ÖĞRENCİLERİN ÇEVREYE YÖNELİK İLGİ, DÜŞÜNCE VE DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ KORELÂSYONUN İNCELENMESİ

Yıl 2009, Cilt: 2 Sayı: 2, 197 - 215, 11.03.2014

Naim Uzun Kurtuluş Atlı

Öz

Bu çalışmada, ortaöğretim öğrencilerinin çevreye yönelik ilgi, düşünce ve davranış düzeylerini ve bu değişkenler arasındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışma grubunu, 2007-2008 eğitim-öğretim yılında, Ankara İli Kalecik İlçesi’ndeki ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören 613 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada, Kalecik İlçesi’nde yer alan Kalecik Lisesi, Anadolu Öğretmen Lisesi, Sağlık Meslek Lisesi, Mesleki Teknik Eğitim Merkezi (METEM) ve İmam Hatip Lisesi’nde öğrenim gören öğrencilerin tamamı örneklem grubuna dahil edilmiş ve öğrencilerin büyük bir kısmına ulaşılmıştır. Çalışmada, araştırmacılar tarafından geliştirilmiş “Çevreye Yönelik İlgi Ölçeği” ve Uzun ve Sağlam (2006) tarafından geliştirilmiş, çevresel düşünce ve çevresel davranış boyutları olan “Çevresel Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS kullanılmıştır. Bu kapsamda, bağımlı değişkenlere ait betimsel istatistikler değerlendirilmiş ve değişkenler arasındaki ilişkilerin varlığı Pearson korelasyon analizi ile test edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, öğrencilerin çevreye yönelik ilgi ve davranış puanları “orta”, düşünce puanları ise “yüksek” düzeyde bulunmuştur. Öğrencilerin çevreye yönelik ilgi puanları ile davranış ve düşünce puanları arasında doğrusal, pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Öğrencilerin çevre konusundaki ilgilerini çekecek, arttıracak faaliyetlerin düzenlenmesi, derslerin bu yönde işlenmesi ve gönüllü çevre kuruluşlarının bu yönde çalışmalar yapmaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevreye yönelik ilgi, çevreye yönelik düşünce, çevreye yönelik davranış, ortaöğretim, Kalecik

Kaynakça

• Altın, M. (2001). Biyoloji öğretmeni adaylarında çevre eğitimi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aslan, O., Sağır, Ş.U. & Cansaran, A. (2008). Çevre tutum ölçeği uyarlanması ve ilköğretim öğrencilerinin çevre tutumlarının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 283-295.
• Beklan Çetin, O. (2002). Environmental knowledge, attitude and behavior in Eskişehir. Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Block, L. & Schoeman, D. C. (2002). A survey of environmental knowledge, attitudes and behaviour of high school students in Soweto, South Africa. Regional Conference of the International Geographical Union (IGU), Durban, Republic of South Africa, Presantation.
• Bradley, C. B., Waliczek, T.M. & Zajizek, J.M. (1999). Relationship between environmental knowledge and environmental attitude of high school students. Journal of Environmental Education, 30 (3), 17.
• Chapman, D. & Sharma, K. (2001). Environmental attitudes and behavior of primary and secondary students in Asian cities: An overview strategy for implementing an eco-school programme. The Environmentalist, 21, 265 – 272.
• Evren, I. (2008). Sosyo – ekonomik durumun çevre bilincinin gelişimine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gezer, K., Çokadar, H, Köse, S. & Bilen, K. (2006). Lise öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının karşılaştırılması: Buldan örneği. Buldan Sempozyumu Kitapçığı, 71-77, Denizli.
• Ivy, T.G-C., Lee, C.K-E. & Chuan, G.K. (1998). A survey of environmental knowledge, attitudes and behaviour of students in Singapore. International Research in Geographical and Environmental Education, 7(3), 181-202.
• İşyar, N. (1999). İlköğretim (3.,4.,5. sınıf) öğrencilerinin olumlu çevresel tutumlarının yaş ve sosyo-ekonomik düzeye göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Jensen, B.B. (2002). Knowledge, action and pro-environmental behaviour. Environmental Education Research, 8(3), 326-334.
• Kaya, E., Akıllı, M. & Sezek, F. (2009). Lise öğrencilerinin çevreye karşı tutumlarının cinsiyet açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 18, 43 – 54.
• Kuhlemeier, H., Van Den Bergh, H. & Lagerweij, N. (1999). Environmental knowledge, attitudes, and behavior in Dutch secondary education. Journal of Environmental Education, 30(2), 4-14.
• Kurt H., Kaya B., Kılıç S., Ateş A. & Taflı T. (2009). Lise öğrencilerinin kavramsal öğrenme çevreye karşı olumlu davranış geliştirmeleri üzerine çevre gezilerinin etkisi. International Congres of Educational Research, Çanakkale, Turkey, Presentation.
• Makki, M.H., A.E.Khalick, F. & Boujaoude, S. (2003). Lebanese secondary school students' environmental knowledge and attitudes. Environmental Education Research, 9(1), 21-33.
• Morris, M. & Schagen, I. (1996). Green attitudes or learned responses? Slough: NFER.
• NAAEE (1994). Pathways to partnership: Coalition for environmental education. Conference Proceedings, Big sky, Montana.
• Nor, O. M., Ong, F. S. & Lim, M. H. (2004). Environmental attitudes and knowledge of teenage consumers. Malaysian Journal of Consumer and Family Economics, 7, 66–78.
• Özmen, D., Çetinkaya, A. Ç. & Nehir, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(6): 330 – 344.
• Pooley, J.A. & O’Connor, M. (2000). Environmental education and attitudes: Emotions and beliefs are what is needed. Environment and Behavior, 32, 711–723.
• Rickinson, M. (2001). Learners and learning environmental education: a critical review of evidence. Environmental Education Research, 7(3), 207-317.
• Sağır, Ş. U., Aslan, O. & Cansaran, A. (2008). The exemination of elementary school students environmental knowledge and environmental attitudes with respect to the different variables. Elementary Education Online, 7(2), 496–511.
• Soran, H., Morgil, İ., Yücel, S., Atav, E., & Işık, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve Kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128-139.
• Tuncer, G., Ertepınar, H., Tekkaya, C. & Sungur, S. (2005). Environmental attitudes of young people in Turkey: Effects of school type and gender. Environmental Education Research, Vol.11, No.2, pp. 215 – 233.
• Uzun, N. & Sağlam, N. (2006). Ortaöğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240-250.
• Uzun, N. & Sağlam, N. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarına “Çevre ve İnsan” dersi ile gönüllü çevre kuruluşlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 210-218. ****