Nasturi Toplumunda Hayvan Yetiştiriciliği ve Ticareti (XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında)

Yıl 2010, Cilt: 1 Sayı: 29, 239 - 252, 01.12.2010

Murat Gökhan Dalyan

Öz

XIX. Yüzyılda Hakkâri ve Urmiye bölgesinde yaşayan Nasturiler arasında ekonomik olarak hayvancılık mühim bir yer işgal etmiştir. Beslenen hayvanların tür olarak dağılışında genel olarak coğrafi ve tarım alanlarının yapısı etkili olmuştur. Bu bağlamda tarım alanlarının fazla olduğu Urmiye’de büyükbaş hayvancılık gerçekleştirilirken; Hakkâri dağlarında ise daha çok küçükbaş hayvancılık yapılmıştır. Yük hayvanı olarak da özelikle engebeli arazi yapısından dolayı katır beslenmiştir. Nasturiler arasında küçükbaş hayvan yetiştiriciliği kadar ekonomik ağırlığı olmasa da balıkçılık, arıcılık ve kümes hayvancılığı da gerçekleştirilen diğer faaliyetlerdir

Anahtar Kelimeler

Hakkari, Urmiye, Nasturiler, Hayvan, Ticaret

ANIMAL HUSBANDRY AND TREAT IN NESTORIANS SOCIETY (In The Second Half of XIX. Century)

Öz

Animal breeding had an important place as the main livelihood among Nestorians who resided in the regions of Hakkâri and Urmiye.. The species of animals raised were determined by the geographical features of the region and the structure of cultivated areas. So while bovine breeding was engaged in Urmiye where cultivated areas were abundant, sheep and goat farming was engaged in the Hakkari mountains. As for beast of burden, mules were raised because of rugged terrain of the region. Fishery, bee keeping and livestocks were other economic activities carried out by the Nestorians although they did not have as economic value as goat and sheep farming

Anahtar Kelimeler

Hakkari, Urmiye, Nestorian, Animals, Trade.

