Turkish Foreign Policy in the Period of Atatürk within the Framework of the National Pact

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 215 - 236, 31.12.2022

Serdar Yurtsever

https://doi.org/10.46790/erzisosbil.1116387

Cited By: 1

Öz

National Pact was accepted in the last Ottoman Parliament on January 28, 1920, and announced to the Turkish and world public opinion at the public meeting on February 17, 1920. The principles of the National Pact are the nature summary of the Amasya Circular, the decisions of the Erzurum and Sivas Congresses, and the debates made within the national movement. National Pact made a number of decisions regarding the future of Turkey during the Paris Peace Conference, which started in January 1919, by the Entente Powers, who wanted to break up the Ottoman Empire and thus end the historical oriental issue, by using some political and military developments in the First World War as an excuse. It is an important historical-political document that reveals the domestic and foreign policy objectives of the National Struggle, in addition to being a program containing Turkey's terms of peace and an essential political message to the Entente States at the same time. In this study, six articles of the National Pact will be explained one by one, and what can be done about the relevant articles in the Atatürk Period will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, National Pact, Independence, Foreign Policy.

Misâk-ı Millî Çerçevesinde Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası

Öz

28 Ocak 1920’de son Osmanlı Meb’ûsan Meclisi’nde kabul edilen ve 17 Şubat 1920 tarihindeki alenî toplantısında Türk ve dünya kamuoyuna duyurulan Misâk-ı Millî’nin esasları, Amasya Tamimi, Erzurum ve Sivas Kongreleri kararları ve bütün bu gelişmeler içinde millî hareket içinde yapılmış tartışmaların bir muhassalası, bir bileşkesi niteliğindedir. Misâk-ı Millî, Birinci Dünya Savaşı içerisindeki bir takım siyasî ve askerî gelişmeleri öne sürerek Osmanlı Devleti’ni parçalara ayırmak ve nihayetinde tarihi şark meselesine son vermek isteyen İtilâf Devletleri’nin Ocak 1919’da başlayan Paris Barış Konferansı sürecinde Türkiye’nin geleceğiyle ilgili bir takım kararlar almaya başladıkları bir ortamda, Türkiye’nin barış şartlarını içeren bir program ve aynı zamanda da İtilâf Devletleri’ne yönelik önemli bir siyasî mesaj olmasının yanında, Millî Mücadele’nin iç ve dış politika hedeflerini de ortaya koyan mühim bir tarihî ve siyasî belge niteliğine sahiptir. Bu çalışmada, Misâk-ı Millî’nin altı maddesi tek tek açıklanarak, Atatürk Dönemi’nde ilgili maddelere ilişkin neler yapılabildiği tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Misâk-ı Millî, Bağımsızlık, Dış Politika.

