BÜROKRASİ VE ERKEKLİK HALLERİ ÜZERİNDEN TAŞRA KÜLTÜRÜ; BİR ZAMANLAR ANADOLU’DA

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 29 - 48, 30.06.2021

Erdi Aksakal

https://doi.org/10.46790/erzisosbil.932279

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, Nuri Bilge Ceylan’ın “Bir Zamanlar Anadolu’da” adlı filmine eleştirel söylem analizi uygulayarak, filmi, Anadolu’ya ait bürokrasi, iktidar ilişkisi, erkeklik halleri, rutine yönelik tavır alış, ast-üst ilişkisi kavramları üzerinden değerlendirmeye tabi tutmaktır. Anadolu’nun taşrasında geçen ceset arayışı, söylem üzerinden gerçeklik, bürokrasi, hiyerarşi, aidiyet, iyi ve kötü olmak olgularının açığa çıkmasına neden olmaktadır. Özellikle eril dilin hakim olduğu bu mekanda, neredeyse tüm karakterlerin erkek olduğu, kadınların görünmez ve konuşmaz bir konuma sahip olduğu bir yapı mevcuttur. “Bir Zamanlar Anadolu’da”, tekinsiz bir taşra hayatının, insan davranışındaki irrasyonelliğin, iktidarın devir tesliminin, eril yapının onarılma gayretinin söylem üzerinden açığa çıktığı bir zamansızlık ve mekansızlık haline sahiptir. Bu bağlamda çalışma, savcı, doktor, komiser, muhtar ve katil zanlısına kadar uzanan karakterleri imgesel evreninden koparıp, simgesel düzeni ortaya çıkarma gayretiyle şekillenmiştir. Bu aşamada amaç, özellikle güç ilişkilerinden ideolojiye, etik ve değerler alanından kimlik tanımlanmasına, çeşitli sosyal olguların dilsel kurgulamalar yoluyla yansımasını ortaya çıkarmaktır.

