SOVYETLER BİRLİĞİ’NİN TÜRK DÜNYASINA YÖNELİK POLİTİKASINDA; LAVRENTİ PAVLOVİÇ BERİA (Лаврентий Павлович Берия)

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 76 - 90, 07.07.2023

Vugar Akifoğlu

https://doi.org/10.46790/erzisosbil.1025025

Öz

Bu çalışma Stalin döneminin en önemli politikacısı Beria’nın Sovyetler Birliği’ndeki Türk soylu etnik gruplara yönelik siyasetini, döneme ait geçmiş ve güncel eserler ışığında irdelenmiştir. Beria'nın Türkiye'nin Türk Dünyası ile ilişkisini kesmeye yönelik acımasız siyasi faaliyetleri döneme damgasını vurmuştur. Bu makale; Stalin döneminde, Türkiye-Sovyetler Birliği ilişkileri nezdinde Azerbaycan başta olmak üzere Sovyetler çatısı altında yaşayan Türk soylu soydaşlarımıza yapılan haksızlıkları tanıtma amacını gütmektedir. Ayrıca Abhazya Özerk Cumhuriyeti’nin Sohum veya Sohumi (Abhazca AQWA)’a bağlı Merheuli/Megrel köyünde fakir bir ailede doğan Sovyet politikacının biyografisi ve siyasi faaliyetlerinin Türk Dünyasına verdiği zararlar hakkında bilgi verilmektedir.
Bununla birlikte Beria’nın Sovyetler Birliği ve özellikle de Stalin’in emir ve talimatları doğrultusunda Türk aydınlara karşı uyguladığı işkence/suikastlarla ilgili faaliyetlerine de değinilmektedir.Çünkü politikacılar arasındaki asılsız iftiralar sonucunda birçok yönetici; “ya ölümle” ya da “sürgünle” tehdit edilmiş veya öldürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türk Dünyası, Sovyetler Birliği, Rusya, Beria.

The Policy Of The Soviet Union Against Turkish World; Lavrentiy Pavlovich Beria

Öz

This study examines the politics of Beria, the most important politician of the Stalin era, towards Turkish ethnic groups in the Soviet Union, in the light of past and current works of the period. In particular, Beria's ruthless political activities to cut off Turkey's relationship with the Turkic World has marked the era. This article; It aims to introduce the injustices done to our Turkish compatriots living under the roof of the Soviet Union, especially Azerbaijan, in the period of Stalin, in terms of relations between Turkey and the Soviet Union.
In addition, information is given about the biography of the Soviet politician, who was born in a poor family in the village of Sukhum or Merheuli/Megrel of the Sokhumi (Abkhazian AQWA) of the Autonomous Republic of Abkhazia, and the damage his political activities caused to the Turkic World. In addition, Beria's activities related to the torture/assassination of Turkish intellectuals in line with the Soviet Union and especially Stalin's orders and instructions are also mentioned. Because as a result of unfounded slanders among politicians, many administrators; threatened with “either death” or “exile” or killed

Anahtar Kelimeler

Turkish World, Soviet Union, Russia, Beria.

