Martin Heidegger’de “Mekan” Düşüncesi: Hermeneutik-Fenomenolojik Bir Yaklaşım

Yıl 2008, Cilt: 1 Sayı: 25, 1 - 13, 01.12.2008

Beyhan Bolak Hisarlıgil

Öz

Bu makale, mekanı geometrik bir yayılım olarak gören Kartezyen düşüncenin tersine,
insanın yer ile olan ilişkisini anlamada bütüncül bir yaklaşım benimseyen Alman
düşünür Martin Heidegger (1889-1976)'nın mekana hermeneutik-fenomenolojik olarak
yaklaşımını açımlamaktadır. Mekanı tanımlamadan önce, onu anlamanın gerekliliğine inanan
Heidegger, "dünya-içinde-olmak" düşüncesi ile insanı ve onun dünyasını varoluşunun
ayrılmaz bir bütünü olarak anlatmaktadır. Mekanı saf yap olarak görme eğilimini dönüştürerek, onu insanın dünya-içinde-olma durumunun temel boyutu olarak düşünen Heidegger, bu dünya içindeki "önümüzde-hazır-varlık" ve "elaltında-kullanıma-hazır-varlık" ayrımı ile onun Dasein'in ilgisine bağlı olduğunu düşünür. Bu durumuyla mekan, bir etkileşim ve deneyim yeridir ve insanın yer ile olan ilişkisini anlamamızı sağlamaktadır. Mimari ve çevre tasarım araştırmalarında Martin Heidegger in "dünya-içinde-olma" düşüncesine
dayanan hermeneutik-fenomenoloji, insanların farkında olmadan içinde varolduğu
bu gündelik yaşam dünyasını anlamaya götüren bir yol oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Martin Heidegger, mekan, dünya-içinde-olma, hermeneutikfenomenoloji

THE NOTION OF SPACE IN MARTIN HEIDEGGER: A HERMENEUTIC-PHENOMENOLOGICAL APPROACH

Öz

Contrary to the Cartesian thinking of space as a geometrical extension, this article presents the hermeneutic-phenomenological approach of the German philosopher Martin Heidegger to space on understanding the man and place relationship in a holistic way. Through thinking of understanding space prior to defining it, believes deeply in the existence of man and his world as an inseperable whole. By deconstructing the dogma of thinking of space rather as a dimension of the man s condition of being-in-the-world than as a pure container, Heidegger rifting being as ready-to-hand and present-at-handthat it depends on the interest of Dasein. Having these potentials as a place of interaction and experience, space suspends a thinking leading to an understanding the relationship between man and place. Hermeneutic-phenomenology based on Martin Heidegger s thinking of being-in-the-worldpath leading to an understanding of this everday life-world in which man exists unaware of it. in architectural and environmental studies constructs a

Anahtar Kelimeler

Martin Heidegger, space, being-in-the-world, hermeneuticphenomenology

Kaynakça

• Arisaka, Y., Spatiality, Temporality and the Problem of Foundation in Being and Time , Philosophy Today, say : 40, 1996, 36-47.
• Aristoteles, On Rhetoric: A Theory of Civic Discourse , Çev. George A. Kennedy, Oxford University Press, Oxford, 1991, 45.
• Bachelard, G., The Poetics of Space , Beacon Press, Boston, (1957) 1969.
• Bachelard, G., Mekan n Poetikas , Çev. A. Derman, Kesit Yay nc l k, stanbul, 1996.
• Bolak Hisarl gil, B.,
• Yer le menin Dü (üm)lenmesi : Geleneksel Anadolu Yer
• le melerinde Ara lar , Doktora Tezi, TÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2007.
• Bollnow, O.F., Lived-Space , Readings in Existential Phenomenology içinde, 178-186, Ed. N. Lawrence, D. O Connor, Prentice Hall, New Jersey, 1967.
• Brenneman, W.L.Jr., Brenneman, M.G., Crossing the Circle at the Holy Wells of Ireland , University Press of Virginia, Charlottesville, 1995.
• Çüçen, A. K., Heidegger de Varl k ve Zaman , Asa Kitabevi, Bursa, 2000.
• Descartes, R., Discourse on Method and Mediations on First Philosophy , BN Publishing, NY, (1637) 2007.
• Dilthey, W., Selected Writings , Çev. H. P. Rickman, Cambridge University Press, New York, 1976.
• Dreyfus, H.L., Being-in-the-World: A Commentary on Heidegger s Being and Time , Division I, MIT Press, Cambridge and Massachusetts, 1991.
• Gadamer, H.G., Truth and Method , Continuum, New York, 1989.
• Heidegger, M., Building Dwelling Thinking , Poetry, Language, Thought içinde, Çev. A. Hofstadter, Harper & Row, New York, 1971, 145-161.
• Heidegger, M., Being and Time , Çev. J. Macquarrie, E. Robinson, Blackwell Publishers, London, 1962.
• Heidegger, M., Being and Time , Çev. Joan Stambaugh, Suny Press, Albany, (1927) 1996.
• Heidegger, M., Varl k ve Zaman , Çev. Aziz Yard ml , dea Yay nlar , stanbul, (1927) 2004.
• Norberg-Schulz, C., Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture , Rizzoli, New York, 1980.
• Platon, Timaois (Philosophische Bibliothek), F. Meiner, Hamburg, 48-49.
• Platon, Timaois , Sosyal Yay nlar , stanbul, 2001.
• Seamon, D., Fenomenoloji, Yer, Çevre ve Mimarl k: Literatürün De erlendiril- mesi , Çev. S. Serim, TOL Mimarl k Kültürü Dergisi, say 3, 2003, s. 36- 53.
• Violich, F., Toward Revealing the Sense of Place: An Intuitive Reading of Four Dalmatian Towns , Dwelling, Place and Environment: Towards a Phenomenology of Person and World içinde, Ed. D. Seamon, R. Mugerauer, Martinus Nijhoff Publishers, Dordrecht, 1985, 113-136.
• Walkey, R., A Lesson in Continuity: The Legacy of the Builders Guild in Northern Greece , Dwelling, Seeing, and Designing: Toward a Phenomenological Ecology içinde, Ed. D. Seamon, SUNY Press, Albany, New York, 1993, 129-157.