Türk Siyasetinde Etik Siyasetçi Örneği Olarak Adnan Kahveci

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: 2, 357 - 369, 30.12.2024

Burak Çakırca

Öz

Siyaset kavramı devletin yönetme aygıtı olarak iktidarı ele geçirme amacı çerçevesinde bir güç mücadelesi olarak anlaşılsa da, devletin toplumsallık unsuru çerçevesinde ortak iyi ve daha adil bir yönetimi hedefleyen bir kapsama da sahiptir. Bu çerçevede siyaset her ne kadar etkisi tartışmalı bir konu olsa da etik unsurlardan ayrıştırılamayan mücadele sahasıdır. Siyasette etik, siyasetçi ve devlet adamlarının, kamusal yetkilerini kullanarak kendi şahsi menfaatlerini gözetmemelerini esas alır. Doğru ve iyi davranışın siyaset sahnesindeki karşılıklarının ne olduğu bu tartışmanın odağını oluşturur. Adnan Kahveci, yaşadığı dönemde ve sonrasında müstesna bir siyasi kişilik olarak anılmış bir siyaset adamıdır. İzlediği siyaset, dürüst tavrı, çalışkanlığı, şeffaflık vurgusu onu öne çıkaran özelliklerdir. Turgut Özal dönemi siyasetinin mimarlarından olarak tanımlanan Kahveci’nin siyaset anlayışının siyasi kişiliğinin bir sonucu olduğu ve bu anlayışın özünde halkın iyiliği hedefine odaklandığı görülmektedir. Bu bağlamda bu çalışma Adnan Kahveci’nin siyasi anlayışının temiz bir yaklaşımı ifade ettiği kabulünden hareketle, Türk siyasetinde etik bir siyasetçi örneği olarak görülüp görülemeyeceğini sorunsallaştırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Siyaset, Etik, Temiz Siyaset, Şeffaflık, Adnan Kahveci

Adnan Kahveci as an Example of Ethical Politician in Turkish Politics

Öz

Politics has a scope that seeks a common good and a more just administration within the framework of the social element of the state, even though it is viewed as a power struggle within the framework of acquiring power as the governing machinery of the state. In this framework, although politics is a controversial issue, it is a field of struggle that cannot be separated from ethical elements. Ethics in politics is based on the principle that politicians and statesmen should not pursue their personal interests by using their public powers. This discussion centres on what constitutes appropriate and moral action in the political sphere. Political figure Adnan Kahveci is regarded as a remarkable political personality both during and after his life. The qualities that set him apart are his politics, integrity, diligence, and emphasis on openness. It is seen that Kahveci's understanding of politics, defined as that of one of the architects of Turgut Özal-era politics, is a result of his political personality and that this understanding is essentially focused on the goal of the good of the people.. In this context, this study questions whether Adnan Kahveci can be seen as an example of an ethical politician in Turkish politics based on the assumption that his political understanding expresses a clean approach.

