SINIR KAVRAMI VE TARİHSEL SÜREÇ İÇİNDE TÜRKİYE-İRAN SINIRININ OLUŞUMU VE ÖNEMİ

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 1, 77 - 90, 15.06.2017

Haydar Efe Murat Kızıl

Öz

Değişen
koşullarla birlikte değişme gösteren ve devletlerin egemenlik alanlarını
oluşturan sınırlar, insanların yaşamlarını da değiştirmiştir. Ekonomik,
kültürel, siyasal ve stratejik olarak önemini koruyan sınırlar çeşitli
çatışmaların da kaynağı olmuş ve günümüzde de önemini devam ettirmektedir.

Bu
çalışmada insanların yerleşik düzene geçmesi ve yeni yaşam alanları
oluşturmasıyla ortaya çıkan ve zamanla krallık, imparatorluk ve ulus
devletlerde hayati öneme sahip olan sınırların oluşumu, şekilleri, çeşitleri ve
önemi vurgulanarak, Türkiye’nin İran sınırlarının tarihsel süreçte Osmanlı’dan
günümüze nasıl ortaya çıktığı ortaya konulacaktır.

 

Anahtar Kelimeler

İran, Osmanlı Devleti, Rusya, Sınır, Türkiye

Kaynakça

• ALKAN, M Nail, (2002). Avrupa’da Sınırlar, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi AS, Efdal, (2010), “XVI.YY.dan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Türk ve İran Sınır Sorunları ve Çözümü”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi”, Güz 2010, s. 219-253. AYGÜN, Necmettin, (2007), “Kafkasya’da Rus-Osmanlı Mücadelesi ve Kars Dolaylarında Sınır İhlalleri, 1826”, Cumhuriyet Araştırmaları Dergisi, Sayı:6, s. 89-116 BİLGE M. Sadık, (2005), Osmanlı Devleti ve Kafkasya, İstanbul: Eren Yayıncılık COŞKUN, İsmail, (1997), Modern Devletin Doğuşu, İstanbul: Der Yayınları ÇELİK, Edip F. (1987), Milletlerarası Hukuk, İstanbul: Filiz Kitabevi ÇETİN, Firdevs, (2011), “Osmanlı-Safevi Rekabetinin Osmanlı Resmi İdeolojisine Etkisi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi sayı:2, s. 12-28 DONAN, Hastings, Wilson Thomas M. (2002), Sınırlar, Kimlik, Ulus ve Devletin Uçları, Çev. Zeki Yaş, Ankara: Ütopya Yayınları DUVERGER Maurice, (1998). Siyaset Sosyolojisi, çev. Şirin Tekeli, İstanbul: Varlık Yayınları ERİM, Nihat, (1952), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1-2, s. 1-26. GÜMÜŞCÜ, Osman, (2010), ‘Siyasi Coğrafya Açısından Sınırlar ve Tarihi Süreç İçinde Türkiye’de Sınır Kavramı’. Bilig, Sayı:52, 52-79 GÜNEL, Kamil, (1997), Coğrafyanın Siyasal Gücü, İstanbul: Çantay Kitabevi İPŞİRLİ, Mehmet, (2002), “Osmanlı Vekainamelerinde İran”, Tarihten Günümüze Türk – İran İlişkileri Sempozyumu KARABAĞ, Servet, (2008), Jeopolotik Açıdan Sınırlar, Ankara: Gazi Kitabevi KARPAT, Kemal (2015), “Önsöz”, Türkiye’nin Göç Tarihi, 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye’ye Göçler, (Derleyenler: M.Murat Erdoğan, Ayhan Kaya) İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 507, İstanbul, Haziran 2015. KILIÇ, Remzi, (2001), XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Osmanlı-İran Siyasi İlişkileri, İstanbul:Tez Yayınları KÜPELİ, Özer, (2009), Osmanlı Safevi Münasebetleri, İzmir, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeniçağ Tarihi Anabilim Dalı Doktora Tezi. KÜTÜKOĞLU, Bekir, (1962), Osmanlı-İran Siyasi Münasebetleri 1578-1590, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi PAZARCI, Hüseyin, (2012), Uluslararası Hukuk, 11. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara. SANDER, Oral, (2007), Siyasi Tarih, Ankara: İmge Kitabevi SARAY, Mehmet, (1999), Türk- İran İlişkileri, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi SERTOĞLU, Midhat (2011), Mufassal Osmanlı Tarihi, cilt.5, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi SOOFİZADEH, Abdolvahid, (2013), “I. ve II. Erzurum Antlaşmalarının Siyasi Açıdan Değerlendirilmesi”, Tarih Araştırmaları Dergisi, s.183-194. SOYSAL, İsmail, (2000), Türkiye’nin Siyasi Antlaşmaları cilt:1, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, SÖNMEZOĞLU, Faruk (1996). Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, İstanbul: Der Yayınları SÜMER, Faruk, (1999), Safevi Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü, Ankara: Türk Tarih Kurumu, UÇAROL Rıfat, (2008), Siyasi Tarih, İstanbul: Der Yayınları ULUERLER, Sıtkı, (2009), XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı-İran Siyasi İlişkileri, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Doktora Tezi YILDIRIM, Ender, (2009), Türk-İran İlişkileri (1918-1960), İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi