Eski Anadolu Tarihinde Frigler

Yıl 2009, Cilt: 1 Sayı: 27, 79 - 95, 01.12.2009

Cemil Bülbül

Öz

Bilindiği üzere, MÖ. 13. yüzylın sonlarından itibaren Anadolu da yaşadığı anlaşı¬lan, fakat MÖ. 8. yüzyılda büyük bir güç haline gelen Frigler, başta Hititler olmak üzere, Mitanni, III. Babil gibi MÖ. 2.Binyd’ın büyük devletlerini çökerten Ege göçlerinden sonra Anadolu nun siyasi güçlerinden biri olmuştur.
Frigler’in bugün artık Herodotos ve StraboUun da bildirdikleri gibi Trak asıllı bir kavim oldukları çağımız bilginlerinin çoğu tarafından kabul edilmiştir. Bize göre de bu görü ş doğru bir anlayışür. Çünkü, kullandıkları ya da konuştukları dilin, Hint-Avrupa dille¬rine benzerlik gösterdiği kabul edilmektedir. Arkeolojik buluntularda ise Trakya ve Make¬donya’daki Tümülüsler ve içlerindeki eşyalarla Frigler’in kullandıkları eşyalar benzerlikler göstermektedir.
Frigler’in Anadolu’ya ne zaman geldikleri konusunda çeşitli görüşler ortaya atıl¬mıştır. Ancak kesin olan şudur ki, MÖ. 9. yüzyılda Gordion merkez olmak üzere, Orta Anadolu da Ankara, Sinop, Alacahöyük, Pazarlı, Boğazköy, Konya'nın bir bölümü; Doğu Anadolu da Malatya, Batı’da Afyon ve Manisa'ya kadar uzanan topraklar üzerinde yerleş¬mişlerdi.
Frigler en parlak çağlannı yaşarlarken MÖ. 8. yüzyılın sonlannda Anadolu Kimmerler’in istilâsına uğradı ve ne yazık ki MÖ. 690 ylında Kimmerler, Frig kralı Mi¬das ’ı mağlup ederek bu devletin siyasi varlığına son verdiler.

Anahtar Kelimeler

Frig, Gordion, Midas, Tümülüs

PHRYGIANS IN THE ANCIENT ANATOLIAN HISTORY

Öz

As it is known Phrygians who have appeared in Anatolia from the end of the 13 th century B.C. and became a major power in the 8 th century B.C. They became a political power of Anatolia after Sea Peoples Migration which destroyed such great states of the Second Millennium B.C. as Hittites, Mittannies and Kassites ( Babylonian III). It has already been accepted by many of the contemporary scholars that Phrygians was a tribe of Thrac origin as we are informed by Heredotos and Strabon. We also agree with this conclusion since the language used or spoken by Phrygians is confirmed to be similar to the Indo-European language family. Also as far as archeological findings are concerned there are indications that the artifacts used by tumulus in Thracian and Macedonia were similar to those used by Phrygians. There are several suggestions as to when exactly Phrygians came to Anatolia. However it is beyond doubt that in the 9 th century B.C. they settled in Middle Anatolia in such cities as Ankara, Sinop, Alacahöyük, Pazarl , Bo azköy and some parts of Konya; in East Anatolia they settled in Malatya; and they settled in Afyon to Manisa in the West with Gordion being their centre. While Phrygians were living the most bright age, Anatolia was invaded by Cimmerians in the and of 8 th century B.C. Unfortunately in 690 B.C. Cimmerians defeated Midas, King of Phrygia, and they ended the political existence of this state.

