KUR’AN-I KERİM’İ TERCÜME PROBLEMLERİ

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 1, 61 - 92, 29.06.2020

Faima Israfılova

https://doi.org/10.46790/erzisosbil.713319

Öz

Kur’an¬-ı Kerim bütün insanılğa hitab eden İlâhi bir mesajdır, dolayısıyla onun herkes tarafından anlaşılması gerekir. Bunun yolu da tercümeden geçmektedir. Kur’an’ın tercümesi meselesi oldukça geniş ve kapsalmlıdır. Çalışmamızın da konusu olan bu meseleyi öncelikle tercüme kelimesinin sözlük ve ıstılah anlamlarını verdikten sonra Harfi ve Tefsiri tercümeler le ilgili bilgilerini, tefsir, te’vil, hermenötik ve semantik gibi kelimelerle ilişkisini açıklamaya çalıştık. Kur’an’ın başka dillere tercüme edilmesi ile ilgili aklen ve naklen deliller ile bunun zaruret olduğunu ve tercüme tarihini kısaca sergiledik. Tercüme eleştirilerinin tenkidini yaparak, tercüme faaliyetler karşısındaki problemleri izah ettik. Dil ve kültürleri farklılaşmış insanlarının anlaşma ve tanışmasını sağlayan tercüme faaliyeti aynı zamanda insanla Allah arasında iletişimi için adeta bir köprü görevi üstlenmektedir. Bu görevi Kur'an mütercimi üstlenirken karşısına çıkacak olan problemlerini ve bu problemlerinin çözüm yöntemlerini gösterdik. İlmi, edebi, şiir ötesi üslubu ve bir çok yönden mucize olan Allah kelâmın tercümesi hangi ilke ile tercüme edilirse edilsin hakkıyla mümkün olamayacağının altını çizdikten sonra Kur’an’ın manalarını en iyi şekilde yansıtabilcek yönteminin Tefsiri tercüme olduğu kanısına vardık.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’an, Tercüme, Te’vil, Hermenötik

