FİNANSAL PİYASA ETKİNLİĞİNİN RUN TESTİ VE VOLATİLİTE MODELLERİ İLE ANALİZİ: BİST 100, DOLAR KURU VE ALTIN FİYATI PİYASALARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 2, 333 - 348, 31.12.2020

Özkan Şahin

Öz

Yatırımcılar finansal piyasalarda yatırım kararı alırken fiyatların nasıl hareket ettiğini göz önünde bulundururlar. Etkin piyasalar hipotezine göre zayıf formda etkin olmayan piyasalarda fiyatlar geçmiş dönem fiyatlarından etkilenerek trend oluşturmaktadır. Bu tür piyasalarda geçmiş dönem fiyat hareketlerinin incelenmesiyle ortalama üstü getiri imkânı bulunmaktadır. Bu kapsamda ele alınan çalışmada BİST100, Dolar Kuru ve Altın Fiyatlarının etkinliği Run Testi yardımıyla, piyasalarda oluşan risk ise volatilite modelleri ile belirlenmiştir. Sonuç olarak incelenen piyasaların zayıf formda etkin olmadığı ve gerçekleştirilecek analizlerle ortalama üstü getiri sağlanabileceği belirlenmiştir. Altın piyasası volatilitesinin yüksek olmasına rağmen şokların yarılanması süresi düşük olduğundan uzun dönemde halen güvenli bir liman olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Run Testi, Volatilite, Etkin Piyasalar Hipotezi, AltınFiyatı, Dolar Kuru

Kaynakça

• Adlığ, G. Ş. (2009). Finansal Piyasalarda Ardışık Bağlanımlı Koşullu Varyans Etkileri, Oynaklık Tahmini ve Türkiye Üzerine Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Altınöz, U. (2016). Borsa İstanbul’da Zayıf Formda Etkin Piyasa Hipotezinin Testi: Bankacılık Sektörü Örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (43): 1619-1625.
• Balaban, E. (1995). Informational Efficiency of The Istanbul Securities Exchange and Some Rationale For Public Regulation. The Central Bank of The Republic of Turkey Research Department Discussion Paper, 9502: 39-67.
• Bekçioğlu, S., Mustafa Ö., & Coşkun, Y. (2005). "İzmir Ticaret Borsasının Zayıf-Etkin Şekilde Test Edilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2 (1): 59-65.
• Buguk, C., & Brorsen, B. W. (2003). Testing weak-form market efficiency: Evidence from the Istanbul Stock Exchange. International Review Of Financial Analysis,,12 (5): 579-590.
• Çevik, E. İ. & Erdoğan, S. (2009). Bankacılık Sektörü Hisse Senedi Piyasasının Etkinliği: Yapısal Kırılma ve Güçlü Hafıza, Doğuş Üniversitesi Dergisi 10 (1): 26-40.
• Çevik, F. & Yalçın, Y. (2003). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) İçin Zayıf Etkinlik Sınaması: Stokastik Birim Kök ve Kalman Filtre Yaklaşımı. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (1): 21-36.
• Eken, H. & Adalı, S. Piyasa Etkinliği ve İMKB: Zayıf Formda Etkinliğe İlişkin Ekonometrik Bir Analiz. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 37, 1-16.
• Erer, D. (2011). Altın Piyasasındaki Oynaklık ve Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi ile Korunma Yolu, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Fama E. (1965). The Behavior of Stock Market Prices, The Journal of Business 38: 34-105
• Gerlach, J. R. (2005). Imperfect Information and Stock Market Volatility. The Financial Review, 40: 173 – 194.
• Karadağ, M. A. (2008). Analysis of Turkish Stock Market with Markov Regime Switching Volatility Models. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Uygulamalı Matematik Enstitüsü, Ankara.
• Karan, M. B. (2013), Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Ankara: Gazi Kitabevi, Ankara
• Karaşin, G. A. (1986), Sermaye Piyasası Analizleri, SPK Yayınları No. 4, Ankara.
• Narayan, P. K. & Smyth, R. (2004), Is South Korea Stock Market Efficient?, Applied Economics Letters, 11: 707-710.
• Özdemir, Z. A. (2008), Efficient Market Hypothesis: Evidence from A Small Open Economy, Applied Economics, 40: 633-641.
• Özgümüş, H. (2012). Makroekonomik Faktörlerin Vadeli İşlem (futures) Sözleşmelerinin Getiri, İşlem Hacmi ve Volatilitesine Etkisi: Vob’ta Bir uygulama. Doktora Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Özgün, Z. (2011). ARCH Modelleriyle Bazı Ülkelerin Döviz Kurlarının Volatilitesinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Poshakwale, S. (1996). Evidence on Weak Form Efficiency and Day of the Week Effect in the Indian Stock Market, Finance India, 10 (3): 605-616.
• Sarıkaya, N. T. (2007). IMKB’de Volatilite, Likidite, İşlem Hacmi ve Getiri İlişkisinin Ekonometrik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şahin, Ö. & Öncü M. A. (2015). Volatilite Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İçerik Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 68: 135-156.
• Şahin, Ö., Öncü, M. A. ve Sakarya Ş. (2015). BİST 100 ve Kurumsal Yönetim Endeksi Volatilitelerinin Karşılaştırmalı Analizi, Cumhuriyet Üniverstesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16 (2): 107-126.
• Şahin, Ö. (2016). Güniçi Fiyat Anomalisi’nin ARCH Ailesi Modelleri İle Test Edilmesi; Borsa İstanbul 100 ve Kurumsal Yönetim Endeksi Üzerine Bir Uygulama, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (36): 329-359
• Taş, O. & Dursunoğlu, S. (2005). Testing Random Walk Hypothesis for Istanbul Stock Exchange, International Trade and Finance Association 15th International Conference, Paper 38, İstanbul.
• Tunçel, A. K., (2007). Rassal Yürüyüş (Random Walk) Hipotezi’nin İMKB’de Test Edilmesi: Koşu Testi Uygulaması, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 9(2): 1–18.
• Tüzüntürk, S. (2005). İşlem Sıklığı ve Hacmi ile Fiyat Volatilitesi İlişkisi: İMKB Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Zeren, F., Kara, H., & Arı, A. (2013). Piyasa Etkinliği Hipotezi: İMKB İçin Ampirik Bir Analiz, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36: 141-148.