Yeni Merkez Bankası Şeffaflık Endeksi: TCMB Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 2, 16 - 31, 30.12.2022

Özlem Arslan

Öz

Para politikası stratejilerinin geçmişten günümüze yaşamış olduğu değişim ile birlikte merkez bankalarının şeffaflık konusundaki duruşları da değişime uğramıştır. Literatüre bakıldığında merkez bankalarının şeffaflık düzeylerini ölçmek için birçok endeksin kullanıldığı görülmektedir. Mevcut endeksler incelendiğinde merkez bankalarının kullanmış olduğu para politikası stratejilerini dikkate almaması farklı tür strateji uygulayan merkez bankaları arasında karşılaştırma yapmayı zorlaştırmaktadır. Özellikle, 2000’li yıllardan itibaren birçok merkez bankasının fiyat istikrarını sağlamak için enflasyon hedeflemesi uygulamasına başladığı görülse de 2008 küresel finans krizinden sonra finansal istikrarın da önemi ortaya çıkmıştır. Bu sebeple bazı merkez bankaları fiyat istikrarı ile birlikte finansal istikrarı da dikkate alan enflasyon tahmin hedeflemesine yönelmişlerdir. Enflasyon tahmin hedeflemesi merkez bankalarına kendi tahminlerini ara hedef haline getirerek enflasyon bekleyişlerini yönetme imkanı vermesi açısından avantajlıdır. Fakat merkez bankalarının enflasyon tahmin hedeflemesinin bu avantajını elde edebilmesi için daha fazla şeffaf olması gerekir. Literatürdeki mevcut şeffaflık endekslerinin daha kapsamlı hale gelen şeffaflık düzeylerini ölçmede yetersiz kalması şeffaflık konusunda yaşanan gelişmeleri dikkate alacak yeni bir endeks ihtiyacını doğurmuştur. Bu sebeple yeni şeffaflık endeksi Rania Al-Mashat vd. tarafından 2018 yılında geliştirilmiş ve ilk kez Çek Merkez Bankası için hesaplanmıştır. Enflasyon tahmin hedeflemesini uygulayan bir merkez bankası olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın geliştirilmiş bu yeni şeffaflık endeksine göre incelenmesi ve şeffaflık konusundaki eksikliklerinin tespit edilmesi önemlidir. Maksimum puanı 20 olan yeni şeffaflık endeksine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 11,1 puan alabilmiştir. Şeffaflığın sağladığı avantajlardan faydalanabilmesi için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın yeni endeksin birçok kriterlerindeki alanlarda daha şeffaf davranması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon tahmin hedeflemesi, Yeni Şeffaflık endeksi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

THE NEW CENTRAL BANK TRANSPARENCY INDEX: A SURVEY ON THE CBRT

Öz

With the change in monetary policy strategies from past to present, the stance of central banks on transparency has also changed. When the literature is reviewed, it is seen that many indices are used to measure the transparency levels of central banks. When the current indices are analyzed, the fact that central banks do not take into account the monetary policy strategies used makes it difficult to make comparisons between central banks implementing different types of strategies. Especially, although many central banks have started to implement inflation targeting in order to ensure price stability since the 2000s, the importance of financial stability has also emerged after the 2008 global financial crisis. For this reason, some central banks have switched to inflation forecast targeting, which takes into account financial stability as well as price stability. Inflation forecast targeting is advantageous in that it enables central banks to manage their inflation expectations by making their forecasts as intermediate targets. However, central banks need to be more transparent to achieve this advantage of inflation forecast targeting. The existing transparency indices in the literature were insufficient to measure transparency levels, which became more comprehensive, and created the need for a new index to take into account the developments in transparency. For this reason, the new transparency index Rania Al-Mashat et al. in 2018 and calculated for the first time for the Czech National Bank. Inflation forecast targeting as a central bank that implements the Republic of Turkey was developed by the Central Bank to examine this new transparency index and detecting the lack of transparency is important. According to the new transparency index with a maximum score of 20, the Central Bank of the Republic of Turkey was able to get 11.1 points. In order to benefit from the advantages of transparency in many areas of the Central Bank of the Republic of Turkey in the new index must be more transparent criteria.