Kaynakça

• АБДУЛАЗИЗ, Э. (1983). Дирасетун фи’Улумиль-Кур’ан, Бейрут.
• АБУ ЗЕХРА, М. (1970). аль-Муджизетуль-Кюбра аль-Кур’ан, Каир.
• АБУ ЗЕХРА, М. (1978). Hristiyanlık Üzerine Konferanslar, пер. А. Нури, Стамбул.
• АБУ ЗЕХРА, М. (1981). İslâm Hukuku Metodolojisi, пер. А. Шенер, Анкара.
• АБУ ШАМЕ, А. И. М. (1975). аль-Муршиду'л-Веджиз, Бейрут.
• АЙДАР, Х. (1996). Kur’an’ı Kerim’in Tercümesi Meselesi, Стамбул.
• AКСАН, Д. (1991). Türk Dili ve Edebiyatı, Dil Anlam Sözcük, Эскишехир.
• АКСАН, Д. (1995). “Her Yönüyle Dil”, Ana Çizgileriyle Dilbilim, Анкара.
• AКСАН, Д. (1999). Семантика, Анкара.
• АЛБАЙРАК, Х. (1996). Kur’an’ın Bütünlüğü Üzerine, Стамбул.
• АЛТУНТАШ, Х. и ШАХИН, М. (2005). Kur’an-ı Kerim Meali, Анкара.
• AЛТЫНЁРЕН, А. (2000). Dil Felsefesi Sözlüğü, Стамбул.
• АЛЬ-АКК, Х. А. (1987). Тариху Тевсик Насси'л-Кур'ан'иль-Керим, Дамаск.
• АТЕШ, С. (1998). İşari Tefsir Okulu, Стамбул.
• AСЫМ, А. (1887). Камус Терджемеси, Стамбул.
• БАНГУОГЛУ, Т. (1974). Türkçe’nin Grameri, Стамбул.
• БУХАРИ, М. И. (1990). Сахихул Бухари, Китабу'т Тафсир, Бейрут.
• ГАЗАЛИ, М. (1998). Kur’an’ı Anlamada Yöntem, пер. Эмрулла Ишлер, Стамбул.
• ГЕЙЛАНИ, Ш. М. (1992). Камиу-Дуруси'л Арабийе, Бейрут.
• ГЕЗГИН, А. Г. (1999). Tefsirde Semantik Metod ve Kur'an'da “Kavnı” Kelimesinin Semantik Analizi, (неопубликованная кандидатская диссертация), Испарта.
• ГЕЗГИН, А. Г. (2001). Kur’an’ı Anlamak İçin Hermenötik Mi? Semantik Mi?, Испарта.
• ГЁКБЕРК, У. (1980). “Yorumsama Kuramı Açısından Yazın Eleştirisi”, Dilbilim ve Dilbilgisi Konuşmaları, Анкара.
• ГЁКТУРК, A. (1978). " Yazınsal Çeviride Metin Ötesi Anlam İlişkileri”, Türk Dili, Стамбул.
• ГОРЕНЕР, И. (2003). “Algılama-Anlama ve Tefsir”, (Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Измир 17, 275-290.
• ГУРБУЗ, Ф. (2004). Tercüme Problemleri Ve Mealler, Стамбул.
• ДАРИМИ, М.А. (2000). Сунену’д-Дарими, Бейрут.
• ДИЛЬТЕЙ, В. (1999). Hermeneutik ve Tin Bilimleri, пер. Доган Озлем, Стамбул.
• ДЖАЗАРИ, А.М. (без даты). ан-Нашр Фи Кираати-Ашр, Ливан.
• ДЖЕВХЕРИ, И. Х. (1956). ас-Сихах: Таджул-Лугати и Сихахиль-Араби, Каир.
• ДЖЕРРАХОГЛУ, И. (1969). Kura’n Tefsirinin Doğuşu, Анкара.
• ДЖЕРРАХОГЛУ, И. (1983). Тафсир Усулу, Анкара.
• ДЖЕРРАХОГЛУ, И. (1988). Tefsir Tarihi, Анкара.
• ДЖУДЖЕЛОГЛУ, Д. (2000). Yeniden İnsan İnsana, Стамбул.
• ДУРМУШ, З. (2007). Kur'an'ın Türkçe Tercümeleri, -“Aziz Kur’an” ve “İnsanlığa Son Çağrı” örneği, Стамбул.
• ЗЕМАХШЕРИ, Д. К. (1923). Асасу’ль-Белага, Каир.
• ЗЕМАХШЕРИ, Д. К. (1977). Аль-Кешшаф ан Хакаики’т-Танзиль, Каир.
• ЗЕРКАНИ, М. А. (1957). Менахилу’ль-Ирфан фи Улуми’л-Кур’ан, Египет.
• ЗЕХЕБИ, М. Х. (1979). ат-Тафсиру ве’л Муфессирун, Египет.
• ИБН АСИР, А.Х.И. (1994). Усду’л-Габе фи Марифети’с-Сахабе, Бейрут.
• ИБН КЕСИР, A.Ф.И. (1984). Тафсиру’ль-Кур'ани'ль Азим, Стамбул.
• ИБН КЕСИР, A.Ф.И. (2007). аль-Бидайе вa'н-Нихайе, Дамаск.
• ИБН МАНЗУР, (1994). Лисану’ль Араб, Бейрут.
• ИБН ХАДЖАР, Ш. Ф. А. (1939). Аль-Исабе фи Темйизи-Сахабе, Бейрут.
• ИБН ХАНБАЛ, А. (без даты). Аль-Муснад аль-Фатхур-Раббани Тертиби, Бейрут.
• ИБН ХАТИБ, М. А. (без даты). аль-Фуркан, Бейрут.
• ИБН ХАЛДУН, (1954-1957). Мукаддиме, пер. Закир Кадири Уган, Стамбул.
• ИБН ХИШАМ, (без даты). Сиретун-Небевиййе, Ливан.
• ИБН ТАЙМИЯ, А. (1985). Мукаддим фи Усули’т-Тафсир, перев. Х. Унал, Стамбул.
• ИБН СА'Д, (1968). эт-Табакату'л-Кубра, Бейрут.
• ИЗУЦУ, Т. (1975). Kur ‘an ‘da Allah ve İnsan, пер. Сулейман Атеш, Анкара.
• ИЗУЦУ, Т. (1991). Kur’an’da Dini ve Ahlâki Kavramlar, пер. Селахаттин Аяз, Стамбул.
• ИРАН, К. Дж. Х. (1968). “Tarihi ve Etnografik Bakış Maddesi”, İslam Ansiklopedisi, Стамбул.
