Decisions Taken on the Application for Restitution in Terms of Civil Procedure Law

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 725 - 753, 28.10.2024

Mahnur Afandiyeva

Öz

The actions to be taken by the parties in civil proceeding are generally fixed on certain duration. While some of the periods are clearly regulated in the law, some periods are left to the discretion of the judge. The parties sometimes miss the specified periods depending on the reasons that arise out of their will. In this case, it is possible to revive the determined period by reinstatement under certain conditions. The institution of reinstatement is a procedure of adjective law that may be applied if a person cannot exercise some rights related to the judicial law for a period of time without his/ her own fault. In this study, the restitution concept is analyzed within the scope of Civil Procedure Law; the conditions of application to the procedures of restitution, the decisions of the related competent authority are explained.

The request for reinstatement is subject to certain conditions. Firstly, the deadline for filing a claim must be missed for unavoidable reasons. The acceptance of the request is committed to the discretion of the judge to be determined according to the circumstances of the concrete case. Moreover, in order to make a claim, the party must not have any legal remedy to make up for the missed time for the untimely action. Because, reinstatement can be applied as a last remedy. The request in question shall be made within two weeks from the removal of the obstacle from the court where the case is heard at the first instance stage, and from the relevant legal department that will hear the case at the legal remedy stages of appeal and cassation. Since the period is a forfeiture period, the court must take this period into consideration ex officio. In addition, reinstatement cannot be applied in cases where the deadlines regulated in the substantive law are missed. For example, if the statute of limitations or prescription period is missed, reinstatement cannot be requested. Reinstatement shall be requested with a petition showing the signs and evidences. In the petition, the requester shows the reasons for requesting reinstatement, the obstacles that cause the inability to take action in due time and the evidence related to them.

Upon a request for reinstatement, the court shall investigate the evidence and the reasons on which the request is based. The burden of proof is on the requesting party, and the party must prove the circumstances that need to be proved. The request for reinstatement of the party who cannot prove the reason for reinstatement and cannot fulfil the burden of proof shall be rejected. Since approximate proof is deemed sufficient in this regard, full proof is not required. The request for reinstatement before the courts of first instance or regional courts of appeal shall be made and examined in accordance with the procedure on preliminary issues, and the request for reinstatement before the Court of Cassation shall be made and examined in accordance with the appellate procedure. The judge hearing the request for reinstatement shall announce his/her decision on the rejection or acceptance of the request to the parties by way of notice or notification. It is not possible for the judge to continue the proceedings by leaving the request unanswered, and it is obligatory to make a decision on the request. The decision of the court must be clear, and no indirect or implied decision should be given.

If the court concludes that the formal conditions for the acceptance of the request for reinstatement are fulfilled and there is convincing evidence that the request is justified, and if it concludes that the transaction could not be made in a timely manner due to reasons other than the fault of the party requesting reinstatement, the court shall decide to accept the request, otherwise it shall decide to reject the request. The decision on the acceptance or rejection of the request for reinstatement during the pendency of the proceedings is an interim decision and is not final. However, unlike the decision on the rejection of the request, the decision on the acceptance of the request must be given as a separate decision. Because, unlike the rejection decision, the acceptance decision leads to a change in the existing legal situation. The decision to reject the request does not change the existing legal situation, and the case is continued as it is. With the decision to accept the request for reinstatement, the transaction made after the time shall be deemed to have been made on time, and the legal transactions and provisions affected by the deemed timeliness of the transaction shall be deemed invalid, since the adverse consequences arising as a result of missing the deadline shall be eliminated retroactively.

As a result, the institution of reinstatement contributes to the decision in accordance with the material truth at the end of the proceedings and prevents the loss of rights of the parties by complying with the conditions determined by the law.