Anahtar Kelimeler

Inflation forecast targeting, New transparency index, Central Bank of the Republic of Turkey

Kaynakça

• Barro, Robert J. - Gordon, David B. (1983), Rules, Discretion And Reputation in a Model of Monetary Policy, Journal of Monetary Economics, No: 12, pp. 101-121
• Clinton, Kevin – Freedman - Charles, Juillard - Kamenik,Michel Ondra – Laxton, Dougles - Wang, Hou (2015), İnflation-Forecasting Targeting: Appling The Principle Of Transparency, IMF Working Paper, pp. 1-56
• Cukierman, Alex (2000), Accountability, Credibility, Transparency and Stabilization Policy in the Eurosystem, EMU and İts İmpact on Europe and The World Conference, pp. 1-51
• ÇMB (2020), İnflation Report IV-2020, 02.02.2021 tarihinde, https://www.cnb.cz/export/sites/cnb/en/monetary-policy/.galleries/inflation_reports/2020/2020_ IV/download/ir_IV_2020.pdf adresinden alındı.
• Erdoğan, Funda (1997), Para Politikasının Zaman Tutarsızlığı ve Güvenilirlik Problemi: Türkiye Örneği, Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu Yayınları
• Geraats, Petra (2002), Central Bank Transparency, The Economic Journal, No:112, pp. 532-565
• Googdfriend, Marvin (2004), Inflation Targeting in the United States?, 16.09.2020, National Bureau of Economic Reseasrch, http://www.nber.org/chapters/c9563
• Issing, Otmar (1999), The Eurosystem: Transparent and Accountable or ‘Willem in Euroland, Journal of Common Market Studies, Vol. 37, No. 3, pp. 503–519
• Issing, Otmar (2005),Communication, Transparency, Accountability: Monetary Policy in the Twenty-First Century, Federal Reserve Bank of St.Louis Rewiew, March/April, pp. 65-84
• Kydland, Finn E.- Prescott, Edward C. (1977), Rules Rather Than Discretion: The Inconsistency of Optimal Plans, Journal of Political Economy, Vol.85, No.3, pp. 473-492
• Lars, Svensson (1997), Inflation Forecast Targeting: Implmenting and Monitoring Inflation Targets, NBER Working Paper Series, pp. 1-37
• Meyer, Laurence (2001), İnflation Targets and İnflation Targeting, Ecomonic Research Federal Reserve Bank Of St.Luis, Vol.83, No. 6, pp. 1-14
• Mishkin, Frederic S. (2001), ‘’Inflation Targeting’’, National Bureau of Economic Research, pp. 1-8
• Özdemir, Metin (2013), Enflasyon Hedeflemesinden Finansal İstikrara: Kriz Sonrası TCMB’nin Para Politikası Arayışları, Hayriye Atik içinde, Prof. Dr. Cihan DURA’ya Armağan 2000’li Yıllarda Türkiye Ekonomisi: Yapısal Dönüşümler, Ana Sorunlar ve Çözüme Dönük Politika Önerileri (s. 127-180), Ankara: Nobel Yayıncılık
• Özdemir, Metin (2019), Fiyat İstikrarından Finansal İstikrara: Küresel Finansal Kriz, Enflasyon Hedeflemesi ve Politika Tartışmaları, Bursa: Dora Yayıncılık
• Raina, Al-Mashat (2018)- Bulir, Ales - Dinçer, N. Nergiz - Hledik, Tibor - Holub, Tomas - Kostanya, Asya - Laxton, Douglas - Nurbekyan, Armen - Portillo, Rafael - Wang, Hou ,An İndex for Transparency For Inflation –Targeting Central Banks: Application to the Czech National Bank, IMF Working Paper, No. 210, pp. 1-71
• TCMB (2002) , 2001 Kriz Sonrası Yapısal Değişiklikler, 01.01.2021 tarihinde https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Faaliyetler/Para+Politikasi/Para+Politikasi+Cerceve adresinden alındı.
• TCMB (2010), Finansal İstikrar İle İlgili Politika Kararları, 06.01.2021 tarihinde https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Faaliyetler/Para+Politikasi/Finansal+Istikrar/Finansal+Istikrar+-+Politika+Uygulamalari adresinden alındı.
• TCMB (2015), Yıllık Rapor 2015, 20.12. 2020 tarihinde http://www3.tcmb.gov.tr/yillikrapor/2015/tr/m-2-2-1.php adresinden alındı.
• TCMB (2019), Yıllık Faaliyet Raporu 2019, 20.12.2020 tarihinde http://www3.tcmb.gov.tr/yillikrapor/2019/tr/m-2-8.html adresinden alındı.
• TCMB (2020), Enflasyon Raporu IV, 23.02.2021 tarihinde https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/cca35dc9-7d374419a20d3948377f78e/enfekim2020_ iv_tam.pdf adresinden alındı.
• Woodford, Michael , The Case For Forecast Targeting as a Monettary Policy Strategy, Journal of Economic Perspectives, Vol. 21, No:4, pp. 3-24