TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI EĞİTİMİNİN HEDEFLERİ KAPSAMINDA ÖLÇME VE DEĞERLERLENDİRMEDE KULLANILAN “SORU” NİTELİKLERİ

Yıl 2009, Cilt: 1 Sayı: 27, 17 - 32, 01.12.2009

Adnan Karadüz

Öz

Edebiyat eğitiminin bütün sosyal bilimler içinde çok özel bir yeri vardır. Edebiyat dersi kuramsal bilgilerin öğretildiği bir alandan çok, her insanın duygu ve düşüncelerini geliştirdiği beceri alanıdır. Bu yüzden bu dersin öğrenme etkinliklerini teorik değil, duygu ve düşünme becerisinin geliştirildiği bir alan olarak tasarlamak, ölçme değerlendirme araç- lanmn da bu becerileri belirlemeye yönelik olması gerekir.
Edebiyat eğitiminde hedeflenen yaklaşımların gerçekleştirilmesinde öğrencilerin analiz, sentez ve değerlendirme düzeyinde kazanımlara ulaşılması bu hedefler arasındadır. Bu araştırmada öğrenme etkinlikleriyle birlikte ölçme araçlarının niteliğinin sözü edilen düşünme becerilerini ölçmeye uygunluğu hedeflenmektedir.
Bu araşürmada Türk Dili ve Edebiyatı dersi öğretmenlerinin sınav sorularının bi¬lişsel seviyeleri tespit edilmektedir. Farklı liselerdeki on iki edebiyat öğretmeninin sınavlar sorduğu 335 sınav sorusu Bloom un bilişsel taksonomisine göre tasnif edilmiştir.
Tartışma bölümünde ise elde edilen verilerin edebiyat eğitiminin temel hedefleriy¬le ne ölçüde uyuştuğu tarüşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat eğitimi, ölçme ve değerlendirme sorulan, bilişsel tak- sonomi.

THE NATURE OF QUESTIONS ASKED IN TURKISH LITERATURE LESSONS AND THEIR RELEVANCE TO THE OBJECTIVES OF TURKİSH LITERATURE EDUCATION

Öz

Abstract
Literature education has a special place in social sciences. Literature lessons should aim to provide students with more than some theoretical information. It should be an area of study where students develop emotionally and cognitively. For this reason, learning activities of this lesson should be designed to develop emotional and cognitive-thinking skills of students rather than providing them with theory. Assessment should also focus on skills rather than theoretical understanding.
More particularly, students should gain the skills of analysis, synthesis and evaluation which are higher level cognitive skills. In this research, the nature and features of learning activities and assessment practices are considered in the context of above mentioned higher level cognitive skills.
In this research, the exam questions asked by literature teachers are analysed in terms of the cognitive level required from the students (whether the questions require students to do analysis, synthesis and evaluation). In total 335 exam questions asked by twelve literature teachers working different high schools are analysed through Blooms Cognitive Taxonomy.
The findings of the analysis are discussed in terms of what extent they overlap with main objectives of literature education.
Tartışma bölümünde ise elde edilen verilerin bu edebiyat eğitiminin temel hedefle¬riyle ne ölçüde uyuştuğu tarüşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Literature education, assessment questions, cognitive taxonomy

Kaynakça

• Baykul, Ya ar, lkö retimde E itim ve Psikolojide Ölçme, Seçkin Yay., Ankara. 2000.
• Bilkan, A.Fuat, Liselerde Divan Edebiyat Ö retimi , MEB Ayl k E itim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2006, S. 169, s. 153-166.
• Büyükkantarc o lu, Nalan, Bilgi Toplumu Olu turma Ba lam nda Türk Edebi- yat Dersleri Üzerine Dü ünceler , MEB Ayl k E itim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2006, S. 169, s. 129-141.
• Ç lg n, A. Sinar, Nurullah Ataç' n Dil-Edebiyat E itimi ve Ö retmenlik Mesle i- ne Ele tirel Bak K S. 169, s. 217-236.
• Günay, V. Dogan, Liselerdeki Yaz n E itimine Yeni Bir Yakla m , MEB Ayl k E itim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2006, S. 169, s. 5-19.
• Güzel, Abdurrahman, Bilkan, A. Fuat, Demir, C. Türk Dili ve Edebiyat I, s- tanbul, 1997.
• Güzel, Abdurrahman, Edebiyat E itiminde Amaçlar ve Bu Amaçlara Yönelik Yöntem Teknik ve Örnek Uygulamalar , MEB Ayl k E itim ve Sosyal Bi- limler Dergisi, 2006, S. 169, 92-114.
• Kemerta , smet, Ö retimde Planlama ve De erlendirme, Birsen Yay nlar , stan- bul 2003.
• Küçükahmet, Leyla, Ö retimde Planlama ve De erlendirme, Nobel Yay nc l k, Ankara, 2002.
• MEB, Ortaö retim Türk Dili Ve Edebiyat Program 2007.
• Özçelik, D. Ali, Ölçme ve De erlendirme, Seçkin Yay., Ankara, 1988.
• Sönmez, Veysel, Ö retim lke ve Yöntemleri, An Yay nc l k, Ankara, 2008.
• Tan, eref, Erdo an, Alaaddin, Ö retimi Planlama ve De erlendirme, Pegem Yay nc l k, Ankara, 2004.
• MEB, Ortaö retim Türk Dili Ve Edebiyat Program 2007, 193.
• Tan, eref, Ö retimde Ölçme ve De erlendirme, Pegem Akademi Yay nlar , An- kara, 2008.
• Tekin, Halil, E itimde Ölçme ve De erlendirme, Yarg Yay nevi, Ankara, 1993.
• Turgut, M. Fuat, E itimde Ölçme ve De erlendirme Metotlar , Saydam Matbaac - l k, Ankara,1993.
• Uçan, Hilmi, Edebiyat E itimi, Estetik Bir Hazz n Edinimi, Okuman n Al kan- l a Dönü türülmesi ve Yaz nsal Kuramlar , MEB Ayl k E itim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2006, S. 169, s. 29-47.
• Y ld r m, Ali, im ek, Hasan, Sosyal Bilimlerde Nitel Ara t rma Yöntemleri, Seç- kin Yay nc l k, Ankara, 2007.
• Y lmaz, Hasan, Sümbül, Ali Murat, Ö retimde Planlama ve De erlendirme, Çizgi Kitapevi, Konya, 2006.