Anahtar Kelimeler

Politics, Ethics, Ethical Politics, Transparency, Adnan Kahveci

Kaynakça

• Arslan, A. (1999), İslam, Demokrasi ve Türkiye, Ankara: Vadi Yayınları.
• Ayşe Teyze Vergi Müfettişi. (1990. 21 Haziran). Hürriyet.
• Avni Özgürel (kişisel iletişim, 15.11.2008).
• Bailey, K. S. (1964), Ethics and the Public Service, Public Administration Review, 24(4), 329-343.
• Bakandan Vergi Reformları. (1990. 21 Eylül). Tercüman.
• Barry, N. (2004), Modern Siyaset Teorisi, Ankara: Liberte Yayınları.
• Başdanışman Bakanı Dinletti. (1985. 12 Ocak). Cumhuriyet.
• Bayram, A. K. (2009), Modernlik ve Sosyal Bilimler: Bilgi, İktidar, Etik ve Toplum, Afyon Kocatepe Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 1-26.
• Bilge, M. (2012), Gelenekselden Moderne Etik ve Siyaset, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 97-108.
• Bilgin Güner (kişisel iletişim, 30.12.2008).
• Bir Zamanın Birincileri Adnan Kahveci (2017), 1 Aralık 2023 tarihinde Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=SY1C4GLO5aU sitesinden alınmıştır.
• Bishop, P, Connors, C. (2003), Management, Organisation, and Ethics in the Public Sector, London: Routledge.
• Boratav, K. (1991), 1980’li Yıllarda Türkiye’de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Çetin, H. (2007), Cumhur ve Başkanı, Ankara: Orion Yayınevi.
• Çölaşan, E. (1984), Özal’ın Sağ Kolundan İtiraz, 14 Ekim, Milliyet.
• Çölaşan, E. (1990), Biraz Vicdan Sahibi Olun, 20 Ocak, Hürriyet.
• Dâver, B.(1968), Siyasal Bilime Giriş, Ankara: Sevinç Matbaası.
• Duverger, M. (1995), Siyaset Sosyolojisi, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Donat, Y. (1989), Özallı Yıllar, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Güleç, C. (2004), Politik Psikoloji Penceresinden Siyaset Ahlakı, Kimlik ve Laiklik, Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Gümrüklerde Sıkı Denetim. (1990. 23 Temmuz). Tercüman.
• Görev Özal’dan. (1985. 10 Ocak). Cumhuriyet.
• Halkın hakkını savunmak esastır. (1990. 12 Haziran). Hürriyet.
• Halkın hakkını savunmak esastır. (1990. 12 Haziran). Hürriyet.
• Hart, H.L.A. (2000), Hukuk Özgürlük ve Ahlâk, Ankara: Dost Kitabevi.
• Helal değil. (1990. 20 Ekim). Hürriyet.
• Hem davalı hem davacı. (1990. 31 Mart). Tercüman.
• Heywood, A. (2002), Siyaset, Ankara: Felix Kitap.
• Ilıcak, N. (1990). Kahveci’ye Alkış, 12 Haziran, Tercüman.
• İpekeşen, E. (1986), Mesai Saatleri Yetmiyor, 18 Mayıs, Haftasonu.
• İşte Rüşvetin Belgesi. (1985, 1 Haziran). Cumhuriyet.
• Kahveci Cimridir. (1990, 31 Mart). Hürriyet.
• Kapani, M. (2018), Politika Bilimine Giriş. Ankara: BB101 Yayınları.
• KİT’lerde Torpile Son. (1990, 11 Mayıs). Tercüman.
• KİT’lerin karı 1 Trilyonu Aştı. (1989. 22 Ocak). Hürriyet.
• KİT’ler kötü örnek. (1990. 25 Haziran). Sabah.
• Machiavelli, N. (2004), Prens, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Murat Birsel (kişisel iletişim, 18.10.2008).
• Özbey, M. (2009), Siyasilere ve Medyaya Neden Güvenilmez, 5 Aralık 2023 tarihinde Haberx: http://www.haberx.com/w/5120/siyasetcilere-ve-medyaya-neden-guvenil.htm.2009. adresinden alındı.
• Özdağlar: Komplo. (1985. 9 Ocak). Cumhuriyet.
• Rawls, J. (1971), A Theory of Justice: Original Edition, Cambridge: Harvard University Press.
• Recan, A. (1995), Adnan Kahveci: Sorunlar ve Çözümler, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Rüşvetin Kaydı. (1985. 6 Ocak). Cumhuriyet.
• Schaar, H. J. (1989), Legitimacy in the Modern State, New Brunswick, Transaction Publishers.
• Sarıbay, A. Y. (1998), Politik Teori, Modernite ve Etik, Doğu Batı, 4, 55-60.
• Sarıbay, A. Y. (2001), Özal’ın Toplumu, Toplumun Özal’ı, İhsan Sezal ve İhsan Dağı (Der.), Kim Bu Özal: Siyaset, İktisat, Zihniyet, 145-168, İstanbul: Boyut Kitapları.
• Sekman, M. (2005), Her Şey Seninle Başlar, İstanbul: Alfa Yayınları.
• SHP halka değil blok satışa karşı. (1990. 6 Nisan). Cumhuriyet.
• Şok İddia. (1990, 2 Temmuz). Tercüman.
• Taşar, M. O. (2006), Siyasi Yozlaşma Kavramı ve Kamu Ekonomisi, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(2), 347-368.
• Taylor, C. (1995), Modernliğin Sıkıntıları, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tigrel’den Kahveci’den, Tencereden. (1989, 13 Mart). Tercüman.
• Toplum Esaslı Ekonomik Model Ne. (1990. 31 Mayıs). Tercüman.
• Toplumsal Katkı Amaçlanıyor. (1988. 2 Temmuz). Tercüman.
• Touraine, A. (2000), Modernliğin Eleştirisi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tuncer, E. (2003), Osmanlı’dan Günümüze Seçimler: 1877-2002, Ankara: Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TESAV) Yayınları.
• Vahit Erdem (kişisel iletişim, 28.12.2008).
• Vergi kaçırmaya son. (1990. 12 Eylül). Tercüman.
• Yüksel, C. (2011), Ülkemizde ve Dünyada Siyasette Etik Değerler,” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 69(1-2), 617-633.
• Yılmaz, N. (2022), Siyasi Etiğin Önemi Üzerine Bir Değerlendirme, TÜRKİZ, 13(61), 13-29.
• 11 Milyar lira Hazinede kaldı. (1990. 13 Haziran). Hürriyet.