Thorstein Veblen ve Gösterişçi Tüketim Kavramı

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 38, 62 - 82, 01.06.2015

Cansu Güleç

Öz

Thorstein Veblen , Amerika’nın ürettiği en bilinen ve etkili sosyal düşünür ve eleştirmenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. İlk kez 1899’da yayımlanan kitabı “The Theory of The Leisure Class” (Aylak Sınıfı Teorisi) adlı eserinde Veblen, tüketimin gösteriş amacı ile de yapılabildiğini ileri sürmüş, toplum-ekonomi arasındaki ilişkiyi sınıfsal farklılaşmalara da dayandırmıştır. Bu çerçevede Veblen, gösterişçi tüketimin üst sosyal sınıf ve bunlara benzemeye çalışan diğer sınıflar tarafından gösteriş amaçlı olarak yapılan alışverişler olduğunu belirtmiştir. Veblen’in yaşadığı dönemden bu yana genel olarak toplumsal dünyanın ve daha özgül olarak tüketim dünyasının büyük ölçüde değiştiği açıktır. Ancak bugünün aşırı-tüketim dünyasına dair bir bakış açısı kazanmak için Veblen’in fikirlerini tekrar etmek önemli bir referans noktasıdır. Bu hususlar dahilinde bu çalışmanın amacı, “gösterişçi tüketim” kavramının Veblen’in bahsettiği çerçeveden günümüz koşullarında nasıl bir boyut kazandığını anlamak olacaktır

Anahtar Kelimeler

Thorstein Veblen, Kurumculuk, Aylak Sınıfı, Gösterişçi Tüketim

THORSTEIN VEBLEN AND CONCEPT OF CONSPICUOUS CONSUMPTION

Öz

Thorstein Veblen is considered as one of the best known and most influential critic and social thinker brought up in the United States. In his book "The Theory of The Leisure Class", which was published in 1899 for the first time, he argued that the consumption was done for conspicuous; and he relied the relationship between society and economy on class differences. In this context, Veblen stated that conspicuous consumption is the purchases made by the upper social class and the other classes trying to emulate them for the purpose of show off. It is clear that generally social world, more specifically consumption in the world, has changed dramatically since Veblen’s time. However, it is important to repeat Veblen's ideas as a reference point in order to gain an insight into today’s excessive-consumption of world. Within these considerations, the aim of this work is to understand how the concept of “conspicuous consumption” has been taken a dimension in the context of the present condition from Veblen’s reference framework

Anahtar Kelimeler

Thorstein Veblen, Institutionalism, Leisure Class, Conspicuous Consumption

Kaynakça

• Acar, Ali, “Gösteriş Tüketimi”. Ekonomik ve Teknik Dergi Standard, Sayı:457, 2000, s. 38-50.
• Açıkalın, Sezgi ve Levent Erdoğan, “Veblen’ci Gösteriş Amaçlı Tüketim”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 4, sayı 7, 2005, s. 1-18.
• Aytaç, Ömer, “Boş Zaman Üzerine Kuramsal Yaklaşımlar”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 1, 2002, s. 231-260.
• Bıçakçı, İ., “Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Tüketimin Evrimi ve Türkiye’deki Yansımaları”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5:1, 2008, s. 1-25.
• Blecher, George, “The Leisure Class and I” (2004) www.eurozine.com (erişim tarihi 3 Ocak 2013).
• Chaudhuri, Himadri and Roy Sitanath Majumdar. “Of Diamonds and Desires: Understanding Conspicuous Consumption from a Contemporary Marketing Perspective”, Academy of Marketing Science Review Volume 2006, no. 11, 2006, s. 1-18.
• Güllülü, Uğur ve Sevtap Ünal, Bilsen Bilgili. “Kendini Gösterim ve Kişilerarası Etkileşimin Gösterişçi Tüketim Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 28, Sayı 1, 2010, s. 105-139.
• Harris, Abram L., “Veblen as Social Philosopher--A Reappraisal”, Ethics, Vol. 63, No. 3, Part 2, April 1953, s. 1-32.
• Heilbroner, Robert L., İktisat Düşünürleri: Büyük İktisat Düşünürlerinin Yaşamları ve Fikirleri, (çev. Ali Tartanoğlu), Dost Kitabevi, Ankara 2008.
• Hız, Gülay, “Gelişmekte Olan Ülkelerde Gösterişçi Tüketim: Türkiye ile İlgili Bir Araştırma (Muğla Örneği)”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Muğla Üniversitesi, 2009.
• Hodder, H.J., “The Political Ideas of Thorstein Veblen”. The Canadian Journal of Economics and Political Science / Revue canadienned'Economique et de Science politique, Vol. 22, No. 3, Aug., 1956, s. 347-357.
• Kızılkaya, Ertuğrul İbrahim, “Thorstein B. Veblen’in İktisat Düşüncesi: Kapitalizmin Ruhuna Farklı Bir Bakış”, (Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi 2001).
• Milliyet, “İşte Türkiye’deki AVM sayısı”(20.10.2014):
• http://www.milliyet.com.tr/iste-turkiye-deki-avmsayisi/ekonomi/detay/1957430/default.htm (erişim tarihi 22 Mart 2015).
• O’Cass.,Aron and Hmily McEwen, “Exploring Consumer Status and Conspicuous Consumption”. Journal of Consumer Behaviour, Volume 4, Issue 1, September 2004, s. 25-39
• Ritzer, George, Explorations in the Sociology of Consumption: Fast Food, Credit Cards and Casinos, London, GBR: SAGE Publications Inc., 2001.
• Sarıöz, Yeliz, “Aylak Sınıfın Teorisi”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 16, S. 55, 2005, s. 125- 130.
• Savaş, Fuat, İktisatın Tarihi, Avcıol Yay., İstanbul 1998.
• Tilman, Rick, Thorstein Veblen and the Enrichment of Evolutionary Naturalism, Columbia, MO, USA: University of Missouri Press, 2007.
• Ulutan, Burhan, İktisadi Doktrinler Tarihi, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1978.
• Üstün, Berna ve Osman Tutal, “Tüketim Alışkanlıklarındaki Değişimler ve Bu Değişimlerin Alışveriş Mekânlarına Etkisinin Eskişehir Örneğinde İrdelenmesi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 2008, s. 259-282.
• Veblen, Thorstein, Aylak Sınıf (çev. İnci User). İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası, 1995.
• Veblen, Thorstein, The Theory of the Leisure Class (ed. Martha Banta), (Oxford, GBR: Oxford University Press, 2007.
• Vergin, Nur, “Hızlı Şehirleşmenin Sosyolojik ve Siyasal Sonuçları”. İstanbul: Sisav, 1985.