Carrier's Limit of Liability When the Value of the Goods is Declared

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 1, 177 - 218, 30.04.2024

Safa Murat Tekin

https://doi.org/10.58820/eruhfd.1475607

Öz

The responsibility of the carrier is regulated in the first paragraph of Article 17 of the CMR and the first paragraph of Article 875 of the TCC. These articles explain that the carrier is responsible for any loss or damage that occurs to the goods from the receipt of the goods to the moment they are delivered. However, the liability of the carrier is limi-ted in terms of both CMR and TCC.

As a rule, the objective calculation method has been accepted in the determination of the damage related to the goods in both the CMR and TCC. The carrier will only compensate for the decrease in the value of the goods, not all the damages caused by the loss or damage to the goods subject to transportation. So, the loss of profit or other economic losses will not be compensated by the carrier. In calculating the compensation, it is important to determine when the value of the goods will be taken into account. While calculating the objective value of the goods, the place and time at which they were accepted for carriage will be taken as a basis. The value of the goods shall be fixed according to the commodity exchange price. If there is no such price, then the current market price of the goods will be accepted as the value. If the goods don’t have a commodity exchange price or current market price, the value of the goods will be determined by reference to the normal value of goods of the same kind and quality.

The amount of compensation to be paid by the carrier is limited to a certain upper limit. The upper limit of the carrier's liability is determined on the basis of kilograms of goods, which is a unit of weight measurement. Both CMR and TCC set the rule that compensation shall not exceed 8.33 units of account per kilogram of gross weight. Because of this upper limit, if the objective value of the goods is higher than 8.33 units of account per kilogram of gross weight, the carrier will not be liable for the exceeding amount.

Although the general rule is limited liability for the carrier, increasing the liability limit for the carrier is allowed in some exceptional cases. An exception to this rule is made in Article 24 of the CMR. According to this article, the carrier's limited liability stipulated in paragraph 3 of Article 23 of the CMR is allowed to be increased to the declared value of the goods. But in order for the limited liability of the carrier to increase to the declared value, some conditions specified in Article 24 of the CMR must be met. These conditions are that the parties must agree to this situation by mutual agreement, a payment of a surcharge must be agreed upon, and the value of the goods must be declared in the consignment note. When all these conditions are met, the liability limit of the carrier can be determined above the upper limit. In this case, the carrier will be responsible for the entire value of the goods.

There is no regulation similar to Article 24 of the CMR in the TCC. The absence of regulation does not mean that an increase in the carrier's liability limit for the goods declared in the consignment note is not possible for national transports. But because there is a hiatus in the law, it can be said that the only condition required in the TCC in order to increase the liability limit of the carrier is the mutual agreement of the parties. So other conditions, like the payment of a surcharge agreed upon and declaring the value of the goods in the consignment note, are not required for TCC. This being said, declaring the value of the goods in the consignment note is recommended in national transportation too, for it is the best way to increase the carrier's liability limit to the goods value.

Anahtar Kelimeler

Article 24 of CMR, increase of the carrier’s liablity, consignment note, declaration of the goods value, surcharge

YÜK DEĞERİNİN BEYAN EDİLMESİ HALİNDE TAŞIYICININ SORUMLULUK SINIRI

Öz

Taşıma sözleşmesinde taşıyıcı yükü teslim aldıktan sonra varma yerinde teslim edene kadar yükte meydana gelen ziya ya da hasardan kural olarak sorumludur. Ancak hem ulusal hem de uluslararası taşımalarda taşıyıcının sorumluluğu sınırlandırılmıştır. Bununla birlikte Karayolu ile Uluslararası Yük Taşıma Sözleşmesine İlişkin Konvansiyon’un 24. maddesinde gönderenin yük değerini beyan etmesi ve yük değerinin taşıyıcının sorumlu olduğu sınırın üzerinde olması halinde sorumluluk sınırının beyan edilen değere yükseleceğine ilişkin düzenleme bulunmaktadır. Yük değerinin beyan edilmiş sayılması için tarafların sorumluluğun arttığı konusunda anlaşması, taşıyıcıya ek ücret ödenmesinin kararlaştırılması ve yük değerinin taşıma senedinde beyan edilmesi gerekir. Türk Ticaret Kanunu’nda yük değerinin beyan edilmesi halinde taşıyıcının sorumluluk sınırının yükseleceğine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak uygulamada taşıma sözleşmesine, yük değerinin beyan edilmesi halinde taşıyıcının sorumluluk sınırının yükseleceğine ilişkin şartlar eklenmektedir.

Çalışmada öncelikle konunun anlaşılması açısından önem taşıyan yükün objektif değeri ile sorumluluğa ilişkin üst sınır açıklanmıştır. Daha sonra sorumluluk sınırının yükselmesi için Karayolu ile Uluslararası Yük Taşıma Sözleşmesine İlişkin Konvansiyon’un 24. maddesinde aranan şartlar öğretide yer alan farklı görüşler de dikkate alınarak açıklanmıştır. Son olarak ise taşıyıcının sınırlı sorumluluğunun yükseltilmesinin Türk Ticaret Kanunu açısından da mümkün olup olmadığı değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

CMR’nin 24. maddesi, taşıyıcının sorumluluğunun yükseltilmesi, taşıma senedi, yük değerinin beyan edilmesi, ek ücret

