PRIMARY SCHOOL STUDENTS‟ AWARENESS OF GLOBAL ENVIRONMENTAL PROBLEMS

Yıl 2012, Cilt: 5 Sayı: 2, 291 - 310, 22.06.2014

Sevim Güven Behiye Uyanık

Öz

The aim of this study was to reveal sixth, seventh and eighth grade primary school
students‟ awareness of global environmental problems. The sample of the study was
composed of 432 students. This study was conducted as a survey model. The instrument
for data collection consisted of two parts. The first part included demographics
of participants, and the second part included statements asking participant to list
five global environmental problems. Document analysis, which is a qualitative method,
was used to collect data. The data were analyzed using the content analysis
method. Categorized under common heading, the data were converted into frequencies
and then arranged into tables for the ease of interpretation. Students‟ answers
were categorized under “changes in the world”, “pollution”, „disasters “and “other
problems”. The global environmental problems most frequently identified are environmental
pollution, ozone layer depletion, and air pollution. Given the findings of
the study, it can be concluded that students are aware of their major global environmental
problems.

Anahtar Kelimeler

global environmental problems, qualitative research, primary school students.

İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN KÜRESEL ÇEVRE SORUNLARINA İLİŞKİN FARKINDALIKLARI

Öz

Bu araştırmanın amacı ilköğretim 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin küresel çevre sorunları konusundaki farkındalıklarını ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, 6., 7. ve 8. sınıflarda öğrenim gören 432 öğrenci oluşturmaktadır. Çalış-ma tarama modeliyle yapılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla kullanılan anket iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde kişisel bilgilere ilişkin sorulara yer verilmiş, ikinci bölümde de öğrencilerden beş adet küresel çevre sorununu yazması istenmiştir. Araştırma verileri nitel araştırma veri toplama yöntemlerinden biri olan doküman analizi yöntemi ile elde edilmiştir. Araştırmanın sonunda elde edilen bul-gular içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Veriler ortak başlıklar altında topla-narak kategoriler haline getirilmiştir. Elde edilen veriler frekansa dönüştürülmüş ve sayısal bulgular tablolar haline getirilerek yorumlanmıştır. Öğrenciler tarafından tanımlanan sorunlar kategorileri “dünyada meydana gelen değişim”, “kirlilik”, “afet”, “diğer problemler” olarak tanımlanmıştır. Öğrenciler tarafından en çok tanımlan küresel çevre sorunu çevre kirliği, ozon tabakasının delinmesi ve hava kirliği olmuştur. Araştırmaya katılan ilköğretim öğrencilerinin ilgili alan yazındaki küresel çevre sorunlarının farkında olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küresel çevre sorunları, nitel araştırma, ilköğretim öğrencileri

