Öz
Milli Mücadele döneminde Kuva-yı Milliye hareketine karşı gelişen ve diğer isyanlara da örnek teşkil eden Bozkır isyanları, Kuva-yı Milliye’nin Anadolu’daki hızlı bü- yümesi karşısında telaşa kapılan Damat Ferit Paşa ve taraftarlarının örgütlemesi olarak ortaya çıkmıştır. Damat Ferit Paşa, Kuva-yı Milliye’yi yok etme çarelerini araştırmak için Anadolu’ya heyetler göndermiştir. Bu heyetlerden, Konya ve Bozkıra giden heyetin başkanı olan Süleyman Şefik Paşa, yaptığı incelemelerden sonra; “Kuva-yı Milliye’yi dağıtmanın çok kolay olduğunu, fakat bunun için kendisinin Harbiye Nazırı olması gerektiğini” açıkça belirtmiştir. İstanbul’a dönmesinden kısa bir süre sonra da talep ettiği Harbiye Nazırlığı görevi kendisine verilmiştir. Bu atamadan sonra, görev yeri olan Konya’ya bağlı Bozkır’da Kuva-yı Milliye karşıtı ayaklanmalar çıkmıştır. Birinci Bozkır isyanı, Damat Ferit Paşa’nın Anadolu’daki en büyük dayanaklarından Vali Cemal Bey’in örgütlemesi ile 26 Eylül- 4 Ekim 1919 tarihleri arasında ortaya çıkmıştır. Yeni kurulan Ali Rıza Paşa Hükümeti kan dökmeden olayı kapatmak istemiş fakat başarılı olamamıştır. Asiler genel af ve Kuva-yı Milliye’nin bölgeden ayrılması istekleri ile 22 Ekim-4 Kasım 1919 tarihleri arasında ikinci kez harekete geçmişlerdir. Bu ikinci ayaklanma Kuva-yı Milliye birliklerinin Bozkır’a gönderilmesi ile ancak bastırılabilmiştir. Biz bu çalışmada çeşitli güç odaklarının, Anadolu’da gelişen milli hareketi yok etmek amacıyla Bozkır’da ayaklanma çıkarmaya yönelik faaliyetlerini, özellikle Başbakanlık Osmanlı Arşivleri ve Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih Arşivi belgelerinin yardımı ile incelemeye çalıştık.
Öz
Bozkir upraisings grew up against Kuva-yi Milliye (Turkish National Movement) and became a important example to other regional uprisings. That uprisings of Bozkir had been organized by Damat Ferit Pasha and his adherents who got agitated for strong development of Kuva-yi Milliye. Damat Ferit Pasha sent committees to Anatolia for invastigating how could destroy Kuva-yi Milliye. Suleyman Sefik Pasha, the president of one of these committees clearly explained after invastigating that “I must be Minister of War and in this way Kuva-yi Milliye could destroy very easily”. After his returning to İstanbul were appointed to this post. So immadiatly after this appointment began uprising against Kuva-yi Milliye in Bozkir where was region of Suleyman Sefik Pasha Committee. First Bozkir uprising bursted into flames between on 26 September-4 October 1919. This uprising had been organized by Cemal Bey, governor of Konya. As for second Bozkir uprising appeared between on 22 October-4 November 1919. These uprising hardly suppressed by Kuva-yi Milliye troops. In this article we presented som information about Bozkir uprisings in the period of Milli Mucadele, especially in the light of documents from Ottoman (BOA) and Military History (ATASE) Arcives.
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA77FH83RY |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler / Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2004 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Haziran 2004 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2004 Cilt: 1 Sayı: 16 |
ERCİYES AKADEMİ | 2021 | sbedergi@erciyes.edu.tr Bu eser Creative Commons Atıf-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.