İBN YEMÎN’İN BİR GAZELİNDEN HAREKETLE SEVGİLİ TASVİRİ

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 2, 264 - 272, 31.12.2019

Yasemin Yaylalı

Öz

İbn
Yemîn İran edebiyatının önemli şairlerdendir. Eserlerinde sade ve akıcı bir
şiir dili yanında ahlaki düşüncelere de yer vermeye önem göstermiştir. İbn
Yemîn ahlaki, sosyal ve eğitici kıtalarıyla ön plana çıkmakla birlikte kaside,
gazel, mesnevi ve rubai türlerinde de başarı göstermiştir. Söz konusu çalışmada
İbn Yemîn’in Divân’ında yer alan bir gazeli incelenmiştir. Gazelin temasını
saçı, beni,  ayva tüyü ve bakışlarıyla
sevgili oluşturmaktadır. Şair sevgilinin güzellik unsurlarını çeşitli şeylere
benzetmiştir. Gazele sevgilinin saçıyla başlanmış ve saç koku bakımından
cennetle, baharda açan çiçeklerle ve Hz. Yusuf’un gömleğiyle
ilişkilendirilmiştir. Daha sonra sevgilinin kapısının toprağı övülmüş ve âşığın
gözüne sürme gibi faydalı olduğu vurgulanmıştır. Ardından sırasıyla ayva
tüyleri, beni ve bakışları anlatılmıştır. Sevgilinin güzelliğinin eşsizliğine
değinilirken âşığın da sevgilinin yolunda canını yok saymaya hazır olduğuna
dikkat çekilmiştir. Çalışmada İbn
Yemîn’in söz konusu gazeli Farsçadan Türkçeye çevrilmiş; bazı kavram ve
tamlamalar açıklanmış; edebi sanatlar tespit edilerek anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İbn Yemîn, Gazel, Sevgili, Saç

Kaynakça

• 1.Afîfî, R. (1372 hş). Ferhengnâme-i Şi‘rî I-III. Tahran: Surûş.
• 2.Browne, E. G. (1953). A Literary History of Persia I-IV. Cambridge: Cambridge University Press.
• 3.Çakan, İ. L. ve Solmaz, N. M. (2008). Kur’ân-ı Kerîm’e Göre Peygamberler ve Tevhîd Mücâdelesi. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• 4.Değirmençay, V. Fünûn-i Belâgat ve Sınâât-ı Edebî. Ankara: Aktif Yayınevi, 2014.
• 5.Devletşâh-i Semerkandî. (1382 hş). Tezkiretu’ş-şuarâ. Tsh. Edward Browne. Tahran: İntişârât-i Esâtîr.