Futbol Derneklerine Üye Olan Taraftarların Şiddet ve Holiganizm Eğilimlerinin Belirlenmesi: Kayseri Örneği

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 32, 111 - 135, 01.06.2012

Mustafa Koçer

Öz

Bu çalışmanın amacı, Kayseri’de faaliyet gösteren futbol derneklerine üye olan taraftarların şiddet ve holiganizm eğilimlerini tespit etmektir. Aynı zamanda taraftarların gazetelerde takımları ile ilgili takip ettikleri haber türlerini, taraftarları şiddet ve saldırganlığa yönelten dışsal faktörleri ve taraftarların sosyo-demografik özellikleri itibariyle belirlenen faktörler arasındaki farklılıklarını ortaya koymak araştırmanın alt amaçları arasında yer almaktadır. Araştırma, Spor Toto Süper Lig ve Bank Asya 1. Lig’te bulunan futbol takımlarının Kayseri’deki taraftar derneklerine üye olan 178 kişiyle yüz yüze anket tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, taraftarların gazetelerde daha çok, hakaret, kışkırtıcı/şiddet ve saldırganlık içeren haberleri ve yorumları takip etkileri; hakemin verdiği yanlış kararlardan, spor medyasındaki haberler ve yorumlardan ve futbol federasyonunun aldığı kararlardan olumsuz olarak etkilendikleri ve genel olarak şiddet ve holiganizm eğilimlerinin yüksek olduğu görülmektedir. Ayrıca yapılan t testi ve MANOVA analizi sonuçlarında taraftarların sosyo-demografik özellikleri ile şiddet ve holiganizm eğilimleri arasında farklılıklar tespit edilmiştir. Araştırma, Kayseri’de futbolda şiddet ve holiganizmin nedenleri, önlenme yolları ve medyanın etkisi gibi konularda yapılacak olan çalışmalara zemin olması bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Futbolda Şiddet, Futbolda Holiganizm, Futbolda Saldırgan Davranışlar

MAPPING VIOLENCE AND HOOLIGANISM TENDENCIES OF FOOTBALL FANS WHO ARE REGISTERED TO FOOTBALL ASSOCIATIONS: THE SAMPLE OF KAYSERİ

Öz

The study aims to analyze ans assess the violence and hooliganism tendencies of football fans who are registered to football associations in Kayseri. The study will additionally make a comperative analysis on differences between some factors including types of news that fans follow about their team on newspapers, exterior factors directing fans to violence and aggression and their socio-demographical characteristics. The study is performed through face to face surveys applied to 178 subjects who are members of football associations in Kayseri and fans of teams included in Spor Toto Süper Lig and Bank Asya 1. Lig. According to research results, the fans mostly follow the news and comments which contain provocative elements of defamation, insult, violence and aggression; are negatively affected by wrong decrees of referees, news and comments cultivated in sports media and decisions of football federation and in general have a high tendency of violence and hooliganism. In addition, there has been found a correlation between socio-demographical characteristics of the fans and their tendencies to violence and hooliganism in the results of "t tests" and MANOVA analysis. The study will provide a common ground for subsequent studies in Kayseri to be made on the reasons and possible solutions for violence and hooliganism in football, the effects of media on violence and aggression etc.

