SOME IRON AGE SETTLEMENTS IN AKYAKA

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 1, 95 - 116, 18.08.2014

Mustafa Karageçi

Öz

Anatolia, which has become the settlement for many civilizations since the ancient periods, is a geographical place with its rich culture. It is seen that settlement had begun form Paleotical ages in Kars region located in the Eastern Anatolia. Kars province has become in the position of place which has been wanted to be dominated by many civilizations throughout the history because it located on important trade roads linking Anatolia and Caucasia. Husbandry has become widespread source of living throughout the history due to the region‟s elevation from the sea level, its rich pastures and hard climate conditions. The region was exposed to military expedition of Urartians, Scythian and Kimmer. The main reason of these expeditions is economic, because rich underground sources, fertile pastures and its geo-political position have made the region charming down the ages. We can get information about the Iron Age in the region as the result of scriptures left by Urartu Kingdoms, and the expeditions. Besides, we know that the region has been called as Nairi Country thanks to the scriptures belonging ton Assyrian.

Anahtar Kelimeler

Kars, Akyaka, Iron Age, Caucasia, Urartian

AKYAKA’DA BAZI DEMİRÇAĞI YERLEŞMELERİ

Öz

En eski çağlardan itibaren birçok medeniyetin yerleşim alanı olan Anadolu, zengin kültüre sahip olan bir coğrafyadır. Anadolu‟nun, Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Kars bölgesinde Paleolitik Çağ‟dan itibaren yerleşimlerin olduğu görülmektedir. Kafkasları Anadolu‟ya bağlayan önemli ticaret yolları üzerinde bulunan Kars ili, tarihin her döneminde jeopolitik bir öneme sahip olmakla birlikte birçok medeniyet tarafından hakimiyet altına alınmak istenen bir coğrafya konumunda olmuştur.  Bölgenin denizden yüksekliği, zengin otlakları ve sert iklim koşulları nedeniyle tarih boyunca bölgede yaygın geçim kaynağı hayvancılık olmuştur. Bölge başta Urartu  olmak üzere, İskit, Kimmer gibi devletlerin seferlerine maruz kalmıştır. Bu seferlerin  temel nedeni ekonomik kaynaklıdır. Çünkü eski çağlardan itibaren zengin yeraltı  kaynakları, verimli otlakları ve bölgenin jeopolitik konumu bölgeyi sert iklim koşul-
larına rağmen cazip hale getirmiştir. Bu devletlerin seferleri ve özellikle Urartu Krallarının bölgede bırakmış oldukları yazıtlar neticesinde bölgenin Demir Çağı hakkında bilgi edinebilmekteyiz. Ayrıca Asur Krallarının bırakmış olduğu yazıtlardan bölgenin Nairi Ülkesi olarak adlandırıldığını bilmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Kars, Akyaka, Demir Çağı, Kafkas, Urartu

Kaynakça

• ALİġAN L.V.M., Ararat, Venedik, 1890.
• BELLİ Oktay, “Urartular”, Anadolu Uygarlıkları Ansiklopedisi 1, Ankara, 1982, s:140-209.
• BİNGÖL Akın, En Eski Çağlardan Urartu‟nun Yıkılışına Kadar Kars ve Çevresi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum, 2003.
• BİNGÖL Akın, “Arpaçay‟da Tarihi ve Arkeolojik Araştırmalar”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-1, 2008, Kars, s:75-91
• BİNGÖL Akın-Alpaslan CEYLAN-Yasin TOPALOĞLU-Yavuz GÜNAġDI, “2008 Yılı Erzincan, Erzurum, Kars ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırmaları”, 27. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2, 2010, s: 375-399.
• BİNGÖL Akın, Akın Bingöl, “Kars ve Çevresinde Demir Çağı Yerleşmeleri”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi s.8, 2011, s:21-40.
• CEYLAN Alpaslan, “2000 Yılı Erzincan ve Erzurum Yüzey Araştırmaları”, Araştırma Sonuçları Toplantısı-II, 2002, s: 165-178 CEYLAN Alpaslan, “The Erzincan, Erzurum and Kars Region in The Iron Age”, Anatolian Iron Ages V, London, 2005, s:21-29.