Kaynakça

• Kaynakça AKİFOĞLU, Vugar, Stalin Döneminde Azerbaycan Türklerine Yönelik Politikaları ve Mir Cafer Bağırov’un Rolü, Berikan Yayınevi, 2019, s.26. AĞACAN, Mahmut Niyazi Sezgin-Kamil, Dünden Bugüne Ahıska Türkleri Sorunu, Ankara, 2003, s.16.
• ASLAN, Cahit, ‘‘Türk-Rus-Gürcü İlişkilerinin Merkezindeki Ülke: Abhazya’’, Akademik Bakış Dergisi, Sayı:16, İstanbul, Nisan 2009, s.4.
• BARATOV, Füzli, “Bağırov-Beriya Birliyine Müxtelif Prizmalardan Baxışlar”, Hürriyyet gazetesi, No: 160 (2778), 18 Dekabır 2018, s.14.
• BARATOV, Füzli, “Tarixin Bağırov-Beriya Gizlinleri Açılır” Hürriyyet gazetesi, No: 152 (2770), 6 Dekabır 2018, s.13.
• BUGAİ, Nikolai Fedorovich, ‘‘The Truth About the Deportation of the Chechen and Ingush Peoples’’, Soviet Studies in History, Cilt: 30, Sayı: 2, 1991, s.74.
• EKİCİ, Yunus, II. Dünya Savaşından Bağımsızlığına Kadar Gürcistan (1939-1991), Doktora Tezi, Elazığ, 2017, s.31.
• HESENOV, C., Ağ Lekelerin Gara Kölgesi, Bakı,”Gençlik”, 1991, s. 139.
• HOLLOVEY, Devid, Donald Reyfild, Qrover Ferr, Beriya, Görkəmli İnsanların Həyatı, Qanun Neşriyatı, Bakı, 2014, s.6.
• GÖRGEN, İsmail, “Rusya’da Stalinizm’in Doğuşu” Avrasya İncelemeler Dergisi, 10, 2, 2021, s. 245.
• KAGARLİTSKY, Boris, Çevrenin İmparatorluğu Rusya ve Dünya Sistemi (Çev: Esin Soğancılar), Ankara, 2007, s.443.
• KHLEVNİUK, Oleg Vitalyevich , Stalin: New Biography Of A Dictator, New Haven And London, Yale University Press, 2015, s. 215. (Oleg V.K: ünlü Rus Tarihçisi)
• L. Beriayanın Ziddiyyetli Karyerası Nece Başa Çatdı…”, Palitra gazetesi, 28 Mart 2018, s.8.
• ORAL, Tolga, Sovyetler Birliği Yönetimi Altında Gürcistan, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, 2011, s.65.
• POHL, J. Otto, Ethnic Cleansing in the USSR 1937-1949, Greenwood Press, Londra, 1999, s.76.
• RAYFİELD, Donald, Edge of Empires: A History of Georgia, London, 2012, s.355.
• TEMİZKAN, Abdullah ve Elchin Shakirov “Rusya’nın Kafkasya Siyaseti Üzerindeki Stalin Gölgesi”, Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı III/2 – Aralık 2017, s. 150.
• TOPAL, Coşkun, “Türk-Rus İlişkileri ve Moskova Anlaşması” Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 2018, 4/6, ss.313-330.
• TOPSAKAL, İlyas, “Tarihi Süreçte Rusya-Türkiye İlişkileri” Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Cilt III, Sayı 2, Sonbahar-2016, s. 46.
• ÖZEL, Fatih, İttifaktan Düşmanlığa Dönüşen Türk-Sovyet İlişkileri: Stalin Dönemi Türk Dış Politikasında Yaşanan Büyük Değişim, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2020, s.63.
• “Uydurulmuş Cinayetlerin Amansız Cezası”, Azadlık gazetesi, Yanvar-Fevral 2013, s.5.
• YAKAR, Ülker, “1920-1930 Yıllarında Azerbaycan’ın Milli ve Manevi Değerlerine Karşı Sovyet Rusya Tarafından Yürütülen Asimilasyon Siyaseti”, VAKANÜVİS- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı -1 Bahar-2018, s.319.
• WESTFALEN, Gotthard Jaeschke-Münster-, Çeviren; Hüseyin Zamantılı, “1919-1939 Yılları Arasındaki Türk-Rus Yakınlaşması Hakkında Bir İnceleme” (Atatürk Dönemi Sovyet Politikası Hakkında)”, s.162. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/101198, Erişim Tarihi: 10.10.2021.
• -“Berıa Sera Jugé Prochaınement Pour Haute Trahıson” Le Monde gazetsei, https://www.lemonde.fr/archives/article/1953/12/18/beria-sera-juge-prochainement-pour-haute-trahison_1978179_1819218.html, Erişim Tarihi; 01.09.2021.
• -https://iz.ru/824909/arsenii-zamostianov/shpion-vyidi-von-za-chto-rasstreliali-lavrentiia-beriiu Erişim Tarihi: 28.09.2021.
• -https://www.gazeta.ru/science/2019/03/29_a_12271922.shtml, Erişim Tarihi: 05.10.2021.