Tarım Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performansının DuPont Modeliyle Analizi

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 2, 129 - 141, 30.12.2020

Ulukan Büyükarıkan Cengiz Eryılmaz

Öz

İşletmenin finansal durumu ve performansının ölçülebilmesiyle işletme hakkında doğru kararların verebilmesi için finansal tablolar bir araç olarak kullanılabilir. Bu manada DuPont, işletmelerde finansal performansın ölçülmesinde kullanılan faydalı ve basit bir araçtır. Çalışmada Borsa İstanbul’da işlem gören tarım işletmelerinin yatırımlarındaki kârlılık düzeyleri, DuPont finansal performans modeli ile belirlenmiştir. Araştırmada kullanılan veriler tarım sektöründe faaliyet gösteren 4 tarım işletmesinin 2012 ve 2013 mali dönemlerindeki finansal tablolarından elde edilmiştir. Ayrıca, aktif sermaye ile DuPont bileşenleri arasındaki istatistiki ilişkinin belirlenmesi için regresyon analizi ve ANOVA testi uygulanmış, söz konusu bileşenlerin arasındaki ilişkinin çözümlenmesinde ise korelasyon analizi yapılmıştır. Tarım sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin DuPont analizi sonuçları; net kâr marjının düşük oluşunun yatırım kârlılığı yüzdesini de olumsuz etkilediği tespit edilmiştir. Bunun sebebi; satış kârlılığının düşük, maliyetlerin ise yüksek olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

DuPont modeli, tarım sektörü, finansal performans, finansal tablo

Analysis of Financial Performance of Businesses in the Agriculture Sector with DuPont Model

Öz

Financial statements can use as a tool to measure the financial status and performance of the business and to make the right decisions about the business. In this sense, DuPont is a useful and simple tool used to measure financial performance in businesses. In the study, the profitability levels of the investments of agricultural enterprises traded in Borsa Istanbul were determined by the DuPont financial performance model. The data used in the research were obtained from the financial statements of 4 agricultural enterprises operating in the agricultural sector in the financial periods of 2012 and 2013. Also, regression analysis and ANOVA tests were used to determine the statistical relationship between active capital and DuPont components, and correlation analysis was performed to resolve the relationship between these components. DuPont analysis results of businesses operating in the agricultural sector; It determined that the low net profit margin also negatively affected the percentage of return on investment. The reason for this; It was thought to be due to low sales profitability and high costs.