Anahtar Kelimeler

Phryg, Gordion, Midas, Tumulus

Kaynakça

• Akurgal, Ekrem., Anadolu Uygarl klar , Net Turistik Yay nlar A. ., 9. Bask , s- tanbul 2007.
• Aytu , Burhan; Görecelio lu, Ertu rul., Gordionda ki P Tümülüsü nde Bulun- mu Mobilyalar, IV. Arkeometri Sonuçlar Toplant s , Ankara,1988.
• Çapar, Ömer., Homeros Destanlar nda Anadolu Kavimleri, IX. T.T.Kongresi, I. Cilt, Ankara 1986.
• Drew-Bear, Thomas., Frig Dilinde Yeni Yaz tlar, III. Ara t rma Sonuçlar Toplan- t s ,Ankara, 1985.
• Gönçer, Süleyman., Afyon li Tarihi, Cilt I, zmir 1971,
• Herodotos, Herodot Tarihi, Çev: Müntekim Ökmen, Türkiye Bankas Kültür Yay nlar , stanbul 2002
• Homeros, lyada, Çev: Azra Erhat-A.Kadir, stanbul 2005.
• I k, Fahri., Bat Uygarl
• n n Kökeni, Türk Arkeoloji Dergisi, say 28, Ankara 1989
• I k, Fahri., Frigler Bir Trak Halk n n Anadolu da Do u u, 2002 Y l Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferanslar , Ankara 2003
• K nal, Füruzan., Eski Anadolu Tarihi, TTK Yay nlar , 2. Bask , Ankara 1987.
• Mansel, A.M., Ege ve Yunan Tarihi, T.T.K. Yay n , Ankara 1988.
• Memi , Ekrem., Eskiça da Afyonkarahisar,Merfes 05 Mermer Sempozyumu, Afyonkarahisar 2005
• Memi , Ekrem. skitlerin Tarihi, Çizgi Kitabevi, 2. Bask , Konya 2005
• Memi , Ekrem., Eskiça Türkiye Tarihi, Çizgi Kitabevi, 8. Bask , Konya 2009.
• Mermerci, Do u., Afyon Bölgesi ve Hinterland nda MÖ. II. Bin Yerle me Birim- leri, VIII. T.T.Kongresi, I. Cilt, Ankara 1979.
• Sevin, Veli., Eski Anadolu ve Trakya Ba lang c ndan Pers Egemenli ine Kadar, Atlasl Büyük Uygarl klar Ansiklopedisi, leti im Yay nlar , 1. Bask , s- tanbul 2003.
• Sevin, Veli., Anadolu nun Tarihi Co rafyas I, T.T.K. Yay nlar , 2. Bask , Ankara 2007.
• Sivas Tüfekçi, Taciser; Sivas, Hakan.,, 2002 Y l Eski ehir,Kütahya,
• Afyonkarahisar lleri Yüzey Ara t rmas ; 21. Ara t rma Sonuçlar Toplan
• t s , 2. Cilt, Ankara May s 2003.
• Sivas Tüfekçi, Taciser; Sivas, Hakan.,, 2003 Y l Eski ehir,Kütahya,
• Afyonkarahisar lleri Yüzey Ara t rmas ; 22. Ara t rma Sonuçlar Toplan
• t s , 2. Cilt, Ankara May s 2004.
• Sivas, Taciser., Kabartmal Bir Frig kaya mezar : Karacakaya/Gelin K z Mezar , Muhibbe Darga Arma an , Sadberk Han m Müzesi Yay n , stanbul 2008.
• Strabon, Geographika, (Kitap XII, XIII ve XIV), Çev: Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yay nlar , stanbul 2000.
• Uçanku , Hasan Tahsin., Ana Tanr ça Kybele nin ve Kral Midas n Ülkesi Phrygia, Kültür Bakanl Yay., Ankara 2002.
• Uçkan, B.Yelda Olcay., Frigya Bölgesindeki Kaya Kiliseleri, 24. Ara t rma Sonuç- lar Toplant s , 2. Cilt, Çanakkale Haziran 2006.
• Umar, Bilge., lkça da Türkiye Halk , nk lâp Kitabevi, stanbul 1999.
• Umar, Bilge., Phrygia, nk lâp Yay nlar , stanbul 2008.
• Voigt, Mary M., Arkeo Atlas, Say 5, 2006.