Anahtar Kelimeler

Peremptory Periods, Missing The Peremptory Periods, Reasons Beyond Control, Restitution, Absence of Means to Take Further Legal Action

MEDENİ USUL HUKUKU AÇISINDAN ESKİ HÂLE GETİRME BAŞVURUSU ÜZERİNE VERİLEN KARAR

Öz

Hukuk yargılamasında taraflarca yapılan işlemler genel olarak sürelere tabi tutulmuştur. Bazı süreler kanunda açıkça düzenlenmişken, bazıları ise hâkimin takdirine bırakılmıştır. Taraflar bazen kendi iradeleri dışında ortaya çıkan sebeplere ilişkin olarak belirlenen süreleri kaçırabilmektedirler. Bu hâlde belirlenen sürenin belirli şartlarla, eski hâle getirme yolu ile canlandırılması mümkündür. Eski hâle getirme kurumu, yargılama hukukuna bağlı bazı hakları, kişinin kendi kusuru dışında süresinde kullanamaması hâlinde başvurulabilecek bir usul hukuku kurumudur. Çalışmamızda eski hâle getirme kurumu öncelikle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu düzenlemeleri çerçevesinde ele alınmış, ancak 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun eski hâle getirme kurumuna dair farklı düzenlemelerine ve doktrinde ve uygulamada ortaya çıkan farklı görüşlere yer verilmiş, eski ve yeni tarihli kaynaklar ile Yargıtay kararlarından yararlanılmıştır. Çalışmadaki amaç, eski hâle getirmeye ilişkin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerine (m. 95-101), yeri geldikçe 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanun’un eski hâle getirme kurumuna dair farklılık gösteren düzenlemelerine de değinmek suretiyle ilgili Yargıtay kararları ışığında açıklık getirmektir. Bu sebeple, çalışmamızda öncelikle eski hâle getirme kurumunun amacı, hukuki niteliği, eski hâle getirmenin şartları, başvuru koşullarından bahsedilmekle eski hâle getirme başvurusu üzerine verilen kararlar incelenmiş ve ilgili kararların ortaya çıkardığı sonuçlar irdelenmiş, konuya dair Yargıtay kararları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kesin Süreler, Kesin Sürenin Kaçırılması, Elde Olmayan Sebepler, Eski Hâle Getirme, Başka Bir Hukuki Yola Başvuru İmkanının Kalmaması