Anahtar Kelimeler

DuPont model, agricultural sector, financial performance, financial statement

Kaynakça

• Acar, M. (2003). Tarımsal işletmelerde finansal performans analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(20), 21-37.
• Akdoğan, N. veTenker, N. (2001). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitabevi, 7. Baskı, Ankara.
• Akgüç, Ö. (2013). Finansal Yönetim, Avcıol Yayınları, 9. Baskı, İstanbul.
• Akyüz, F., Yeşil, T. ve Kara, E. (2019). İşletmelerin Dupont Karlılık Analiziyle Performansının Belirlenmesi: Borsa İstanbul İmalat Sektörü Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi(83), 61-84.
• Ardıç, M. (2019). Çay İşletmeleri Kurumunun (Çaykur) Finansal Performansının Dupont Finansal Analiz Sistemi Kullanılarak İncelenmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 7(1), 352-372.
• Aydın, N., Başar, M. ve Coşkun, M. (2010). Finansal Yönetim. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Basha, H. M. ve Kalburgi, M. J. (2020). An Empirical Evaluation Using DuPont Analysis In Select Non Banking Finance Companies. Our Heritage, 68(44), 52-60.
• Berk, J. ve DeMarzo, P. (2013). Corporate finance: Pearson Education.
• Besley, S. ve Brigham, E. F. (2008). Essentials of managerial finance: Thomson South-Western.
• Bierman Jr, H. (2010). Introduction to accounting and managerial finance, an: a merger of equals. London: World Scientific.
• Brealey, R., Myers, S., Allen, F. ve Mohanty, P. (1988). Principles of Corporate Finance, 11e. Ohio: McGraw-Hill Education.
• Brigham, E. F. ve Ehrhardt, M. C. (2007). Financial management: theory and practice. Ohio: South-Western Cengage Learning.
• Bruner, R., Eades, K. ve Schill, M. (2013). Case Studies in Finance: Managing for Corporate Value Creation. New York: McGraw-Hill Education.
• Bull, R. (2008). Financial ratios. Massachusetts: Oxford: CIMA Publishing.
• Burja, V. ve Mărginean, R. (2014). The study of factors that may influence the performance by the Dupont analysis in the furniture industry. Procedia Economics and Finance, 16, 213-223.
• Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (2012). İşletmelerde Finansal Yönetim (12 ed.). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Chang, K. J., Chichernea, D. C. ve HassabElnaby, H. R. (2014). On the DuPont analysis in the health care industry. Journal of Accounting and Public Policy, 33(1), 83-103.
• Ehrhardt, M. C. ve Brigham, E. F. (2011). Corporate Finance. Ohio: South-Western College Pub
• Fabozzi, F. J. ve Peterson, P. P. (2003). Financial management and analysis (Vol. 132). New Jersey: John Wiley & Sons.
• Fields, E. (2002). The essentials of finance and accounting for nonfinancial managers. New York: AMACOM.
• Fridson, M. ve Alvarez, F. (2002). Financial Statement Analysis: A Practitioner’s Guide: John Wiley & Sons, Inc.
• Friedlob, G. T. ve Schleifer, L. L. (2003). Essentials of financial analysis (Vol. 23). New Jersey: John Wiley & Sons.
• Gapenski, L. C. (2007). Understanding Healthcare Financial Management. Massachusetts: Health Administration Press.
• Gitman, L. J. ve Zutter, C. J. (2011). Principles of managerial finance: Prentice Hall.
• Guerard Jr, J. B. (2005). Corporate financial policy and R&D management (Vol. 211): John Wiley & Sons.
• Guilding, C. (2002). Financial management for hospitality decision makers. Oxford: Butterworth-Heinemann.
• Gürsoy, C. T. (2012). Finansal Yönetim İlkeleri, Beta Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 20.
• Herciu, M., Ogrean, C. ve Belascu, L. (2011). A Du Pont analysis of the 20 most profitable companies in the world. Group, 13(1), 45-48.
• Higgins, R. C. (2003). Analysis For Financial Management. New York: McGraw-Hill Education.
• Ignatenko, I. ve Feleaga, L. (2019). The role of IT in the logistics sector: The impact of Dupont model on the profitability of IT companies. LogForum, 15(2), 191--203.
• Karadeniz, E. ve Koşan, L. (2017). Hastane Hizmetleri Sektörünün Aktif ve Özsermaye Karlılık Performansının Analizi: Hastane Hizmetleri Sektör Bilançolarında Bir Araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(1), 37-47.
• Karadeniz, E., Koşan, L., Günay, F. ve Dalak, S. (2019). Otel İşletmelerinde Kârlılığı Etkileyen Değişkenlerin DuPont Analiz Tekniğiyle Ölçülmesi: Avrupa Borsalarında Ekonometrik Bir Analiz. Journal of Accounting & Finance(81).
• Karaman, S., Özalp, A. ve Yılmaz, İ. (2014, 30-31 Ekim 2014). Tarımsal Kalkınma Kooperatif Karlılığının DuPont Model Analizi. Paper presented at the Ulusal Aile Çiftçiliği Sempozyumu, Ankara.
• Koşan, L. ve Karadeniz, E. (2013). Türk İmalat Sektöründe Küçük, Orta ve Büyük Ölçekli İşletmelerin Finansal Performansının Dupont Analiz Tekniğiyle İncelenmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 45-62.
• Koşan, L. ve Karadeniz, E. (2014). Konaklama ve yiyecek hizmetleri alt sektörünün finansal performansının dupont finansal analiz sistemi kullanılarak incelenmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(2), 75-89.
• Ladvenicová, J., Bajusová, Z., Gurčík, Ľ. ve Červený, D. (2019). DUPONT ANALYSIS OF FARMS IN V4 COUNTRIES. Visegrad Journal on Bioeconomy and Sustainable Development, 8(2), 82-86.
• Lamei, C. ve Bin, T. (2010). Applied Research on Creative Du Pont Analysis System in Listed Companies. Paper presented at the On the Growth of Firms and Management Innovation, Proceedings of 2010 International Conference.
• Liesz, T. (2002). Really modified Du Pont analysis: Five ways to improve return on equity. Paper presented at the Proceedings of the SBIDA Conference.
• McMenamin, J. (2002). Financial management: an introduction: Routledge.
• Melvin, J., Boehlje, M., Dobbins, C. ve Gray, A. (2004). The Dupont profitability analysis model: an application and evaluation of an e‐learning tool. Agricultural Finance Review.
• Okka, O. (2009). Analitik Finansal Yönetim. Ankara: Nobel Yayın.
• Paramasivan, C. ve Subramanian, T. (2009). Financial Management. new age international publisher: New Delhi. New Age International Publishers.
• Praveena, S. ve Mahendran, K. (2014). Performance analysis of sugar industry-DuPont analysis. Agriculture Update, 9(1), 21-24.
• Pyles, M. (2014). Applied Corporate Finance. New York: Springer.
• Rehber, E. ve Tipi, T. (2005). Tarımsal işletmecilik ve planlama. Bursa.
• Robinson, T. R., Greuning, H. v., Henry, E. ve Broihahn, M. A. (2009). International financial statement analysis. New York: John Wiley & Sons.
• Rogova, E. (2014). Dupont analysis of the efficiency and investment appeal of russian oil-extracting companies. Paper presented at the 8th International Scientific Conference “Business and Management.
• Ross, S. A., Westerfield, R. ve Jordan, B. D. (2013). Fundamentals of corporate finance: McGraw Hill.
• Sheela, S. C. ve Karthikeyan, K. (2012). Financial performance of pharmaceutical industry in India using dupont analysis. European Journal of Business and Management, 4(14), 84-91.
• Thukaram Rao, M. E. (2007). Accounting and Financial Management for BCA and MCA. New Delhi: New Age International Publisher
• Usta, Ö. (2008). İşletme Finansı ve Finansal Yönetim (3 ed.). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Van Horne, J. C. (2002). Financial Management & Policy, 12/E: Pearson Education India.