Kaynakça

• AKGÜL, S. (2004). “Nutukta Azınlıklar Meselesi ve Atatürk’ün Azınlıklar Hakkındaki Görüşleri”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, X(29), 443-458.
• AKŞİN, A. (1991). Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri ve Diplomasisi. Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara.
• AKŞİN, S. (2007). Kısa Türkiye Tarihi. Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul.
• ALP, İ. (1998). “Misâk-ı Millî”. Misâk-ı Millî ve Türk Dış Politikasında Musul, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 175-252.
• ARMAOĞLU, F. (1983). 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi 1914-1980. Türkiye İş Bankası Yay., Ankara.
• ARMAOĞLU, F. (1998a). “Tarihi Perspektif İçinde Misâk-ı Millî’nin Değerlendirilmesi”. Misâk-ı Millî ve Türk Dış Politikasında Musul, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 11-22.
• ARMAOĞLU, F. (1998b). “Lozan Konferansı ve Musul Sorunu”. Misâk-ı Millî ve Türk Dış Politikasında Musul, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 103-108.
• ATATÜRK’ün Görüş ve Direktifleri. (1983). Genkur Basm., Ankara.
• ATATÜRK’ün Jeopolitik ve Stratejik Görüşleri. (1981). Harp Akademileri Yay., İstanbul.
• AYSAN, M.A. (2000). Atatürk’ün Ekonomi Politikası. Toplumsal Dönüşüm Yay., İstanbul.
• BAYUR, Y.H. (1995). Türkiye Devletinin Dış Siyasası. Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara.
• BAYÜLKEN, Ü.H. (1996). “Atatürk İlkelerinin Türk Dış Politikasına Etkisi”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XII(36), 891-909.
• BİLGİN, M.S. (2004). “Atatürk Döneminde Türkiye’nin Balkan Diplomasisi”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XX(60), 799-820.
• BUDAK, M. (1998). “Hangi Misâk-ı Millî”. Yeni Türkiye Cumhuriyeti Özel Sayısı, Cilt I, Ankara, 253-260.
• CEBESOY, A.F. (1967). Sınıf Arkadaşım Atatürk, İstanbul.
• DOĞANER, Y. (2009). “Atatürk’ün Ebediyete İntikali ve Mirası”. (Ed.) ACUN F., Atatürk ve Türk İnkılâp Tarihi, Siyasal Kitabevi, 10. Baskı, Ankara, 401-434.
• ERGİN, F. (1991). “Musul Sorunu ve Körfez Petrolleri”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, VII(20), 165-173.
• ERİM, N. (1952). “Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuzey ve Doğu Sınırları”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1), Ankara, 1-26.
• GAZİ MUSTAFA KEMAL (1981). Nutuk. Türk Dil Kurumu Yay. 22011, Atatürk Dizisi 1., Genkur. Basm., Ankara.
• GÖNLÜBOL, M. ve KÜRKÇÜOĞLU, Ö. (1985). “Atatürk Dönemi Türk Dış Politikasına Genel Bir Bakış”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, I(2), 451-474.
• GÖNLÜBOL, M. (1992). “Atatürk ve Dış Politika”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, VIII(24), 439-442.
• GÖNLÜBOL, M. ve SAR, C. (2013). Atatürk ve Türkiye’nin Dış Politikası (1919-1938). Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara.
• GÖYÜNÇ, N. (1998). “Musul, Misâk-ı Millî’ye Dahil midir, Değil midir?”. Misâk-ı Millî ve Türk Dış Politikasında Musul, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 47-50.
• GÜLER, A. (2006). “Mustafa Kemal Atatürk (Ailesi, Yetişmesi, Eğitimi, Fikir ve Düşünceleri)”. Atatürk’ün Düşünce Yapısı ve Türkiye, Genkur ATASE Yay., Ankara, 43-92.
• IRMAK, S. (1987). “Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, III(9), 487-495.
• KAYAM, H.C. (1993). “Lozan Barış Antlaşmasına Göre Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi ve Konunun TBMM’de Görüşülmesi”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, IX(27), 581-608.
• KOCA, S. (2006). “Tarihte Türk, Türklük ve Türk Kültürü (Türkiye Cumhuriyeti’nin Tarihi Temelleri)”. Atatürk’ün Düşünce Yapısı ve Türkiye, Genkur ATASE Yay., Ankara, 1-23.
• LEWIS, B. (2007). Modern Türkiye’nin Doğuşu, (Çev.) KIRATLI M., Türk Tarih Kurumu Yay., 10. Baskı, Ankara.
• ORAN, B. (1981). Türk-Yunan İlişkilerinde Batı Trakya Sorunu. Bilgi Yay., İstanbul.
• ÖZKAYA, Y., SARAY, M., BALCIOĞLU, M. vd. (2003). Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Hayatı. Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara 2003.
• SAKİN, S. (2003). Misâk-ı Millî’nin Hazırlanışı, Kapsamı ve Tarihsel Değeri. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• SARINAY, Y. (1996). “Atatürk’ün Hatay Politikası-I (1936-1938)”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XII(34), 3-65.
• SONYEL, S.R. (2003). Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika. Cilt II, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara.
• SONYEL, S.R. (2006). Gizli Belgelerle Lozan Konferansı’nın Perde Arkası, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara.
• ŞİMŞİR, B.N. (1990). Lozan Telgrafları, Cilt I, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara.
• TEZCAN, D. (1994). “Bozkurt-Lotus Davasının Uluslar arası Hukuktaki Önemi”. Modern Türk Tarihi Çalışmaları Dergisi, 2(4), İzmir, 267-274.
• TURAN, R. (1998). “Misâk-ı Millî ve Atatürk’ün Lozan Sonrası Hedefleri”. Misâk-ı Millî ve Türk Dış Politikasında Musul, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 51-56.
• TURAN, M. (2003). “Türk Davası: Misâk-ı Millî”, (Der.) Yalçın E.S., 60. Yılında İlim ve Fikir Adamı Prof.Dr.Kazım Yaşar Kopraman’a Armağan, Berikan Yay., Ankara, 619-632.
• TURAN, M. (2005). Millî Mücadele’de Siyasî Çözüm Arayışları, Siyasal Kitabevi, Ankara 2005.
• YALÇIN, E.S. (1998). “Misâk-ı Millî ve Lozan Belgelerinde Musul Meselesi”. Misâk-ı Millî ve Türk Dış Politikasında Musul, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 155-174.
• YALÇIN, E.S. (2000). Atatürk’ün Millî Dış Siyaseti, Berikan Yay., Ankara.
• YALÇIN, E.S., TURAN, M., EKİNCİKLİ, M. vd. (2004). Türk İnkılâp Tarihi ve Atatürk İlkeleri. Siyasal Kitabevi, Ankara.
• YILMAZ, D. (1998). “Misâk-ı Millî ve Yeni Türk Devleti’nin Kuruluşu”. Misâk-ı Millî ve Türk Dış Politikasında Musul, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 37-40.
• YILMAZ, M. (2009). “Yeni Türk Devletinin Dış İlişkileri (1923-1938)”. (Ed.) ACUN F., Atatürk ve Türk İnkılâp Tarihi, Siyasal Kitabevi, 10. Baskı, Ankara, 361-399.