Osmanlı Devleti’nde Bir Fransız Misyoner Okulunun Kuruluş Süreci: Saint-Benoit (1360-1804)

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 200 - 214, 31.12.2022

İbrahim Coşkun

https://doi.org/10.46790/erzisosbil.1201688

Öz

Misyonerler birçok tarihi araştırmanın konusu olmuştur. Osmanlı Devleti’nde de faaliyet gösteren misyonerler özellikle eğitim alanında öne çıkmışlardır. Batılı devletlerin himayesinde hareket eden misyonerler, bu devletlerin Osmanlı’dan elde ettiği imtiyazları etkin bir şekilde kullanmışlardır. Bu suretle Osmanlı topraklarında birçok okul, hastane, yetimhane ve muhtelif hayır kurumları ihdas etmişlerdir. Bunlar içerisinde bilhassa Fransız misyonerlerin açtığı okullar öne çıkmaktadır. Bu okulların en eskilerinden biri de Saint-Benoit’tir. Varlığı XIV. yüzyıla dayanan Saint-Benoit, XVI. yüzyılda Fransa himayesine girmiş ve manastırdan mektebe ve XIX. yüzyılın başı itibariyle de modern bir liseye dönüşmüştür. Kurum ayrıca Fransız misyonerlerinin doğu faaliyetlerinin merkezi olması hasebiyle ayrıca önem arz etmektedir. Çalışmamızda Fransız misyoner arşivleri ışığında Saint-Benoit’in doğuşundan liseye dönüşümü ele alınmıştır. Bunun yanında Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Fransızca kaynak eserler de konuyu aydınlatmak amacıyla kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Misyoner, Osmanlı Devleti, Saint-Benoit, Yabancı Okullar

