KAYSERİ İLİ SERBEST ECZACILARINDA SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 1 - 8, 27.12.2022

Şeyma Karagöz Fevziye Çetinkaya

Öz

Amaç: Eczacılar topluma danışmanlık hizmeti veren, halk tarafından kolay ulaşılabilen ve onları etkileme özelliğine sahip olan sağlık çalışanlarıdır. Sağlığın geliştirilmesi çalışmalarında aktif rol oynayan eczacılar aynı zamanda kendi sağlık davranışlarıyla da topluma örnek olmaktadır. Bu çalışmada; Kayseri ili serbest eczacılarında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmamıza 216 eczacı katıldı ve çalışma verilerimiz 2021 Şubat-Ağustos ayları arasında tamamlandı. Verilerin toplanmasında eczacıların sosyo-demografik özellikleri ile bazı yaşam alışkanlıklarını içeren anket formu ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II kullanıldı. Verisi toplanan değişkenlerin değerlendirilmesinde sayı ve yüzde istatistiklerinin yanında ortalama ve standart sapma bilgilerinden faydalanıldı, bağımsız gruplarda t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanıldı.
Bulgular: Çalışmamızda eczacıların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği puanı 131.0±17.3, alt grup ölçek puanları ise; sağlık sorumluluğu 21.9±3.9, fiziksel aktivite 16.2±4.2, beslenme 20.3±3.4, manevi gelişim 26.9±3.8, kişilerarası ilişkiler 25.3±3.9, stres yönetimi 20.2±3.8 olarak saptandı. Sağlık yaşam biçimi davranışları; 30-39 yaş grubunda, çocuk sahibi olmayanlarda, alkol kullanmayı bırakanlarda, kendi sağlığını iyi olarak tanımlayan eczacılarda daha yüksek bulundu (p˂0.05).
Sonuç: Araştırma sonucunda eczacıların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği puan ortalamasının genel olarak orta düzeyde olduğu, en yüksek puan ortalamasının manevi gelişim, en düşük puan ortalamasının fiziksel aktivite alt grubunda olduğu görüldü.

Anahtar Kelimeler

eczacı, sağlığı geliştirme, sağlıklı yaşam biçimi davranışları

Kaynakça

• 1. Sezer A. Sağlık Okuryazarlığının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları İle İlişkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2012.
• 2. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği ii’ nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008; 12(1), 1-13.
• 3. Hidalgo KD, Mielke GI, Parra DC, Lobelo F, Simões EJ, Gomes GO, Brownson RC. Health promoting practices and personal lifestyle behaviors of Brazilian health professionals. BMC public health. 2016; 16(1), 1-10.
• 4. Mercan S, Balta E. Eczacının hasta danışmanlığındaki rolü. TEB haberler Mart-Nisan, 2007: 2-8.
• 5. Laliberté MC, Perreault S, Damestoy N, Lalonde L. Ideal and actual involvement of community pharmacists in health promotion and prevention: a cross-sectional study in Quebec, Canada. BMC public health. 2012; 12: 192-198.
• 6. Walker SN, Hill-Polerecky DM. Psychometric evaluation of the Health Promoting Lifestyle Profile II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center. 1996.
• 7. Walker, SN, Sechrist KR, Pender NJ. The Health Promoting Lifestyle Profile Development and Psychometric Characteristics. Nurs Res. 1987; 36(2): 76-80.
• 8. Uçar B. Eczacıların sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Güncel Hemşirelik Araştırmaları Dergisi. 2021; 1(2), 68-79.
• 9. Bostan N. Beşer A. Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler, hemşirelikte eğitim ve araştırma dergisi. 2017; 14 (1): 38-44.
• 10. Duran Ü, Öğüt S, Asgarpour H. Kunter D. Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2018; 2 (3), 138-147.
• 11. Çakır M. Piyal B. Aycan S. Hekimlerde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi: Tıp fakültesi tabanlı kesitsel bir çalışma. Ankara Med J. 2015; 15(4): 209-219.
• 12. Kavalalı TE, Avcı İA. Fındık fabrikasında çalışan işçilerde obezite sıklığı ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2015; 14(5): 364-369.
• 13. Uz D, Kitiş Y. Bir hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz etkililik düzeylerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2017; 2(3): 27-39.
• 14. Choı Huı WH. The health-promoting lifestyles of undergraduate nurses in hong kong. Journal of Professional Nursing. March-April 2002; 18(2): 101-111.
• 15. Kolaç N, Balcı AS, Şişman FN, Ataçer BE, Dinçer S. Fabrika çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışı ve sağlık algısı. Bakırköy Tıp Dergisi. 2018; 14:267-274.
• 16. Pehlivan Z, Ada EN, Öztaş G. Ev kadınlarının sosyal görünüş kaygıları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe Journal of Sport Sciences. 2017; 28 (1), 11-23.
• 17. Bükecik N, Yeşilfidan D, Adana F. İşçilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve ilişkili faktörler: Bir hastane örneği. Sağlık ve Toplum. 2021; 31 (1) 128-135.
• 18. Yalçınkaya M, Özer F, Karamanoğlu A. Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6(6): 409-420.
• 19. Örnek ÖK, Kürklü A. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları, öz etkililik-yeterlilik düzeyleri ve etkileyen faktörler. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2017; 9: 207-217.
• 20. Bilgili N, Ayaz S. Kadınların sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen faktörler. TAF Prev Med Bull. 2009; 8(6): 497-502.