1915’TE OSMANLI’NIN TALTİF ETTİĞİ ERMENİ BİR MEMUR: NİŞAN ANTREASYAN

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 125 - 132, 21.12.2016

Mevlüt Kaya

Öz

Tehcir
yılları Osmanlı’nın, ülke bütünlüğünü ve güvenliğini tehdit eden gruplardan arınması
adına Türkiye tarihinde bir dönüm noktası oldu. 19. yüzyılın ilk çeyreğinden
itibaren Ermeni ayaklanmalarını engellemek için, Ermeniler üzerinde her alanda
yapıcı uygulamalara gidildi. Ermenilerin memuriyet kazanmasının önündeki
engeller tümüyle kaldırıldı. Üst düzey memuriyetlerde, merkez teşkilatında,
tercüme odasında görev alan birçok Ermeni memur, üstlendikleri görevleri çoğu
kez kötüye kullandı. 1913-1915 yılında Trabzon bölgesinde ziraat müfettişliği
görevinde bulunan Osmanlı’nın Ermeni vatandaşı Nişan Antreasyan, 1916 yılında
taltif edilerek merkeze çekildi ve genel müfettişliğe terfi ettirildi. Uzman
bir ziraatçı olan Antreasyan, fındık ziraatı ve ticareti alanında Osmanlı
ekonomisinin gelişimi için bazı projeler içeren bir eser yazarak yayınladı.
Osmanlı yöneticileri, başarılı ve kariyer sahibi Ermeni vatandaşlarına karşı
etnik kökenlerinden ötürü herhangi bir dışsallaştırmada bulunmadan onları her
başarılarında taltif etmiş, ancak Osmanlı’nın reçeteleri, Ermeni azınlıkların
isyanlarını engelleyememiştir. Çalışmada, Ermeni bir Osmanlı memuru olan
Antreasyan’ın memuriyeti, hizmetleri ve bu bağlamda Osmanlı’nın Ermeni
vatandaşlarına bakışaçısı ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Antreasyan, Tehcir, İsyan, Ermeniler

AN ARMENIAN FUNCTIONARY WHICH OTTOMAN HAS REWARDED IN 1915: NISAN ANTREASYAN

Öz

The deportation years became a turning point in
history of Turkey in behalf of Ottoman's freedom from the groups which
threatened country's integrity and peace. From the first quarter of the 19th
century, they have entered into the constitutive applications in all fields on Armenians
for blocking Armenian rebellions. All of the obstacles to Armenians to gain the
mission have lifted. A lot of Armenian officials mostly abused their
ministrations in high-ranking offices, head quarters, chamber of translation.
Ottoman's Armenian citizen Nişan Antreasyan who was in duty of agricultural
inspectorship in the region of Trabzon in 1913-1915, was moved to head quarters
by rewarding and promoted to the general supervisor ship in 1916. Antreasyan
who was a principal agriculturalist, wrote and published a writing that
including some projects for the development of Ottoman economics at the
agricultural and trade areas of hazelnut. The Ottoman intendents always have
rewarded the Armenian citizens who were successful and had a career without externalizing
them because of their ethnicity but the Ottoman's prescriptions could not block
the rebellions of Armenian minorities. Antreasyan's mission, ministrations who
was an Ottoman's Armenian functionary and on that note, Ottoman's perspective
to Armenian citizens will be considered in this study.

Anahtar Kelimeler

Antreasyan, Deportation, Rebellion, Armenians

Kaynakça

• Antreasyan, Nişan. (1331). Fındık Ziraati ve Ticareti, İstanbul: Matbaa-i Hayriye Yayınları.
• Balcı, Sezai-Kaya, Mevlüt. (2015). Nişan Antreasyan Fındık Ziraati ve Ticareti, İstanbul: Serüven Kitap Yayınları.
• Esin, Taylan-Etöz, Zeliha. (2015). 1916 Ankara Yangını/Felaketin Mantığı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Göreci, Ali. (2004). Fındık Kültürü, Giresun: Giresun Valiliği İl Özel İdare Müdürlüğü Yayınları.
• http: // www. getronagan. k12. tr/ tr/ kurumsal/ tarihce (Erişim: 22.09.2016).
• Kaya, Mevlüt. (2015). “Giresun Ziraat Memurluğu’nun 23 Şubat 1924 Tarihli Raporu ve Giresun Fındıkçılığına Dair Tarihi Notlar”, Uluslararası Karadeniz Havzası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, sayı: 4,16-41.
• Kaynar, İhsan Seddar. (2012). “19. Yüzyılın İkinci Yarısından Cumhuriyet’e Fındığın Ekonomik ve Sosyal Tarihi (Orta Karadeniz Bölgesi)”,Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE İktisat ABD.
• Kılıç, Musa. (2012). “Tanzimat Döneminde Osmanlı Hariciye Nezareti’nin Ermeni Memurları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, cilt: 31, sayı: 51, 93-124.
• Peker, Kemal. (1947-1948). Fındık, Giresun: Yeşil Giresun Matbaası Yayınları.
• Şahin, Gürsoy. (2008). “Osmanlı Devleti’nde Ermeni Tercümanlar”, Ermeni Araştırmaları, sayı: 30, 59-85.
• Tite A9 Kataloğu. (2013). (Sıra: 302 kutu: 269 belge: 13 adet:10 tarih: 11.05.1329), Ankara: Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları.
• Türk Ziraat Tarihine Bir Bakış. (1938). Ankara: Birinci Köy ve Ziraat Kalkınma Kongresi Yayınları.
• Türkmen, Zekeriya. (2013). “İttihat ve Terakki Hükümetinin Doğu Anadolu Islahat Müfettişliği Projesi ve Uygulamaları (1913-1914): Ermeni Meselesine Çözüm Arayışları”, Ermeni Araştırmaları, sayı: 9, 41-75.
• Uygun, Süleyman. (2015). “Acente-Konsolos (Mesajeri Maritim Kumpanyası Acentesi ve Fransız Viskonsolosu) Raporlarına Göre Giresun Limanı (1880-1909)”, OÜSBAD, Temmuz sayısı, 364-394.
• Tatcı, M. (haz.) (1990). Yunus Emre-Divan, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tatcı, M. (haz.) (2014). Niyazî-i Mısrî Halvetî-Divan, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Uralgiray, Yusuf (1986). Arabça İlk ve İleri Dilbilgisi, Riyad: Tebliğ Yayınları, İstanbul.