The Assesment of the Effects of Unjust Provocation on Extra Good Time in Islamic Crimınal-Law.

Yıl 2012, Cilt: 5 Sayı: 1, 159 - 194, 16.06.2014

Hadi Sağlam Mehmet Çolak Sema Gökbayır

Öz

States establish legistlatory laws in order to ensure social peace and to provide canfidance and of safety people. The criminal laws takes an important place on stating, implementation and continuity of this rules. The criminal law focus on criminal while other law branches takes the crime as a base and focus on it. Almost in every law sistems the psychology of the criminal on the items that push him into crime is very important. The psychology of the criminal and the style of commiting crime is also considered by "'Islamic Criminal Law''. While Modern Criminal Law of Judgement fallow the way of punishing on not only the crime but also the reasons beyond it, the personality of the criminal and the type of crime; does Islamic Penalty and Judgement Law think different from the modern law? It is known that Islamic Penalty and Judgement Law consider the psychologyical sitiation of the criminal while commiting crime and thinks the reasons that push him into crime. It is worth to search the effects of unjust provacation over punishing the guilty especially in terms of teological and humanic penalties. Thus, the fact that there isn‟t a search on the effects of unjust provacation in Islamic law pushes us to do this study. We will try to examine the effects of unjust provocation on punishing in terms of "‟Islamic law.‟‟

Anahtar Kelimeler

Unjustprovocation, crimeandpunishment, therights of legitimate Defense, İhkak-ı Hak

İslâm Ceza Hukuku‟nda Haksız Tahrikin Ceza İndirimine Etkisinin Değerlendirilmesi

Öz

Devletler, toplumsal barışı kurmak, insanların huzur ve güvenini sağlamak amacıyla hukuk kuralları tesis ederler. Bu hukuk kurullarının konulmasında, uygulanma-sında ve devamlılığında ceza hukuku önemli bir yer tutar. Diğer hukuk branşları suçu esas alıp ona yoğunlaşmışken ceza hukuku suçluya odaklanmıştır. Hemen her hukuk sisteminde suçlunun psikolojisi ve onu suç işlemeye iten saikler önem arz etmektedir. İslâm ceza hukukunda da etkenlerde, suç kadar; suçlunun psikolojisi, suçun işlenme şekli de dikkate alınmaktadır. Modern ceza muhakeme hukuku sadece işlenen suçu değil, suçun işlenmesine etki eden nedenleri, failin kişiliğini ve fiilin işleniş biçimini de göz önünde bulundu-rarak cezalandırma yoluna giderken; İslâm ceza muhakeme hukuku bu konuda mo-dern hukuktan farklı mı düşünmektedir? İslâm ceza muhakeme hukuku suçlunun suçu işlerken ki psikolojisi ve onu suç işlemeye iten sebepler üzerinde durmakta ve buna göre suçluya cezaî müeyyide uygulandığı da bilinmektedir. İslâm ceza huku-kunda özellikle had ve ta‟zir cezalarında faile verilecek cezada haksız tahrikin etkisi araştırılmaya değerdir. Bu bağlamda İslâm ceza hukuku‟nda haksız tahrikin yeri ve önemi konusunda müstakil bir çalışmanın olmaması bizi bu çalışmayı yapmaya sevk etmiştir. Bu çalışmamızda günümüz modern ceza hukukunda yerini almış olan haksız tahrik kavramını ve İslâm ceza muhakeme hukuku açısından haksız tahrik olgusunun cezalara etkisini incelemeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Haksız Tahrik, Suç ve Ceza, Meşru Müdafaa, İhkak-ı Hak

