The Confıscatıon And Estate Inventory Of A Local Notable: Alı Aga, The Ayan Of Dimetoka

Yıl 2025, Cilt: 21 Sayı: 2, 277 - 289, 29.12.2025

Kamil Semih Kalyoncuoğlu

Öz

With the weakening of the Ottoman Empire starting from the 17th century, it is observed that local power centers in the provinces began to come to the forefront. Among these local powers, the ayan class, which gained influence in their regions, played a significant role. The ayan, who held key state positions such as mütesellim and kapıcıbaşı, increased their wealth and influence through various means as the central authority weakened. This situation is particularly noteworthy in the context of the practice of confiscation. The growing power and wealth of the ayan class eventually posed a threat to the state. As a result, it became common for these ayan to be executed and their assets confiscated when they rebelled or oppressed the people. In this study, the family of Hajji Kıllızade Ali Ağa, a notable figure during the reign of Mahmud II and Ayan of Dimetoka, will be examined. Based on Ottoman archival sources, the areas in which Ali Aga accumulated his wealth and invested it will be identified and analyzed. Additionally, details related to Ali Aga’s estate will also be covered in this study.

Anahtar Kelimeler

Ottoman , Local Notable , Confiscation , Estate , Didymoteicho

Bir Ayanın Mal Muhallefatı ve Müsadere Olayı: Dimetoka Ayanı Ali Ağa

Öz

Osmanlı Devleti’nin XVII. yüzyıldan itibaren zayıflamaya başlamasıyla birlikte, taşradaki yerel güç odaklarının ön plana çıktığı gözlemlenmektedir. Bu yerel güçler arasında, bölgelerinde nüfuz kazanan ayan sınıfı önemli bir yer tutmaktadır. Mütesellimlik ve kapıcıbaşılık gibi kilit devlet kademelerinde görev alan ayanlar, merkezi otoritenin zayıflamasıyla birlikte çeşitli yollarla servet ve nüfuzlarını artırmışlardır. Bu durum, özellikle müsadere uygulaması açısından dikkat çekicidir. Ayan sınıfının nüfuz ve servetini genişletmesi, zamanla devlete karşı bir tehdit oluşturmaya başlamıştır. İsyan etmeleri ya da halka zulüm etmeleri sonucunda, bu ayanların idam edilmesi ve mallarına müsadere yoluyla el konulması sıkça karşılaşılan bir durum haline gelmiştir. Bu çalışmada, II. Mahmut döneminin dikkat çekici figürlerinden biri olan Dimetoka Ayanı El-Hac Kıllızade Ali Ağa’nın ailesi ele alınacaktır. Osmanlı arşiv kaynaklarına dayanarak, Ali Ağa’nın servetini elde ettiği alanlar ve bu servetin yatırıldığı alanlar tespit edilip analiz edilecektir. Ayrıca, Ali Ağa’nın muhallefatına ilişkin detaylar da çalışmanın kapsamında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı , Ayan , Müsadere , Muhallefat , Dimetoka

Etik Beyan

Bu makalede hiçbir insan çalışması sunulmamıştır.

Destekleyen Kurum

Bu makale yazılırken hiçbir kurumdan destek alınmamıştır.

Kaynakça

• Aktan, H. (2001), İstimlak, TDV İslam Ansiklopedisi, 23, 364-366, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• BOA, C.ML., 769/ 31398. (21.05.1231).
• BOA, TS.MA.e., 1154/ 22. (29.12.1231).
• BOA, HAT., 496/ 24367. (5.5.1231).
• BOA, C.ML., 405/16610. (11.08.1231).
• Cezar, Y. (1977), Bir Ayanın Muhallefatı Havza ve Köprü Kazaları Ayanı Kör İsmailoğlu Hüseyin (Müsadere Olayı ve Terekenin İncelenmesi), TTK Belleten, 41, 41-78.
• İnalcık, H. (1977), Centralization and Decentralization in Ottoman Administration, Thomas Naff and Roger Owen içinde, Studies in Eighteenth Century Islamic History (s. 27-52) Carbondale: Southern Illinois University Press.
• İnalcık, H. (2019), Osmanlı İmparatorluğu: Klasik Dönem (1300-1600), Çev. Ruşen Sezer, İstanbul: Kronik Kitap. Karaoğlu, Ö. (2018), Servetin Denetimine Yönelik Bir Uygulama Müsadere II. Mahmut Dönemi (1808-1839), İstanbul: İz Yayıncılık.
• Mcgowan, B. (2006), Âyanlar Çağı 1699-1812, H. İnalcık ve D. Quataert içinde, Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1600 – 1914 (s. 759-867) İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Mumcu, A. (1985), Osmanlı Devletinde Siyaseten Katl, Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
• Öğün, T. (2006), Müsadere, TDV İslam Ansiklopedisi, 32, 66-67, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Özcan, T. (2020), Muhallefât, TDV İslam Ansiklopedisi, 30, 405-406, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Özkaya, Y. (1994), Osmanlı İmparatorluğu’nda Ayanlık, Ankara: TTK Basımevi.
• Tomar, C. (2006), Müsadere, TDV İslam Ansiklopedisi, 32, 65-67, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.