Anahtar Kelimeler

: Anadolu, Bürokrasi, Erkeklik Halleri, Söylem Analizi

Kaynakça

• AK, M. (2014). “Divan Şiirinde Taşra Kullanımları Ve Divan Şairinin Taşrası”, İstem, Sayı:24: 85 – 102.
• BARANSEL, A. (1979). Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi, Klasik ve Neo-Klasik Yönetim ve Örgüt Teorileri, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• BAKHTİN, M. (2000). Karnavaldan Romana, (Çev.) SOYDEMİR, C., Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• BİGNALL, S. (2008). “Deleuze and Foucault on Desire and Power”, Angelaki, 13,1: 127-147.
• CONNELL,R.W. (1990). “The State, Gender And Sexual Politics: Theory And Appraisal”, Theory And Society, 19, 507–544.
• CONNELL, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet Ve Iktidar: Toplum, Kişi Ve Cinsel Politika, (Çev.) SOYDEMİR, C., Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• CONNELL, R. W. (2002). “Hegemonic Masculinity And Violence: Response To Jefferson And Hall”, Theoretical Criminology, Sayı: 6: 89-99.
• ÇARPAR, M.C. (2020). “Beslenme, Kimlik ve Erkeklik: Et Yemenin Sosyolojisi”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 40(1): 249–277.
• ÇEÇEN, A. (1984), Kültür ve Politika, Hil Yayınları, İstanbul.
• ÇİĞDEM, A. (2006). “Taşra Karalaması”. Taşraya Bakmak, (Ed.) Bora, T., İletişim Yayınları, İstanbul.
• DUVERGER, M. (2019). Siyaset Sosyolojisi, (Çev.) TEKELİ, Ş., Varlık Yayınları, İstanbul.
• GÖKALP, Z. (1987). Türkçülüğün Esasları, İnkılap Kitabevi, 3. baskı, İstanbul.
• GÜNGÖR, E. (1989), Türk Kültürü ve Milliyetçilik, Ötüken Yayınları, 7. Baskı, İstanbul.
• JEWKES, R. (2015) “Hegemonic Masculinity: Combining Theory and Practice in Gender İnterventions”, Culture, Health & Sexuality, 17 (sup2): 96-111, ISSN 1369-1058.
• FOUCAULT, M. (2002). Toplumu Savunmak Gerekir, (Çev.) AKTAŞ, Ş., Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• FOUCAULT, M. (2003), İktidarın Gözü Seçme Yazılar 4, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• FOUCAULT, M. (2005), Büyük Kapatılma Seçme Yazılar 3, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• GRAMSCİ, A. (1978). Selections from Political Writings (1921-1926), (Ed.) Hoare, Q., International Publishers, New York.
• KARACAN, S. (2011). “1930-1950 Yılları Arası Modern Türk Öyküsünde Taşra”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• PRİNGLE, K. (1995). Men, Masculinity And Social Welfare, UCL Press Limited, London.
• LAÇİNER, Ö. (2016). “Merkez(ler) ve Taşra(lar) Dönüşürken”. Taşraya Bakmak, (Ed.) BORA, T., İletişim Yayınları, İstanbul.
• MARSHALL, G. (1988). Sosyoloji Sözlüğü, (Çev.) AKINHAY, O., ve KÖMÜRCÜ, D., Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• NARLI, M. (2013). “Romanlar ve Taşralar: Türk Romanında Taşra Algıları Üzerine Bir Değerlendirme”, Bilig Dergisi, Sayı 64: 285-316.
• OLSEN, J. (2006). “Maybe It Is Time to Rediscover Bureaucracy, Journal of Public Administration Research and Theory”, Volume 16, Issue 1: 1-24.
• ÖZARSLAN, O. (2016). Hovarda Alemi, İletişim Yayınları, İstanbul.
• ÖZER, S. (2007). “Söylem Çözümlemesi ve Rivayetlerin Anlaşılmasına Yönelik Katkıları”, İslami Araştırmalar Dergisi, Cilt: 20, SAYI: 1: 39- 57; ISSN:1300-0373.
• PARLAK, B. (2006). “Osmanlı Modernleşmesinde (1789-1839) Yönetsel Reformların Merkez-Taşra Ekseninde Değerlendirilmesi”, Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı, 31: 113-136.
• ROGERS, R. (2008). “Beasts, Burgers, and Hummers: Meat and the Crisis of Masculinity in Contemporary Television Advertisements, Environmental Communication”, Sayı 2:3: 281-301.
• SENNETT, R. (2016). Karakter Aşınması / Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri. (Çev.) YILDIRIM, B., İletişim Yayınları, İstanbul.
• SANCAR, S. (2008). Erkeklik: İmkânsız İktidar Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler, Metis Yayınları, İstanbul.
• SÖZEN, E. (1999). Söylem: Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite, Paradigma Yayınları, Ankara.
• TAYLAN, H.H. (2011). “Sosyal Bilimlerde Kullanılan İçerik Analizi Ve Söylem Analizinin Karşılaştırılması”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt/Volume: 1 Sayı/Issue: 2.
• ŞAH, U. (2020). “Eleştirel Söylem Analizi: Temel Yaklaşımlar”, Kültür Araştırmaları Dergisi, Sayı: 7: 210-231.
• VAN DİJK, T. (2001). “Multidisciplinary CDA: A Plea for Diversity”. Methods of Critical Discourse Analysis. (Ed.), WODAK, R. ve MEYER, M., Sage, 95-120, London.
• VARLIK, M. (2015). Edebiyatın Taşradan Manifestosu, İletişim Yayınları, İstanbul.
• WEBER, M. (1992), Bureaucracy, J. M. Shafritz ve A. C. Hyde, Classics of Public Administration, Wadsworth Publishing, California.
• WEBER, M. (1995), Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı, (Çev.) OZANKAYA, Ö., İmge Yayınları, Ankara.
• YETİMOVA, S. (2018). “Nuri Bilge Ceylan Sinemasının Uluslararası Basındaki Eleştirileri Üzerine Bir Söylem Analizi: Bir Zamanlar Anadolu’da Örneği”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı, 5: 73-86.