Kaynakça

• ADAL, Erhan, Hukukun Temel İlkeleri, 2. baskı, İstanbul 1988.
• AKŞİT, M. Cevat, İslâm Ceza Hukuku, yy. trs.
• ATAR, Fahrettin, İslâm Adliye Teşkilatı, Ankara trs.
• AVCI, Mustafa, İslâm‟ın Ceza Hukuku‟na Katkısı, İslâm Hukuku Araş- tırmaları Dergisi, Sy, 8, Konya 2006.
• AYDIN, Devrim, „‟Yeni Türk Ceza Kanunu‟nda Haksız Tahrik‟‟, Ankara Üniversitesi Hukuk fakültesi Dergisi, 2005.
• BAKTIR, Mustafa, İslâm Hukukunda Zaruret Hali, Ankara trs.
• BARDAKOĞLU, Ali, “Ehliyet Md”, DVİA, İstanbul 1994.
• BUHÂRİ, Sahih, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2004.
• DEVELLİOĞLU, Ferit; Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lügat; 12. B. Aydın Kitabevi, Ankara,1984.
• DOĞAN, Hasan, İslâm Hukuku‟nda İftira Suçu ve Cezası, Ankara Üni- versitesi,2008.
• DÖNMEZER, Sulhi; Erman, Sahir; Tatbiki ve ceza hukuku, 2, 24, İ.Akgün Matbaası, Ankara, 1965.
• EBU ZEHRA, Muhammed, İslâm Hukuku‟nda Suç Ve Ceza, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1994.
• EŞ-ŞEYBANİ, El-İmam Muhammed, İbn Hasan Cami‟u‟us-sağir, (çev. Dr. Mehmet Boynukalın), Ocak Yayıncılık, İstanbul 1988.
• el-MAVSİLİ, El-İhtiyar, lV, Pamuk Yayınları, İstanbul 1985.
• EREN, Fikre, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler; Gözden Geçirilmiş 4. B., Beta Yay., İstanbul, 1994.
• ERTURHAN, Sabri; İslâm Hukuku açısından Öfkeli Şahsın Talakı, C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas,1999.
• _________, İslâm Hukuku Etrafındaki Tartışmalar, Rağbet Yayınları, İstanbul 2008.
• GÜNAY, Erhan; Kusurluluğu Azaltan Bir Sebep Olarak Haksız Tahrik, 2009.
• GÖZLER, Kemal, Hukukun Temel Kavramları, Ekin Yayınları, Bursa 2012
• HEYET, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedi Büyük Lügat, İstanbul 1990.
• http://www.hayrettinkaraman.net/sc/00176.htm
• İBN ABİDİN, Muhammed Emin, Reddul Muhtâr, IV, İstanbul 1984.
• İBN KAYYIM, el-Cezviyye, iğasetü‟l-Lefhan fi Hükmi Talaki‟l Gadban, (çev. Mehmet Ali Danışman), İslâm Hukuku Araştırmaları Dergi- si, sayı 9, Yıl 2007.
• İBN KUDÂME, Ebu Muhammed Muvaffakuddin Abdullah, el-Muğni, IV, Beyrut 1992.
• İBN MACE, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2011.
• İBN TEYMİYYE, es-siyasetü‟ş-Şeriyye, (çev. Vecdi Akyüz), İstanbul, 1985.
• KARAHASAN, Mustafa Reşit, Sorumluluk Hukuku; Beta Yay., Ankara, 1995.
• KAYA, Ali, „‟İslâm Hukuku‟na Göre Hukuka Uygunluk Nedeni olarak İhkak-ı Hak‟‟, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Si- vas 2007.
• KOPARAN, Mehmet Reşat, Ceza Sorumluluğunu Kaldıran ve Azaltan Sebepler, Kayseri, Ağır Ceza Hâkimi, Kayseri, 1998.
• MUHAMMED, İbn Abdurrahim el-Mevlani, Şerhü‟l-Müğnî, Şifa Yay. İstanbul trs.
• MUHAMMED, ALİ; Tehzibul Furuk, l-lV, Beyrut, trs.
• MÜSLİM, Sahih, Terceme, (çev. Mehmet Sofuoğlu), İrfan Yayınevi, İs- tanbul 1988.
• ÖZCAN, Hüseyin, Ansiklopedik Hukuk Sözlüğü, 6.Baskı, Ankara trs.
• REMLÎ, Nihâyet'l-muhtâc, Mısır, trs.
• SANANİ, Sübülü‟s-Selam, III, Kahire 1985.
• SERAHSÎ, Ebu Bekr Semsu'l-Eimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl, Usulu‟s-Serahsî, I Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, Lübnan, 2005.
• ŞA‟BÂN, Zekiyuddin, Usulu‟lFıkhi‟l-İslâmî, el-Mettebetü‟l-Hanefiyye, Bingâzi trs.
• ŞÂFİÎ, Muhammed b.İdris, el-Umm, l-Vlll, Beyrut trs.
• TOROSLU, Nevzat, Ceza Hukuku; Savaş Yay., Ankara 2005.
• TUTUMLU, Mehmet Âkif, Türk Ceza Hukukunda Haksız Tahrik; Adil Yay., Ankara, 1999.
• UDEH, Abdulkadir, Mukâyeseli İslâm Hukuku ve Beşeri Hukuk, Rehber Yayınları, Ankara 1990.
• ZEHRA, Muhammed, Usulu‟l-Fıkh, Dâru‟t-Tebliğ, İstanbul 1957.
• ZEYDAN, Abdülkerim, el- Vecîz fi Usulu‟l Fıkhi, Dirâsâtü‟l-İslâmiyye, Bağdat 1973.
• ZİHNİ, Mehmet, Nimetü‟l İslâm, İstanbul 2008.
• BAYINDIR, Abdülaziz, İslâm Muhakeme Hukuku (Osmanlı Devri Uy- gulaması), İstanbul 1986.
• BİLGE, Necip, Hukuk Başlangıcı, Ankara 1986.
• BİLMEN, Ömer Nasûhi, Hukûkî İslâmiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Ka- musu, İstanbul 1985.
• DÖNMEZER, Sulhi- Erman, Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hu- kuku, İstanbul 1973.
• KUNTER, Nurullah, Ceza Hukukunda Zamanaşımı, Doçentlik tezi yy. trs.
• _________, Nurullah, Ceza Muhakeme Hukuku, İstanbul 1989.
• SAVÂ, Paşa, İslâm Hukuku Nazariyatı Hakkında Bir Etüd, Ankara 1955.
• ŞAFAK, Ali, Mezheplerarası Mukayeseli İslâm Ceza Hukuku, Erzurum 1977.