Anahtar Kelimeler

Violence in football, Hooliganism in football, Aggressive attitudes in football

Kaynakça

• ---, “Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun”, Resmi Gazete, Sayı:27905, Tarih: 14 Nisan 2011.
• Altunışık, Remzi, Recai Coşkun ve Diğerleri, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, SPSS Uygulamalı, Geliştirilmiş Beşinci Baskı, Sakarya, Sakarya Yayıncılık, 2007.
• Armstrong, Gary, Football Hooligans:Knowing The Score, Berg, New York, 1998.
• Arslanoğlu, Kaan, Futbolun Psikiyatrisi, İthaki Yayınları, İstanbul, 2005.
• Ayan, Sezer, “Şiddet ve Fanatizm”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7 (2), 2006, s.191-209.
• Boniface, Pascal (Çev. İsmail Yerguz), Futbol ve Küreselleşme, NTV Yayınları, İstanbul, 2007.
• Büyüköztürk, Şener, Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi, Pegema Yayınları, Ankara, 2004.
• Cengiz, Recep, “Yazılı Spor Basınında Şiddet ve Fair Play Sunumu”, Türkiye Futbol adamları Derneği Ankara Şubesi ve Spor Toto Genel Müdürlüğü Futbol Müsabakalarında Terörün Nedenleri ve Önleme Yolları Bilimsel Araştırma Yarışması, Ankara, 2004, s.21-50.
• Doğan, B. ve S. Moralı, “Futbol’da Seyirci Taşkınlıkları ve Bunun Altında Yatan Psiko-Sosyal Nedenler” ”, Futbol:Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6 (2), 1999, s.16-20.
• Dunning, E., P. Murphy and J. Williams (Çev. Billur Ülkü), “Sıkı Futbol Fanatikleri (Holiganları) Neden Döğüşürler: Toplumsal Bir Tanıdan Bölümler-I”, Futbol:Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5 (4), 1998, s.29-32.
• Dunning, Eric, Sport Matters: Sociological Studies of Support, Violence and Civilisation, Routledge, London, 1999.
• Eker, Gülin Öğüt, “Futbolun Dayanılmaz Çekiciliği, Büyülenen Taraftar Portresi, Fanatizm ve Beşiktaş”, Milli Folklor Kültür ve Araştırma Dergisi,22 (85), 2010, s.173-182.
• Erdoğan, İrfan, Pozitivist Metedoloji, Erk yayınları, Ankara, 2003, s.323.
• Halis, Muhsin, H. Murat Şahin, Sadrettin Pençe vd., “Futbol Takımı Taraftarlarının Şiddet ve Saldırganlığa Bakışlarına İlişkin Bir Araştırma”, Polis ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (3), 2005, s.1-14. http://tr.wikipedia.org/wiki/1967_Kayseri_stadyum_facias%C4%B1, Erişim Tarihi: 08.03.2012.
• Kıraç, Erkan, Futbolda Şiddet ve Çıkış Yolları Üzerine Bir Deneme”, www.sporhukuku.org.tr, Erişim Tarihi: 05.03.2012.
• King, Anthony, “Violence Past: Collective Memory and Football Hooliganism”, The Editorial Board of The Social Review, 2001, p.568-585.
• Koruç, Ziya, Perican Bayar ve Feyzullah Arslan, “Türkiye’de Futbol Fanatikleri: Sosyal Kimlik ve Şiddet”, Türkiye Futbol adamları Derneği Ankara Şubesi ve Spor Toto Genel Müdürlüğü Futbol Müsabakalarında Terörün Nedenleri ve Önleme Yolları Bilimsel Araştırma Yarışması, Ankara, 2004, s.1-20.
• Kuper, Simon (Çev. Sinan Gürtunca), Futbol Asla Sadece Futbol Değildir, Gençlik Yayınları, İstanbul, 1996.
• Kuru, Emin ve Levent Var, “Futbol Seyircilerinin Spor Alanlarındaki Saldırganlık Davranışları Hakkında Betimsel Bir Çalışma: Kırşehir İli Örneği”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2), 2009, s.141- 153.
• Milliyet Gazetesi, 18 Eylül 1967.
• Nakip, Mahir, Pazarlama Araştırmaları, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2003.
• Özmaden, Murat, “Futbola İlişkin Dışsal etkenlerin Seyirci Saldırganlığı Üzerindeki Etki Düzeylerinin Araştırılması”, Türkiye Futbol adamları Derneği Ankara Şubesi ve Spor Toto Genel Müdürlüğü Futbol Müsabakalarında Terörün Nedenleri ve Önleme Yolları Bilimsel Araştırma Yarışması, Ankara, 2004, s.51-66.
• Özsoy, Selami, “Spor Gazetelerinin Başlıklarında Militarist ve Şiddet İçerikli Metaforlar”, Gümüşhane Üniv. İletişim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 2011, s.88- 114.
• Poutvaara, Panu and Mikael Priks, “ Hooligans”, Hooliganism and Police Tactics, 11 (3), 2009, p.441-453.
• Poyraz, Hakan, “Fanatizm, Bağlanma ve Ahlak”, Cogito Üç Aylık Düşünce Dergisi, 53, 2007, s.27-36.
• Sert, Mahmut, Gol Atan Galip, Bağlam Yayınları, Ankara, 2000.
• Spaaji, Ramon, Understanding Football Hooliganism: A Comparison of Six Western European Football Clubs, Amsterdam Universty Press, Amsterdam, 2006.
• Toros, Turhan ve Ziya Koruç, “Futbol Müsabakalarında Terörün Nedenleri ve Önleme Olanakları”, Türkiye Futbol adamları Derneği Ankara Şubesi ve Spor Toto Genel Müdürlüğü Futbol Müsabakalarında Terörün Nedenleri ve Önleme Yolları Bilimsel Araştırma Yarışması, Ankara, 2004, s.67-76.
• Ural, Ayhan ve İbrahim Kılıç, Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS İle Veri Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara 2006.
• Yüksel, Hasan, Birol Doğan ve Diğerleri, “Futbolda Şiddetin Toplumbilimsel Boyutları”, Futbol:Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5 (1), 1998, s.22-26.