Etik Beyan

Bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Teşekkür

Bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Adıgüzel, Burak. Karayolu ile Yapılan Taşımalarda Taşıyıcının Zıya ve Hasardan Doğan Sorumluluğu, Ankara: Adalet Yayınevi, 2012.
• Adıgüzel, Burak. Taşıma Hukuku Deniz Ticareti Hariç, Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
• Adıgüzel, Burak. “Yargıtay Kararlarında CMR m. 29’daki Kasta Eşdeğer Kusur Kavramının Yorumlanması”, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, 10-11 Aralık 2010 (2012): 353-377.
• Adıgüzel, Burak. “Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda Eşya Taşıma Hukuku Alanında Getirilen Yenilikler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 18/2 (2012): 769-791.
• Akıncı, Ziya. Karayolu ile Milletlerarası Eşya Taşımacılığı ve CMR, Ankara: Seçkin Yayınevi, 1999.
• Arkan, Sabih: Sabih Arkan, “Zıya Nedeniyle Ödenecek Tazminatın Belirlenmesinde Esas Alınan Değer ve İadesi Gereken Masraflar – CIM ve CMR Açısından Bir İnceleme”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, XIV/2 (1987): 27-38.
• Arkan, Sabih. Karada Yapılan Eşya Taşımalarında Taşıyıcının Sorumluluğu, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Ya-yınları, 1982.
• Atabek, Reşat. Eşya Taşıma Hukuku (Deniz Hukuku Hariç), İstanbul: Sulhi Garan Matbaası, 1960.
• Aydın, Alihan. CMR’ye Göre Taşıyıcının Zıya, Hasar ve Gecikmeden Doğan Sorumluluğu, İstanbul: Arıkan Yayınevi, 2006.
• Can, Mertol. CMR ve Alman Ticaret Kanunu Hükümleri ile Mukayeseli Olarak Türk Taşıma Hukukunun Genel Esasları, Ankara: İmaj Yayınevi, 2017.
• Clarke, Malcolm A. International Carriage of Goods by Road: CMR, Abingdon: Informa Law, 2014.
• Clarke, Malcolm A. and Yates, David. Contracts of Carriage by Land and Air, London: Informa Law, 2004.
• Congar, Hikmet Cem. CMR ve Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Uyarın-ca Karayolu Taşımacılığında Taşıyıcının Sorumluluğu ve Sınırlandıran Haller Taşıma ve Sigorta Hukuku Serisi – I, Ankara: Seçkin Yayınevi, 2023.
• Cömert Varol, Gözde. Karayolunda Yapılan Eşya Taşımalarında Taşıyı-cının 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve CMR Konvansiyonu Kapsamında Kayıp ve Hasardan Kaynaklanan Sorumluluğu, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Eckardt, Tobias. “Liability of the Carrier”, inside Commercial Law Ar-ticle-by-Article Commentary, ed. Peter Mankowski, 949-990, Baden: Nomos Verlagsgesellschaft, 2019.
• Erdil, Engin. Karayolu ile Uluslararsı Eşya Taşıma Hukuku İçtihatlı CMR Konvansiyonu Şerhi, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2015.
• Erdoğan, Mustafa. CMR ve TTK Kapsamında Taşıyıcının Eşyanın Hasarından Doğan Sorumluluğu, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Herbert Glöckner. “Limits to Liability and Liability Insurance of Carriers under Articles 3 and 23 to 29 of the CMR”, inside Internatio-nal Carriage of Goods by Road (CMR), ed. Jan Theunis, 97-112, London: Lloyd’s of London Press, 1987.
• Karaman Çosgun, Özlem. “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu İle CMR Konvansiyonu Hükümlerinin Karşılaştırılması”, İpek Yolu Canlanıyor Türk-Çin Hukuk Zirvesi, 2012: 275-295.
• Karan, Hakan, Özgenur Kara ve İzel Varan. Karayolunda Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesi Hakkında Konvansiyon CMR Şerhi, Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Kaya, Arslan. Arslan Kaya, “Taşıyıcının Kara Yolu ile Eşya Taşımasına İlişkin Uluslararası Sözleşme’de (CMR) Öngörülen Sorumluluğunun Esasları (II)”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, LVI/1-4 (1998): 239-267.
• Loewe, Roland. Roland Loewe, “Commentary on the Convention of 19 May 1956 on the Contract for the International Carriage of Goods by Road (CMR)”, European Transport Law, XI/1 (1976): 311-475.
• Messent, Andrew and David A. Glass. CMR: Contracts for the International Carriage of Goods by Road, Abingdon: Informa Law, 2018.
• Özdemir, Turkay. Uluslararası Eşya Taşıma Hukuku (Zıya ve/veya Hasar Sorumluluğu), İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2006.
• Özdemir, Turkay. “Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmelerinde Sorumsuzluk Anlaşması Akdetme İmkanı ve Sorumluluğun Sınırlarında Değişiklik Yapılması”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, IV/1 (2007): 119-149.
• Süzel, Cüneyt. Navlun Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğun Sınırlandırılması, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Tincani, Chiara. Contract fort he International Carriage of Goods by Road, Cham: Springer Nature Switzerland AG, 2022.
• Uyaroğlu, Osman. “CMR’ye Göre Taşıyıcının Eşyanın Kaybı ve Hasarından Doğan Zararlardan Sorumluluğu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 51 (2022): 535-560.
• Yavaş, Aksoy. Kara Yolunda Konteyner ile Yapılan Yük Taşımasında Kayıp veya Hasardan Doğan Sorumluluk (Türk Hukukunda ve Uluslararası Sözleşmelerde), İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• Yetiş Şamlı, Kübra. Uluslararası Kara, Hava ve Deniz Yoluyla Eşya Taşı-malarında Taşıyıcının/Taşıyanın Sınırlı Sorumluluktan Yararlanma Hakkının Kaybı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2008.