Annelik Rolünün Öğrenilme Sürecinde Medyanın Yeri

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 34, 1 - 24, 01.06.2013

Elif Gizem Uğurlu

Öz

Annelik, doğuştan getirilen bir güdü değildir. Kadınların önceki kuşaklardan devraldığı bir roldür. Kadın ya da erkek olarak doğmak biyolojik bir olgu olduğu gibi, kişinin kadın ya da erkek olmayı toplumsallaşma süreci içinde öğrenmekte olduğu da kabul edilmektedir. Medya var olan toplumsal, kültürel statünün sürdürülmesinde koruyucu olarak yer almakla birlikte değişim ve dönüşüm için de kullanılabilecek bir gücü bulunmaktadır. Medyanın kadınların eve ve aileye ilişkin rollerinin önceliğini vurgulayan basmakalıp imgeler kullanmakta olduğunu bilinmektedir. Etkileşim yolu açılmış ya da araçlar çeşitlenmiş olsa da iletişim araçları ideolojinin bir parçası olarak işlevini sürdürmeye devam etmektedir. Anneliğin öğrenilme sürecinde de medyanın çok büyük önemi bulunmaktadır. Egemen ideoloji kitle iletişim araçları aracılığı ile kadınlar için biçilen rolü tekrarlamakta kadınlar da bu rolleri içselleştirmekte, sosyal yapılandırma olduğunun farkına varmaksızın kabullenebilmektedirler. Bu araştırma kapsamında akademisyen anneler ile görüşülerek, annelik rolünü öğrenme sürecinde medyanın, özellikle de internet, televizyon ve yazılı basının yeri saptanmaya çalışılmıştır. Nitel yöntem benimsenmiş, araştırma yöntemi olarak da derinlemesine görüşme tekniği kullanılmıştır. Kişisel deneyimleri belli bir sistematik içinde anlatmak, belirli kurallar, kuramlar çerçevesinde yorumlamanın da önemli olduğu düşünülerek çalışma gerçekleştirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Annelik, Toplumsal Cinsiyet, Medya

MEDIA’S ROLE IN THE PROCESS OF LEARNING THE ROLE OF MOTHERHOOD

Öz

Motherhood is not an innate drive. It is a role that women take over from previous generations. It is accepted that being born as a woman or man is a biological phenomenon and people learn to become a woman or man in the process of socialization. Media takes place as a protector in the maintenance of social and cultural status. On the other hand, it has a side which can be used for change. It is known that media uses stereotypical images emphasizing the priority of women’s role concerning home and family. Even though the path for interaction is opened or tools are varied, communication tools continue to operate as a part of ideology. In the process of learning motherhood, media has a significant part. The dominant ideology repeats the role assigned to women via mass communication tools and women internalize these roles and accept them without noticing that they are social structuring. Within the scope of this research, interviews are made with mothers who are academicians and media’s especially internets, TV’s and press’s place is tried to be detected in the process of learning the role of motherhood. In this research qualitative interviews is used. The research is implemented by considering that telling personal experiences within a certain system and interpreting them within particular rules and theories is important.

