TÜKETİM KÜLTÜRÜNÜN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ VE BİREYSEL, TOPLUMSAL VE KÜLTÜREL ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 461 - 476, 31.12.2019

Esat İlter

Öz

Pek çok disiplin açısından ilgi uyandıran
ve odak noktası haline gelen tüketim olgusu, geçmişten bugüne değişiklikler
göstermiş olup, özellikle de kapitalizmin yükselişe geçtiği sanayi devrimi
sonrasında hem bireylerin hem de toplumların hayatlarını etkileyen çok önemli
bir faktör haline gelmiştir. Bunun sonucunda da, her alanda kendisini bize
gösteren ve tüketme eylemine her an bizi teşvik eden bir yapı halini almıştır.
Bu durum,  öncelikli olarak akla gelen
ekonomik boyutunun yanında sosyolojik boyutunun ekonomik boyutundan daha baskın
bir olgu haline gelmesini sağlamıştır. Tüketim olgusu, bireylerin kendileri,
diğerleri ve toplumsal konumları ile ilgili algı düzeylerini önemli ölçüde
etkileyen bir kültürel kodlar bütünlüğü olarak, içerisinde hem maddi kültür
ögelerini barındırır, hem de soyut düzlemde bir anlamlandırma sistemi olarak
işlev görmektedir. Bu bağlamdan yola çıkılarak, araştırmanın amacı; tüketim
kültürünün tarihsel gelişim süreci ve bireysel, toplumsal ve kültürel
etkilerinin incelenmesidir.  

Anahtar Kelimeler

Tüketim, Tüketim Kültürü, Tüketim Toplumu

Kaynakça

• AKBULUT, E. (2006), Türk Toplumunun Batılılaşması Ekseninde Tüketim Kültürünün Gelişimi ve Reklamlar, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• ALEMDAR, K. ve ERDOĞAN, İ. (1994), Popüler Kültür ve İletişim, Ümit Yayınları, Ankara.
• AYDOĞAN, F. (2005), Medya ve Tüketim Kültürü Üzerine, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• BALİ, R. N. (2009), Tarz-ı Hayattan Life Style’a, Yeni Seçkinler, Yeni Mekânlar, Yeni Yaşamlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• BAUDRILLARD, J. (2010). Tüketim Toplumu, (çev.) Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• BAUMAN, Z. (1999), Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, (çev.) Ümit Öktem, Sarmal Yayınevi, İstanbul.
• BİLGİN, N. (2006), Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi, Teknikler ve Örnek Çalışmalar, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• BİNAY, A. (2010), “Tüketim Vasıtasıyla Oluşturulan Postmodern Kimlikler”, Global Media Journal Turkish Edition, Cilt 1, Sayı 1: 17-29.
• BOCOCK, R. (2009), Tüketim, (çev.) İrem Kutluk, Dost Kitabevi, Ankara.
• BOZKURT, V. (2006), Endüstriyel & Post-Endüstriyel Dönüşüm, Ekin Kitapevi, Bursa.
• COŞKUN, S. (2011), Küreselleşme Sürecinde Tüketim Toplumu ve Tüketim Kültürü, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
• ÇELİK, S. (2009), Hazsal ve Faydacı Tüketim, Derin Yayınları, İstanbul.
• DAĞTAŞ, B. (2001), “Fordist ve Post Fordist Dönemde Tüketim Kültürü ve Reklamın Toplumsal Yeniden Üretim İşlevi”, Gazi İletişim Dergisi, Cilt 9: 163-177.
• FEATHERSTONE, M. (2005), Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, Mehmet Küçük (Çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• GÜREL-ATAY, E. ve EKİCİ, A. (2007). Kapitalizmin İnşasında Aylaklığın Rolü, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, İzmir.
• KIRDAR, Y. (2012). Postmodern Pazarlama ve Tüketim Kültürü, Moss Akademik Yayınları, İstanbul.
• KONGAR, E. (1993), 12 Eylül Kültürü, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• KÖSE, H. (2010), Medya ve Tüketim Sosyolojisi, Ayraç Yayınları, Ankara.
• ODABAŞI, Y. (2006), Tüketim Kültürü, Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• OKTAY, A. (1993), Türkiye’de Popüler Kültür, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• ORÇAN, M. (2008), Osmanlı'dan Günümüze Modern Türk Tüketim Kültürü, Harf Eğitim Yayıncılığı, Ankara.
• ORÇAN, M. (2004), Osmanlı’dan Günümüze Modern Türk Tüketim Kültürü, Kadim Yayınları, Ankara.
• ÖZDEMİR, Ş. ve YAMAN, F. (2007), “Hedonik Alışverişin Cinsiyete Göre Farklılaşması Üzerine Bir Araştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 2, Sayı 2: 81-91.
• SOMBART, W. (1988), Aşk, Lüks ve Kapitalizm, (çev.) Necati Aça, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• TOPRAK, Z. (1995), İttihat-Terakki ve Devletçilik: Türkiye'de Ekonomi ve Toplum (1908-1950), Tarih Vakfı, İstanbul.
• YANIKLAR, C. (2006), Tüketimin Sosyolojisi, Birey Yayıncılık, İstanbul.
• ZENGİNGÖNÜL, O. (2012), Küresel Put: Tüketim Ekonomisi Yeni Sapkınlık; Sosyal Bilinç, Nobel Yayın, Ankara.
• ZORLU, A. (2006), Tüketim Sosyolojisi, Glocal Yayınları, Ankara.