Kaynakça

• Acar, Tuna. “Türk ve Mukayeseli Medenî Yargılama Hukuku Açısından Ara Karar”. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2022.
• Alangoya, Yavuz, M. Kamil Yıldırım ve Nevhis Deren-Yıldırım. Medenî Usul Hukuku Esasları. İstanbul: Beta Basımevi, 2009.
• Arslan, Ramazan, Ejder Yılmaz, Sema Taşpınar Ayvaz ve Emel Hanağası. Medenî Usul Hukuku. Ankara: Yetkin Basımevi, 2022.
• Atalı, Murat, İbrahim Ermenek ve Ersin Erdoğan. Medenî Usul Hukuku. Ankara: Yetkin Basımevi, 2023.
• Belgesay, Mustafa Reşit. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Şerhi. İstanbul: M. Sıralar Matbaası, 1956.
• Berki, Şakir. “Eski Hâle Getirme”. Sabri Şakir Ansay’ın Hatırasına Armağan. Ankara (1964): 149-168.
• Boran Güneysu, Nilüfer. “Medenî Usûl Hukukunda Karar”. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, 2010.
• Budak Ali Cem ve Varol Karaaslan. Medenî Usul Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2021.
• Çapar, Asuman. “Eski Hâle Getirme Kurumunun İdari Yargı Alanında Uygulanabilirliği”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 28/1 (2022): 184-204.
• Centel, Nur. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Eski Hâle Getirme”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. 51/1-4 (1985): 197-220.
• Elbir, Turgay. “Medenî Usul Hukukunda Süreler”. Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi, 2021.
• Erdönmez, Güray. Pekcanıtez Usul Medenî Usul Hukuku. İstanbul: Cilt: I, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
• Erkut, Ramazan Serdar. “Eski Hâle Getirme”. Ankara Barosu Dergisi. 1 (1987): 85-92.
• Görgün, Şanal, Levent Börü ve Mehmet Kodakoğlu. Medenî Usul Hukuku. Ankara: Yetkin Basımevi, 2023.
• Karslı, Abdurrahim. Medenî Muhakeme Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2020.
• Köse, Yasin. Hukuk Yargılamasında Süreler. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2014.
• Kuru, Baki. Hukuk Muhakemeleri Usulü. İstanbul: Cilt: V, Demir Yayıncılık, 2001.
• Kuru, Baki ve Burak Aydın. Medenî Usul Hukuku El Kitabı. Ankara: Cilt: II, Yetkin Yayınları, 2021.
• Meier, Isaak. Schweizerisches Zivilprozessrecht. Zürich: Schulthess Verlag, 2010.
• Muşul, Timuçin. Medenî Usul Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 2012.
• Gehrlein, Markus. Münchener Kommentar zur Zivilprozessordnung. München: 2013.
• Oberhammer, Paul. Kurzkommentar ZPO. Zürich: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2010.
• Önder, Ayhan. “Eski Hâle Getirmenin Hukuki Mahiyeti”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. 30 (1964): 950-973.
• Önen, Ergün. Medenî Yargılama Hukuku. Ankara: Sevinç Matbaası, 1979.
• Özekes, Muhammet. Medeni Usul Hukuku’nda Hukuki Dinlenilme Hakkı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2003.
• Özekes, Muhammet. “Medenî Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı ve Hakkın Bazı Güncel Sorunları”. Legal Hukuk Dergisi. 28 (2005): 1295-1308.
• Özmumcu, Seda. Yargıtay Kararları Işığında Medeni Yargılama Hukukunda Ön Sorun. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2019.
• Pekcanıtez, Hakan. “Medeni Yargıda Adil Yargılama”. İzmir Barosu Dergisi. 2 (1997): 35-55.
• Pekcanıtez, Hakan. “Hukuki Dinlenilme Hakkı”. Prof. Dr. Seyfullah Edis’e Armağan. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları. (2000): 753-793.
• Pekcanıtez, Hakan. Pekcanıtez Usul Medenî Usul Hukuku. İstanbul: Cilt: I, On İki Levha Yayıncılık, 2017.
• Pekcanıtez, Hakan, Oğuz Atalay ve Muhammet Özekes. Medenî Usul Hukuku Ders Kitabı. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2023.
• Postacıoğlu İlhan ve Sümer Altay. Medenî Usul Hukuku Dersleri. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2020.
• Tanrıver, Süha. Medenî Usul Hukuku. Ankara: Cilt: I, Yetkin Yayınları, 2024.
• Taş Korkmaz, Hülya. “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerine Göre Eski Hâle Getirme”. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 15/2 (2016): 635-679.
• Tercan, Erdal. “İcra ve İflas Hukuku Açısından Eski Hâle Getirme”. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 19/4 (1998): 117-130.
• Tercan, Erdal. Medenî Usul Hukukunda (Kesin Sürelerin Kaçırılması Hâlinde) Eski Hâle Getirme–Hâli Sabıka İrca. Ankara: Yetkin Yayınları, 2006.
• Ulukapı, Ömer. Medenî Usul Hukuku. Konya: Mimoza Yayınları, 2015.
• Ünlü Usta, Meltem. “Medenî Usul Hukuku’nda Eski Hâle Getirme”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2018.
• Yazar, Gökçe.”Hukuk Muhakemeleri Kanununda Süreler, Eski Hâle Getirme ve Adli Tatil”. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi, 2021.
• Yeşiltan, Asım Turgut. “Eski Hâle Getirme (Hâlı Sabıka İrca)”. Ankara Barosu Dergisi. 28/2 (1971): 237-240.
• Yılmaz, Ejder. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi. Ankara: Cilt: II, Yetkin Yayınları, 2021.