Türk Ve Kazak Dillerinde Fiil Kökenli Antroponimlerin Leksik-Semantik Özelliği

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 34, 50 - 62, 01.06.2013

Gülmira Ospanova

Öz

Bu makalede Türk ve Kazak dillerindeki fiil kökenli antroponimlerin leksiksemantik yapısı incelenmektedir. Belirtildiği gibi, fiil kökenli kişi adlarının ortaya çıkışı, fiillerin ve onların leksik şekillerinin isim hâline (substantivation) dönüşmesiyle gerçekleşmektedir. Türk ve Kazak antroponimleri motivasyonlarına bağlı olarak leksiksemantik gruplara ayrılmakta ve şüphesiz şekil bakımından birbirleriyle benzerlik göstermektedir. Yeni doğmuş bebeklere isimler verilirken çeşitli inançlar ve tasavvurların etkisi önemlidir. Türkçe ve Kazakça fiil kökenli antroponimlerin çoğunluğu sağlam gelenek ve görenekler üzerine teşekkül etmiştir.

Anahtar Kelimeler

kişi adları, antroponomi, onomastik, leksik ve semantik, gelenek

LEXCAL-SEMANTIC CHARACTERISTICS OF ANTROPONYMS OF VERBAL FORMATION IN KAZAKH AND TURKISH LANGUAGES

Öz

In the article developed the lexcal-semantic characteristics of antroponyms of verbal formation in Kazakh and Turkish language. As it was mentioned, the process of nomination by antroponym/or other proper name/ of verbal origin is accompanied by the process of transition of the verb and its lexically oriented forms into the group of nouns/substantivation/. Turkish and Kazakh antroponyms depending on their motivation are subdivided into lexical-semantic groups and have obvious common and specific features. Different beliefs and ideas play a great role in giving names to newly born children. The majority of Turkish and Kazakh antroponyms of verbal formation is based on the stable traditions and customs

Anahtar Kelimeler

anthroponomy, onomastic, lexis and semantics, customs

Kaynakça

• Abramzon, S.M., “Rojdeniye i Detstvo Kirgizskogo Rebenka”, Sbornik MAE XII, 138, Moskva: Leningrad, 1949.
• Amanjolov, S.A., “Sovettik Til Gılımının Damuv Negizderi”, Halık Muğalimi: Kazak SSR Okuv ministrligi ğılımiy-pedagogikalık jurnalı, Sayı: 10, Almatı, 1949.
• Gorbanevskiy, M.V., V Mire İmen i Nazvaniy, Moskova: Znaniye, 1983.
• Gülensoy T., Türk Kişi Adlarının Dil ve Tarih Açısından Önemi, Türk Dili Dergisi, Sayı: 565, Ocak 1999, s.3-8.
• Januzakov, T., Esimder Sırı, Almatı: Kazakstan, 1974.
• Januzakov, T., Esiminiz Kim?, Almatı: Kazakstan, 1989.
• Levkovskaya, K.A., Teoriya Slov, Printsipı Ee Postroeniya i Aspektı İzuçeniya Leksiçeskogo Materiala, Moskova: Vısşaya Şkola, 1962.
• Mahpirov, V.U., İmena Dalekih Predkov, Almatı: İnstitut Vostokovedeniya MN- AN RK, 1997.
• Margulan, A., Kul’tura i Bıt Kazahskogo Kolhoznogo Avula, Alma-Ata: Nauka KazSSR, 1967.
• Morozova, M.N., Vzaimodeystvie Antroponimiçeskoy i Naritsatel’noy Leksiki // Liçnıye İmena v Proşlom, Nastoyaşçem i Buduşçem, Moskova: Nauka, 1970.
• Orazov, M., Kazak Tilinin Semantikası, Almatı: Ravan, 1991.
• Reformatskiy, A.A., Vvedeniye v Yazıkoznaniye, Moskva: Aspekt Press, 2000.
• Sattarov, G.H., Tyurskiy Plast Uzbekskoy Antroponimii, Avtoref.kand.diss. Taşkent, 1990.
• Superanskaya, A.V., Obşçaya Teoriya İmeni Sobstvennogo, Moskva: Nauka, Ufimtseva, A.A., Leksiçeskaya Nominatsiya - Yazıkovaya Nominatsiya, Moskva: Nauka, 1977.