafa. “İş Hukukunda İkalenin (Bozma Sözleşmesinin) Geçerlilik Koşulları”. Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi. 17 (2008).
• Alpagut, Gülsevil. “İş Sözleşmesinin Sona Ermesine İlişkin Sözleşmesel Kayıtlar ve Sözleşmenin Tarafların Anlaşmasıyla Sona Ermesi (İkale Sözleşmesi)”. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, 11. Toplantı. İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları, 2008.
• Astarlı, Muhittin. İş Hukukunda İkale (Bozma Sözleşmesi) (Güncellenmiş - Yargıtay Kararları Bölümü Eklenmiş). Ankara: Turhan Kitabevi, 2016.
• Aydın, Ufuk. “İş Sözleşmesinin Anlaşma ile Sona Erdirilmesi”. Çimento İşveren Dergisi. 18/3 (Mayıs 2004).
• Çelik, Nuri vd., Ercüment. İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 34. Bası, İstanbul: Beta Yayınları, 2021.
• Çil, Şahin. İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları (2015-2016 Yılları). Ankara: Yetkin Yayınları, 2016.
• Duman, Berna. “Türk İş Hukukunda İkale, İstanbul Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
• Dural, Mustafa ve Tufan Öğüz. Türk Özel Hukuku Cilt II: Kişiler Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2018.
• Ekmekçi, Ömer ve Esra Yiğit. Bireysel İş Hukuku Dersleri, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2020.
• Ekonomi, Münir. “İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesinde Tarafların Anlaşması, İbraname ile İş Güvencesi Davasından Feragat ve Sulh”. Legal İş Hukukuna ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Yargı Kararları ve İncelemeleri Dergisi. 1 (Eylül 2006).
• Elbir, Nazlı. “İş Hukukunun Emredici Niteliği Karşısında İşçinin Yasal Haklarından Vazgeçmesi Sonucu Doğuran Uygulamalar Hakkında Bir Değerlendirme”. Çalışma ve Toplum. 68 (2021): 289-316.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara: Yetkin Yayınları, 2018.
• Gerek, Hasan Nüvit. “İş Sözleşmesinin İkale Sözleşmesi ile Sona Ermesi”. Çalışma ve Toplum. (2011): 43-58.
• Günay, Cevdet İlhan. Türk Borçlar Kanunu Şerhi, Ankara: Yetkin Yayınları, 2015.
• İnce, Ergün. “İkale (Sözleşmeyi Sona Erdirme) Sözleşmesi”. Sicil. 18 (Haziran 2010).
• Kabakcı, Mahmut. “İşçinin Eğitim Düzeyi ve İşyerindeki Konumunun İkalenin Geçerliliğiyle İlişkisi İkaleye İlişkin İçtihatta Bir Yumuşama Mı?”. EÜHFD. 15/ 3-4 (2011): 179-206.
• Kazancı Hukuk Otomasyon. (Erişim tarihi: 04.07.2022), lib.kazanci.com.tr
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2012.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip. Borçlar Hukuku Genel Bölüm. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017.
• Mollamahmutoğlu Hamdi, Muhittin Astarlı ve Ulaş Baysal. İş Hukuku Ders Kitabı C. 1: Bireysel İş Hukuku. Ankara: Lykeion Yayınları, 2020.
• Oğuzman, M. Kemal ve Turgut Öz. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2018.
• Özgenç, A. Selçuk. “Gelir Vergisi Kanunu Açısından İkale Sözleşmesi”. MÜHF – HAD. 22/2 (2016): 115-130.
• Özyörük, Hasan Ali. İkale Sözleşmesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Savaş, Abdurrahman. “Türk Borçlar Hukukunda İkale Sözleşmesi”. TAAD. 7/26 (Nisan 2016): 105-141.
• Sevimli, Ahmet K. “İş Hukukunda İbra ve İkale Sözleşmelerinin Geçerlilik Koşulları Konusundaki Gelişmeler”. Sicil İş Hukuku. 14 (Haziran 2009).
• Subaşı Çiğdem ve Ömer Emre Kaynak. “İkale Sözleşmesi ile Hizmet Akdine Son Verilmesi”. Tekstil İşveren Dergisi. 338 (Mayıs 2008).
• Süzek, Sarper. İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları, 2014. Şahin-Emir, Asiye ve Büşra Kazmaz-Tepe. “İş Uyuşmazlıklarına İlişkin İbra Hükmü İçeren Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin Arabuluculuğa Elverişlilik Bakımından Değerlendirilmesi”. Çalışma ve Toplum. (2018): 1481-1508.
• Şahlanan, Fevzi. “İkalede Makul Yarar Ölçüsünün Gabin (Aşırı Yararlanma) Açısından Değerlendirilmesi, Karar İncelemesi”. Tekstil İşv. Dergisi. 386 (Haziran 2012).
• Taşkent, Savaş. “İş Sözleşmesinin İkale Yolu ile Sona Erdirilmesi”. Kamu İş Dergisi. 11 (2011).
• Üzeltürk, Hakan. “İkale Sözleşmesi Kapsamında Yapılan Ödemelerin Vergi Hukuku Boyutu”. Sicil İş Hukuku. 39 (2018).
• Yürekli, Sabahattin. Türk Borçlar Kanunu’na Göre Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.