Kaynakça

• Atay, E., & Altunoğlu, B. D. (2009). Ortaöğretim öğrencilerin çevre risk algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, ss. 01-11. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/indexx.asp adresinden alınmıştır
• Atasoy, E. (2005). Çevre için eğitim: ilköğretim öğrencilerinin çevresel tu- tum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. (Yayımlanmamış dok- tora tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bur- sa.
• Atasoy, E., & Ertürk, H.( 2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fa- kültesi /eefdergi.erzincan.edu.tr /index.php/EFDERG I/article/view Fi- le /671/556 adresinden alınmıştır ss. 105-122. http:/
• Aydın, F.,& Kaya, H. (2010). Sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 24, ss. 229-257. ISSN:1303-2429.
• Bayka, H., & Baykal, T. (2008). Küreselleşen Dünya‟da çevre sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(9). old.mku.edu.tr/image/sosyalbilimleri/file/.../01_Baykal_Baykal. pdf adresinden alınmıştır.
• Bozkurt, O. & Cansü, Ö. (2002). İlköğretim öğrencilerinin çevre eğitiminde sera etkisi ile ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe üniversitesi Eğitim Fakültesi dergisi, 23, ss. 67-73 http://www. efdergi.hacettepe.edu.tr %20BOZKURT.pdf adresinden alınmıştır /200223OR %C3%87UN
• Brown, L. R. (2000 ). “Yüzyılın sorunları”, Dünyanın durumu 2000. (Çev: Yelçe, A. Z.). İstanbul: TEMA Vakfı Yayınları.
• Çabuk, B., & Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlı- lıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fa- kültesi acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/689/1019.pdf adresinden alın- mıştır. 36 (1-2), ss.189
• Erol, H. G., & Gezer, K. (2006). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarına çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. International Journal Of Environmental And Science Education. (1)1, ss. 65- 77. http://www.pegem.net/akademi/3-9034-Sinif-Ogretmenligi- Ogretmen-Adaylarina-Cevreye-ve-Cevre-Sorunlarina-Yonelik - Tutumlari. aspx adresinden alınmıştır
• Erten, S. (2002). Planmış davranış teorisinin ile uygulanabilir öğretim meto- du, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 217–233, http://www..hacettepe.edu.tr adresinden alınmıştır
• Kahyaoğlu, M. Daban, Ş. & Yangın, Y. (2008). İlköğretim öğretmen adayla- rının çevreye yönelik tutumları. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fa- kültesi Dergisi, 11, ss.42-52. http://www.dicle.edu.tr adresin- den alınmıştır
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. (10. Baskı) Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
• Külköylüoğlu, O. (2006). Çevre ve çevre (İnsan doğa ilişkisi). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Vakfı Yayınları.
• Mert, M. (2006). Lise öğrencilerinin çevre eğitimi ve katı atıklar konusunda- ki bilinç düzeylerinin saptanması. (Yayım- lanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Fen Bi- limleri Enstitüsü, Ankara.
• Meydan, A., Doğu, S.& Dinç, M. (2009). Öğretmen adaylarının çevre sorun- ları konusundaki farkındalık ve duyarlılıkları, S.Ü. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi. Dergisi, 28, ss. 153–168.
• Milles, M. B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data anlysis. London: Sage.
• Orbay, K., Cansaran, A. & Kalkan, M. (2009). Öğretmen adaylarının küresel ısınmaya bakış açısı. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, dergi/.../27_06_EFD-2008-089.pdf adresinden alınmıştır -97.
• www.akef.konya.edu.tr/egt-fak
• Özdemir, O. (2007). Yeni Bir Çevre Eğitimi Perspektifi: “Sürdürülebilir Gelişme Amaçlı Eğitim”. Eğitim ve Bilim. 32(145). ss.23-40.
• Özdemir, Z. D. (1997). Environmental concern, attitudes and behavior. (Ya- yımlanmamış yüksek lisans tezi). Bogaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özey, R. ( 2001). Çevre Sorunları. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Papadimitriou, V.(2004). Prospective primary teachers understanding of climate change, green effect, and ozone layer depletion. Journal of Education and Tecnology. 2(13), pp. 209-307. DOI: 10.1023/B:JOST.0000031268.72848.6d
• Seçkin, F., Yalvaç, G., & Çetin, T. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin karikatürler aracılığıyla çevre sorunlarına ilişkin algıları, International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11(13), ss. 391-398 . ISBN: 978 605 364 104 9
• Şimşekli, Y. (2004). Çevre bilincini geliştirilmesine yönelik çevre eğitimi etkinliklerine ilköğretim okullarının duyarlılığı. Uludağ Üni- versitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 17 (1), ss. 83-92. http://asosindex.com/journal-article-abstract?id=2345. adresin- den alınmıştır
• Taşkın, A. (2010). Çevrenin hukuksal yönden korunması. Türkiye Adalet Dergisi, www.humanlawjustice.gov.tr/Upload/Dergiler/taad1/86.pdf ad- resinden alınmıştır ss. 240-292.
• Ünal, S. & Dımışkı, E. (1999). Üniverite öncesi çevre eğitimi ve sorunları. Çevre www.todaie.gov.tr/dosya/Mdb99.pdf. adresinden alınmıştır Dergisi. 42(1), ss.16-25.
• Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktug, P., & Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üni- versite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları ko- nusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi www.efdergi.hacettepe.edu.tr/2002 adresinden alınmıştır. 22, ss. 56-162 .