Kaynakça

• REFERENCES/KAYNAKÇA
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA).
• BOA, C. HR, nr. 7611.
• BOA, HH, nr. 170/7223.
• BOA, HH, nr. 1470/50.
• BOA, HH, nr. 11/354.
• Archives Lazarist C.M. (Congrégation de la Mission).
• SB (Saint-Benoit), Arthur Droulez: Histoire du Collège de Saint-Benoit/Mission des Lazaristes à
• Constantinople.
• Cahier IX: Chemise I, Turquie, Documents Pour l’Histoire XVIII-XIXs.
• Belin, F.-A. (1984). Histoire de la Latinité de Constantinople. Paris: A. Picard et Fils.
• Condette, J.-F. (2006). Les Recteurs d'Académie en France de 1808 a 1940 (Cilt I. La Fromation d'une Elite
• Administrative au Service de l'İnstruction Publique). Paris: İnstitut National de Recherche Pédagogique.
• d'Almeida, F. (2002). Propagande, Histoire d'un Mot Disgracie. Mots le Language Politique, s. 137-148.
• d'Almeida, F. (2002). Propagande, Histoire d'un Mot Disgracié. ENS Editions, 137-148.
• Danjou, Y. (2008). Histoire du Lycee Saint-Benoit. İzmir: Hürriyet Matbaası.
• De La Rallaye, L. (1894). Eugène Boré; Supérieur Général da la Congrégation de la Mission et Des Filles de la Charité. Orléans: İmprimerie G. Morand.
• Déhérain, H. (1936). La Vie de Pierre Ruffin, Orientaliste et Diplomate (1742-1824). Echo d'Orient, 35(182), s. 246-248.
• Demirkent, I. (1992). Bizans. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, VI, 230-244.
• Deries, L. (1929). Les Congrégations au Temps de Napoléon. Paris: Félix Alcan.
• Dilan, H. B. (2004). Türk-Fransız İlişkilerinde Saint-Benoit Lisesinin Misyonu. Edirne: Trakya Üniversitesi Rektörlüğü.
• Fouqueray, H. (1925). Histoire de la Compagnie de Jésus en France: des Origines a la Suppression (1528-1762) (Cilt V). Paris: Bureaux des Etudes.
• Guliday, P. (1921). The Sacred Congregation de Propaganda Fide (1622-1922). The Catholic Historical Review, 6(4), s. 478-494.
• Günay, T. (2004). Misyoner Örgütlleri ve Misyoner Faaliyetleri. Ankara: Ankara Ticaret Odası ATO.
• Haydaroğlu, İ. P. (1990). Osmanlı İmparatorluğu'nda Yabancı Okullar. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Hippolyte, H. (1863). Dictionnaire des ordres religieux, ou Histoire des ordres monastiques, religieux et militaires et des congrégations séculières de l'un et de l'autre sexe, qui ont été établies jusqu'à présent Tome II. (M.-L. Badiche, Dü.) Paris: Abbé Migne.
• İnstiut Français d'Etudes Anatoliennes İFEA. (tarih yok). Les Capucins Français a Saint-Louis (1628-1999). İstanbul: Obs Urb 1200.
• Jean-Baptiste, P. (1903). La France Au Dehors, Les Missions Catholiques Française au XIXeme Siécle (Cilt I). Paris: Librairie Armond Colin.
• Karal, E. Z. (2017). Osmanlı Tarihi Cilt V. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kontente, L. (2018). Les Français du Levant Dans le Tourmente de la Revolution (1789-1814) Les Echelles de la Mer Egée. İstanbul: Libra Kitap.
• Marmara, R. (2006). Bizans İmparatorluğu'ndan Günümüze İstanbul Latin Cemaati ve Kilisesi. (S. ÖZEN, Çev.) İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Moreau, G. (1901). Revue Universelle: Année 1901. Paris: Librairie Larousse.
• Mutlu, Ş. (2005). Osmanlı Devleti'nde Misyoner Okulları. İstanbul: Gökkubbe.
• Mutlu, Ş. (2012). Osmanlı İmparatorluğu'nda Misyonerlik : Kişiler, Kurumlar, İlişkiler. Bilim Sanat Vakfı Bülten(80).
• Mutlu, Ş. (2015). İstanbul'da Faaliyet Gösteren Yabancı Misyoner Okulları. Büyük İstanbul Tarihi, IX, 192-204.
• Oeuvres des Ecoles d'Orient. (1857-1861). TOME I. Paris: Librairie Classique d'Euguene Belin.
• Ostrogorsky, G. (2015). Bizans Devleti Tarihi. (F. IŞILTAN, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Pingaud, L. (1887). Choiseul-Gouffier: La France en Orient Sous Louis XVI. Paris: Picard.
• Pizzorussa, G. (2014). Le Monde et/ou l'Eurpoe: La Congrégation de Propaganda Fide et Politique Missionnaire du Saint-Siége (XVII. siécle). İnstitue d'Hisyoire de la Réformation(35), s. 29-48.
• Polvan, N. (1952). Türkiye'de Yabancı Öğretim (Cilt I). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Rainero, R. (1998). Napoléon et la Grande Stratégie Diplomatique en Orient: La Premiere Mission d'Horace Sébastiani Dans l'Empire Ottoman (1801-1802). Cahier de la Méditerrannée, 57, 289-305.
• Refik , A. (1340). Türkiye'de Katolik Propagandası. Tarih-i Osmanî Encümeni Mecmuası, 14(82), 257-276.
• Saint-Priest, C. d. (1877). Memoires sur l'Ambassade de France en Turquie et sur le Commerce des Français en Levant. Paris: Ernest Leroux.
• Sarıkaya, H. (218). Mısır'ın İşgali (1798-1801) Karşısında Osmanlı İdaresi. M. Ünver, & M. Tanrıverdi içinde, Birinci Dünya Savaşı Odağında Tarih Boyunca Savaş (s. 447-475). İstanbul: Hiper Yayın.
• Şişman, A. (2006). XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devletinde Yabancı Devletlerin Kültürel ve Sosyal Müesseseleri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Uçarol, R. (2010). Siyasi Tarih 1789-2010. İstanbul: Der Yayınları.
• Yorulmaz, Ş. (2000). Osmanlı-Fransız İlişkileri Çerçevesinde Osmanlı Topraklarında Açılan Fransız Kültür Kurumları ve Bunların Meşruiyet Kazanması (19. Yüzyıl - 20. Yüzyıl Başları). Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, XI(11), 697-768.