Anahtar Kelimeler

Motherhood, Gender, Media

Kaynakça

• Abadan N. Unat, “Söylemden Protestoya: Türkiye’de Kadın Hareketlerinin Dönüşümü”. 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.
• Atabek Gülseren Şendur, Türkiye’de Anneler Gününde Yayınlanan Reklam Fotoğraflarında Annelik İmgesinin Değişimi, Eğitim Programları ve Öğretim (Güzel Sanatlar Eğitimi) Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1999.
• Badınter, Elisabeth, Annelik Sevgisi: 17. Yüzyıldan Günümüze Bir Duygunun Tarihi, çev. Kamuran Çelik, Afa Yayınları, İstanbul 1992.
• Beauvoır Simone De, Kadın İkinci Cins Evlilik Çağı, çev. Bertan Onaran, Payel Yayınları, İstanbul 1993.
• Birren Faber, Color Psychology And Color Therapy, Carol Publishing Group, NewYork 1992.
• Çakır, Özlem, Profesyonel Yaşamda Kişisel İmaj, Yapı Kredi Bankası A.Ş. Yayınları, İstanbul 2002.
• Chodorov, Nancy, The Reproduction Of Mothering, (Psychoanalysis And The Sociology Of Gender) University Of California Press, Ltd., London 1979.
• Connel, R.W, Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, çev. C. Soydemir, Ayrıntı, İstanbul 1998.
• Coward Rosalind, Şu Hain Kalplerimiz, çev. A. Bora, A. Emre. Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1995.
• Elisabeth Badinter, Annelik Sevgisi: 17. Yüzyıldan Günümüze Bir Duygunun Tarihi, çev.
• Kamuran Çelik, Afa Yayınları, İstanbul 1992, s. 116.
• Davis Fred, Moda Kültür ve Kimlik, çev. Özden Arıkanin, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1997.
• Doğan İsmail, Sosyoloji, Sistem Yayıncılık, İstanbul 1995.
• Ecevit Yıldız, “Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç” Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi, Editörler: Yıldız Ecevit, Nadide Karkıner, Anadolu Üniversitesi yayınları no: 2307, Eskişehir2011
• Ecevit Yıldız, “Aile Kadın Ve Devlet İlişkilerinin Değerlendirilmesinde Klasik ve Yeni Yaklaşımlar” (KSAUM’un Kadın Araştırmaları Başlığı Altında İlk Sayısı Çıkacak Olan Dergide Yayınlanmak Üzere Kabul Edilmiş Tebliğ.) İstanbul 1991.
• Eyüboğlu A., Özar Ş. Ve Tanrıöver H. T., Kentlerde Yaşayan Kadınların İş Yaşamına Katılım Sorunlarının Sosyoekonomik ve Kültürel Boyutları, Başbakanlık Kadın Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları, Cem Web Ofset, Ankara 2000.
• Giddens Anthony, İleri Toplumların Sınıf Yapısı, çev. Ömer Baldık, Birey Yayıncılık, İstanbul 1999.
• Hablemitoğlu Şengül, Toplumsal Cinsiyet Yazıları Kadınlara Dair Bir Kaç Söz. Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul 2004.
• Hançerlioğlu, Orhan, Felsefe Ansiklopedisi: Kavramlar ve Akımlar, C. 1, Remzi, İstanbul 2000.
• Haralambos M., Sociology Themes And Perspectives, University Tutorial Press, Bungay, Suffolk 1984.
• Illich Ivan, Gender, çev. Ahmet Fethi, Ayraç Yayınevi, Ankara 1996.
• Kayhan Ülker, “Aile: Tanımı, Önemi, Özellikleri Tarihsel Gelişimi Ve Aile Tipleri”, Aile Yapısı ve İlişkileri, Ed. Sezen Ünlü, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir 2009.
• Lipovetsky Gilles, Üçüncü Kadın, çev. F.N. Deniztekin, Varlık, İstanbul 1998.
• Mills C.Wight, İktidar Seçkinleri, çev. Ü. Oskay, Bilgi, İstanbul 1974.
• Mutlu Erol, Televizyonu Anlamak, Gündoğan Yayınları, Ankara 1991.
• Oakley Ann, Sex Gender & Society, The Camelot Press, England 1989.
• Onaran Oğuz, Seçil Büker, Ali Atıf Bir, Eskişehir’de Erkek Rol ve Tutumlarına İlişkin Alan Araştırması, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir 1998.
• Özvarış A. Akın, Bahar Ş., “Türkiye’de Doğum ve Doğum Sonu Hizmetlerden Yararlanma”, http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/turkiyede_dogum
• _sonrasi.pdf, 10.06. 2011.
• Saktanber Ayşe, “Türkiye’de Medyada Kadın: Serbest, Müsait Kadın veya İyi Eş Fedakar Anne”, Kadın Bakış Açısından Kadınlar, Hazırlayan: Şirin Tekeli, İletişim, İstanbul 1993.
• Timisi Nilüfer, “Medya ve Kadın: Temel Sorun Noktaları”, 20. Yüzyıl Sonunda Kadınlar ve Gelecek, Todaie, No: 285, Ankara1998.
• Uğurlu Elif Gizem, Türkiye’de Ulusal Televizyon Kanallarında Yayınlanan Reklamlarda Annelik Rolünün Sunumu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir 2003.
• Yazıcıoğlu Yahşi, “Teknolojinin Ailenin Demografik Yapısına Etkileri” Aile Yapısı ve İlişkileri, Ed. Sezen Ünlü, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir 2009.