Kaynakça

• Ainsworth, William Francis, Travels and Research in Asia Minor, Mesopotamya, Chaldea, and Armenia, Vol. 2, John W.Parker,West Strand, London, MDCCCXLII.
• Arthur John Maclean and William Henry Browne, The Catholicos of the East and His People, Being the Impressions of Five Years Work in the Archbishop of Canterbury’s Assyrian Mission” An Account of the Religious and Secular Life and Opinions of the Esatern Assyrian Christians of Kurdistan and Northern Persia (Know also as Nestorians), London, 1891.
• Assyrian Mission London, 1899.
• Avesta Yayınları, 1. Baskı İstanbul, 2004.
• Badger, George Percy, The Nestorians and their Rituals with the Narrative of a Mission to Mesopotamia and Coordistan in 1842-1844, Vol. 1 , Joseph Masters, Aldersgate Street, And New Bond Street, London MDCCCLII .
• Bird, Isabella L., Jouney of Persia and Kurdistan including A Summer in the Upper Karun Region and Visit to the Nestorian Rayahs, Vol. 2, John Muarry, Albemarle Street, London, 1891.
• B.O.A. Y.PRK.DH., Dosya No:9 Gömlek No:26
• B.O.A. A.MKT. MHM. Dosya No: 668 Gömlek No:14.
• B.O.A. DH. MKT. Dosya No: 1588 Gömlek No: 85..
• B.O.A. Y.E.E. Dosya No: 132 Gömlek No: 26.
• B.O.A. Y.PRK. MYD Dosya No: 7 Gömlek No:122.
• Browne, W.H., “Letter fom Mr. Browne”,Quarterly Report of Assyrian Mission, No. XXXVIII., Published for the Assyrian Mission London, 1894.
• Çelik, Mehmet, Süryani Tarihi I, Ayraç Yayınları, I.Baskı, Ankara, Temmuz 1995.
• Coleman, Lyman, Ancient Christianity Exemplified in the Private, Domestic, Social, and Civil Life of Primative Christians, and in the Orginal Institutions, Offices, Ordinances, and Rites of the Church, Lippincott, Grambo & Co., Philadelphia 1858.
• Cuniet, Vital, La Turquie D’Asie Gêographie Administrative Statisique Descriptive et Raisonnêe De Chaque Province De L’Asıe-Mineure c. II, Ernest Leroux, Editeur 28, Reu Bonaparte, 28, Paris, 1891.
• Cutts, Edward, Christians under the Crescent in Asia, London, 1877.
• Çelik, Mehmet ve Yaşar, Şükran, “Kuruluşundan İslam Fethine Kadar Esessa’nın Siyasi Tarihi”,Edessa’dan Urfa’ya I, Editör: Mehmet Çelik, Ankara, 2007.
• Dalyan, Murat Gökhan, 19. Yüzyıl’da Nasturiler, (İdari-Sosyal-Yapı ve Siyasal İlişkiler), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış, Doktora Tezi, Isparta, 2009.
• G. Coan, Frederick, Yesterday in Persia and Kurdistan, Saunders-Studio PressCalifornia, 1939.
• Grant, Asahal, Nasturiler ya da Kayıp Boylar, Çev. Meral Barış, Bet-Prasa-BetFroso, Nsibin Yayınevi, Södertalje-Sweden, 1994.
• Heazell, F.Nicholson, “Kurds”, Quarterly Report of Assyrian Mission, No. XLI., Published for the Assyrian Mission London, 1900.
• I., F.I., “Homeward Bound”, Quarterly Report of Assyrian Mission, No. XXXIV., Published for the Assyrian Mission London, 1898.
• İleri, Cihangir , Türkiyede Nasturi Sorunu (1830-1926), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2000.
• Lalayan, E. A., Van Bölgesinde Asurlar, Çev. Edip İhsan Polat, Tiflis, 1914.
• Laurie, Thomas, Dr.Grant And The Mountain Nestorians, Boston 1853.
• Layard, Austen Henry, Ninova ve Kalıntıları Kürdistan’ın Keldani Hıristiyanları, Yezidiler ya da Şeytana Tapanların Ülkesine Bir Gezi, Eski Asur’un Töre ve Sanatlarının Araştırılması, Çev. Zafer Avşar, Avesta Basın Yayın, İstanbul, 2000.
• Longden, Arthur, “More Early Impressıons”,Quarterly Report of Assyrian Mission, No. XLV., Published for the Assyrian Mission London, 1901.
• Marsh, Dwight W., The Tennesseean in Persia and Koordistan Being Scenes and Iniıdents in the Life of Sanuel Audley Rhea, Presbytrıan Publıcatıon Commıttee, Philadelphıa, 1865.
• Matiyef, KP., Asurlar, Modern Çağda Asur Ulusal Sorunu, Çev. Murat Kara, BetPrasa & Bet-Froso, Nsibin Yayınevi, Sweden, 1996.
• Mayevyski, 20. Yüzyıl Dönemecinde Rus General Mayevsky’nin Türkiye Gözlemleri, Van-Bitlis Vilâyetleri Askerî İstatistiği, Yay. Hazırlayan: Bayram Bayraktar, İnkılâp Yayınları, İstanbul, 2007.
• Nikitin, Bazil, Kürtler Sosyolojik ve Tarihi İnceleme c I., Çev. H.D ve A.S, Özgürlük Yolu Yay., İstanbul, 1976.
• Perkins, Justin, “ The Nestorian Christians”, The American Biblical Repository, January 1841, Second Series, No IX-Whole No.XLI., New York, 1841.
• Perkins, Justin, A Residence of Eight Years in Persia among the Nestorian Christians, Published By Allen, Morrill & Wardwell, New York, 1843.
• P., O.H., “Mar Bishu”, Quarterly Report of Assyrian Mission, No. XXXVIII, Published for the
• Satılmış Selahattin, “XIX. Yüzyılda Hakkâri’ye Hıristiyan Bir Cemaat: Nesturiler (İdari, İktisadi Ve Sosyal Durumları)” http://www.sosbil.aku.edu.tr/dergi/VIII2/satilmis.pdf (Erişim: 12.05.2010), ss. 103-122.
• Wigram, W.A.- Wigram, Edgar T.A., İnsanlığın Beşiği Kürdistan’da Yaşam, Çev. İbrahim Bingöl, Avesta Yayınları, I.Baskı İstanbul, 2004.
• www.gerty.ncl.ac.uk/photos_in_album.php?album...(erişim 23.02.2010)