XVI.ve XVII.Yüzyıllarda Cezayir-i Bahr-i Sefid (Akdeniz, Ege Adaları) ya da Kapdan Paşa Eyaleti

Yıl 2002, Cilt: 1 Sayı: 12, 251 - 261, 01.06.2002

Ayhan Afşin Ünal

Öz

Barbaros Hayreddin Pasa’nin Osmanli Devleti hizmetine girmesiyle (1533), evvelce Derya Beyligi seviyesine göre olan, Gelibolu Sancagi’nin çevresinin genisletilmesi icap etti. Anadolu Beylerbeyligi’nden Kocaeli, Sigla, Biga ve Rumeli Beylerbeyligi’nden Egriboz, Inebahti, Mezistre, Karlieli ve Midilli sancaklari alinmak suretiyle yeni eyalet teskil edildi. Ismi de Kaptan Pasa (Cezayiri Bahr-i Sefid, Cezair) Eyaleti oldu. Buna karsilik olarak da tesrifattaki derecesi, Budin Beylerbeyiligi’nden sonraya gelmek üzere yükseltildi. Kaptan Pasa Eyaleti’nin hudutlari çesitli nedenlerden dolayi zamanla degisti. Imparatorlugun en azâmetli devrinde, Kaptan Pasa Eyaleti Dogu Akdeniz’de, Iskenderun Körfezi’nden Cezayir-i Garb’a kadar bütün Akdeniz kiyilarini kapsamakta idi. Fakat bir müddet sonra, devletin idari bozukluklarinin baslamasi, gerilemesi, kuvvetten düsmesiyle bu eyaletin de hudutlari daraldi ve degismelere ugradi. XIX. Yüzyilin ilk yarisinda Yunanistan Devleti tesekkül edince, eyalet yeniden tanzim edildi. Kaptan Pasa Eyaleti’ne tâbi sancaklardaki timar ve zeamet sahipleri derya seferine gitmeye mecburdular. Derya Beyi denen sancakbeyinin kumandasinda olarak mükemmel donanmis bir gemi sefer zamani donanmaya katilirdi. Bunlara “bey gemileri” denirdi. Eyalete bagli sancaklarin hepsinden birden deniz seferlerine katilanlarin bütün toplami hatiri sayilir bir yekun tutmaktaydi. Iste bu makâlemiz, bu daginik ve genis adalar eyaletinin XVI. ve XVII. yüzyillardaki serencâmini dile getirmek maksadiyla kaleme alinmistir

Anahtar Kelimeler

Idarî Teskilât, Cezayir-i Bahr-i Sefid, Kaptan Pasa, Adalar, Sancak