• ИНАН, А. (1961). Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Tercümeleri Üzerinde Bir İnceleme, Анкара.
• ИСА, М. А. (1980). Киттабуль-Вахий, Эр-Рияд.
• ИСФАХАНИ, Р. (без даты). Муфрадат Аль’фази’ль-Курʼан, Либия.
• ИСХАК, А. Ш. (1984). Mu’cemu Musannafati’l-Kur’anî’l-Kerim, Рияд.
• ИХСАНОГЛУ, Э. (1975). el-Cuhudu’l-Mebzule fi’l-Muhafazati’ Ale’l-Kur’an’i’l-Kerim ve Tercemetih, (Tebliğ) en-Nedvetu’l-Alemiyye Havle Tercemeti Maani’l-Kur’anî’l- Kerim, Стамбул.
• КАДРИ, Х. К. (1928). Türk Lügatı (Dili), Türk Dillerinin İştikakı ve Edebi Lügatleri, Стамбул.
• КАРАЧАМ, И. (1981). Kur’an-ı Kerim’in Nüzulu ve Kıraati, Стамбул.
• КАТТАН, М. (1981). Мебахис фи Улуми’ль-Кур’ан, Эр-Рияд.
• КУРТУБИ, А.М. (1960). аль-Истиаб фи Марифети’ль Асхаб, Каир.
• МАВДУДИ, А. (1986), Тефиму'ль Кур’ан, пер. М.Х. Каяхан, Й. Караджа, Н. Шишман, И. Боснали, А. Унал, Х. Ак, Стамбул.
• MЕВЛЕВИ, T. (1973). Edebiyat Lügatı, Стамбул.
• МУХЕННА, А. И. (1977). Дирасетун Хавле Терджеметил-Кур’ан, Каир.
• НАДЖИ, М. (без даты). Лугат-и-Наджи, Стамбул.
• ОКИЧ, Т. (1967). “Hadiste Tercüman”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XIV, 27-52.
• ОЗКАН, З. (1998). Teolojik Hermenötik, Стамбул.
• ПАЛЬМЕР, Р. (2002). Герменевтика, пер. Гёренер, Ибрагим, Стамбул.
• РАЗИ, А. (1375). Мухтарус Сихах, Египет.
• РАХМАН, Ф. (1996). Ana Konularıyla Kur’an, пер. Альпарслан Ачыкгенч, Анкара.
• РИКМАН, Х.П. (2000) Anlama ve İnsan Bilimleri, пер. Мехмет Даг, Самсун.
• РЫЗА, М. Р. (1933). el- Vahyu’l-Muhammedi, Египет.
• САЙЫН, Ш. (1983) . “Yorumbilimsel Söyleşi”, Macit Gökberk Armağanı, Анкара.
• САМИ, Ш. (1978). Kamus-ı Türki, Стамбул.
• СУЮТИ, Д. (1985). аль-Иткан фи Улуми’ль-Кур’ан, Каир.
• СОФУОГЛУ, М. (1981). Tefsire Giriş, Стамбул.
• ТАВИЛЕХ, А. В. С. (2001). Эсеру’л-Луга и Ихтилафи'л Муджтехидин, Каир. ТАХАНАВИ, М.А. (1862). Кешшафу Истихатиль-Фюнун, Калькутта.
• ТИРМИЗИ, А. И. (1981). Сунан ат-Тирмизи, (в Кутуб-и Ситте), Стамбул.
• ТОПАЛОГЛУ, А. (1976). XV. Yüzyıl Başlarında Yapılmış Kur’an Tercümesi, Стамбул.
• ТОГАН, З. В. (1964). “Kur’an’ın ilk Türkçe Tercümeleri, İslam Tetkikleri”, İslâm Tetkikleri Enstitüsü, Dergisi, IV, 135.
• ТОГАН, З. В. (1971). Kur’an ve Türkler, Стамбул.
• ТУРГУТ, А. (1991). Tefsir Usulü ve Kaynakları, Стамбул.
• УЛЬМАН, С. (1978). “Semantics (Семантика)" , пер. Ахмет Коджаман, Türk Dili Mecmuası, Анкара, XXXVIII, номер 322, 355.
• УНВЕР, М. (1996). “Kur’an’ı Anlamada Siyakın Rolü-Bütünlük Üzerine”, Анкара.
• ХАДЖЕВИ, М. Х. (1936). Терджеметул-Кур'ани'л-Керим, Каир.
• ХЕЙСЕМИ, А. Э. Б. (1967). Меджмезу-Зеваид и Менбеул-Феваид, Бейрут.
• ХЕНГИРМЕН, М. (1999). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Анкара.
• ХАМИДУЛЛА, М. (1965). Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Yazma Tercümeleri, пер. С.Туг, Стамбул.
• ХАМИДУЛЛА, М. (1993). Kur’anı Kerim Tarihi, пер. С. Мутлу, Стамбул.
• ХАМИДУЛЛА, М. (2000). Aziz Kur’an Çeviri ve Açıklama, пер. Абдуль Азиз Хатип- Махмут Канык, Стамбул.
• ХАН, М. Х. (1983). “Kur’an’ı Kerim’in Bengalce Tercümelerinin Tarihçesi” Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, пер. М. Даглы, I, 373.
• ШАЙХАНИ, М. (без даты). аль-Мустешрикун ве Деврухум фи Терджемети’л –Кур’аниль Керим, ан- Надва.
• ЭЛЬМАЛЫЛЫ, М. Х. Я. (1935). Хак Дини Кур’ан Дили, Стамбул.
• ЭРДОГАН, А. (1938). Kur’an Tercümelerinin Dil Bakımından Değerleri, Анкара.
• ЭРОГЛУ, А. (2002). Kur’an Tarihi ve Kur’an İlimleri Üzerine, Эрзурум.
• ЭРОГЛУ, А. (2002). Tarihte Tefsir Hareketi ve Tefsir Anlayışları, Эрзурум.
• ЭТХЕМ М. Шафиро M. (2016) “Ознакомление и Анализ Переводов Корана на Иврит”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDER), IX– II: 281 -296.