GAZİ HÜSREV BEY KÜTÜPHANESİNDE KAYITLI BİR ÇINNAME ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 265 - 274, 31.12.2021

Özkan Daşdemir

https://doi.org/10.46790/erzisosbil.1018215

Öz

Halk bilgisinin konuları arasında yer alan fal ve kehanet gibi gaybi ilim şubeleri, insanın gelecek ile ilgili bilinmeyenlere dair merakının bir sonucudur. Geleceğe dair bilinmeyene merakın bir sonucu olarak ortaya çıkan Çınname ilmi; fizyolojik ve nörolojik bir bir vaka olan kulak çınlamasının gün ve vakitlere göre gelecekte gerçekleşmesi öngörülen bir durum veya olaya dayandırılması, nadiren de olsa, bir yönergeyle kişinin yönlendirilmesi şeklinde izah edilebilir.
Türk halk inanış ve uygulamaları arasında örnekleri olan kulak çınlaması yorumlarının ayrıntılı olarak ele alındığı Çınnameler Arapça ve Farsçadan çeviriler yoluyla Türk edebiyatında yaygınlaşmıştır. Bu yazıda Bosna Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi Türkçe Yazmaları bölümünde R 3551/3 demirbaş numarasıyla kayıtlı olan bir Çınname örneği yeni harflere aktarılarak tanıtılmış ve incelenmiştir. Türk edebiyatında tespit edilen az sayıda Çınname örneğinden hareketle söz konusu metinlerdeki benzerlik ve farklılıkların izleri sürülebilir. Bu türden eserlerin halk inanışına dayalı içerikleri ve varyantlaşma eğiliminde olan yapıları nedeniyle halk kültürü ve edebiyatı içinde değerlendirilmesi uygundur.

Anahtar Kelimeler

Fal, Çınname, Kulak çınlaması

A Registered Çınname Sample In Gazi Husrev Bey Library

Öz

Kaynakça

• DAŞDEMİR, Ö. (2016). “İngiltere Kütüphanelerinde Kayıtlı Dört Seğirname Üzerine”, Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, C. 5, S. 11, s. 19-46. KAYA, D. (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü, Akçağ Yayınları: Ankara. TATÇI, M. (1993). “Türk Edebiyatındaki Seğir-Nâme ve Çin-Nâme Türlerinden Birer Örnek, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 87, s. 237-242. TETİK, B. (2019). “Mehmet İlmî’nin Segirnâme ve Çınnâmesi”, Batman Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Hakemli Dergisi, C. 3, S. 2, s. 72-85.