ÖRTÜK LİDERLİK ÜZERİNE BİR ANALİZ: İMALAT SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARININ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN LİDERLİK ALGILARINA ETKİSİ
Öz
Lider gücü kendinde toplayan, örgütün tüm süreçleri üzerinde etkili olan ve bu süreçleri yöneten kişidir. Örtük liderlik grupta yer alan diğer bireylerin lider olarak görmek istediği kişiyi gönüllü olarak takip etmesiyle ortaya çıkar. Çalışanın diğer çalışanlar tarafından lider olarak kabul edilmesinde kişilik özelliklerinin önemli rolü vardır. Çalışmada imalat sektörü çalışanlarının kişilik özelliklerinin örtük liderlik algıları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmada anket yöntemi kullanılmış, ankete katılanlardan elde edilen veriler SPSS ve AMOS paket programları ile analiz edilmiştir. Bu analizlerde tanımlayıcı istatistikler, t-testi, tek yönlü varyans analizi, doğrulayıcı faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda örtük liderlik boyutlarından güç ve etkileyicilik boyutları doğrulanmazken beş faktör kişilik özelliklerinin tüm boyutları doğrulanmıştır. Örtük liderlik boyutlarından kişisel ahlak boyutu ile duygusal dengesizlik (nevrotiklik) boyutu arasında olumsuz yönlü ilişki bulunurken deneyime açıklık boyutu ile olumlu yönlü ilişki bulunmuştur. Yine örtük liderlik boyutu duyarlılıkla beş faktör kişilik özelliği boyutlarından dışa dönüklük ve sorumluluk boyutları arasında olumlu yönlü kuvvetli ilişki bulunurken, örtük liderlik boyutlarından beceriklilik boyutunun beş faktör kişilik özellikleri üzerinde belirleyici bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Örtük Liderlik Beş Faktör Kişilik Özellikleri Dışadönüklük Örgüt
Kaynakça
- AYKAN, E. (2004). “Kayseri’de Faaliyet Gösteren Girişimcilerin Liderlik Özellikleri” Sosyal Bilimler
- Enstitüsü Dergisi. Sayı 17/2 ss.213-224. AYMAN, R., Korabık K. (2010). “Leadership. Why Gender and Culture Matter”. American
- Psychological Association. Vol.65 No.3 pp. 157-170. DOI: 10.1037/a0018806
- BAKAN, İ. (2009). “Liderlik Tarzları ile Örgüt Kültürü Türleri Arasındaki İlişkiler: Bir Alan Çalışması” TİSK Akademi. 4(7). Ss. 138-172.
- BALLI, E. (2013). “Lider Olarak Algılanmada Kişilik Özelliklerinin Etkisi: Özel Güvenlik Görevlisi
- Örnekleminde Ampirik Bir Çalışma” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt: 13. Sayı: 3 Ss. 85-94
- BARRİCK, M.R., Mount, M. K. (2003). Impact of Meta-Analysis Methods on Understanding
- Personality-Performance Relationships Impact of Meta-Analyses BERBER, A., Rofcanin, Y. (2012). “Perceıvers As Cognıtıve Mısers: Scale Development For Implıcıt
- Leadershıp Theorıes In The Context Of MBA Degrees From Turkey” İşletme Fakültesi Dergisi. Cilt 13. Sayı Ss. 15-44. BRYMAN, A. (2001). “The Generalizability of Implicit Leadership Theory” Journal of Social Psychology. 127(2). pp.129-141.
- BUCKNER V., John E., Castille, C.M., Sheets, T. L. (2012). “The Five Factor Model of Personality and employees’ excessive use of technology” Computers in Human Behavior. 28. Pp. 1947-1953.
- COSTA, P.T., McCrae, R.R., (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five
- Factor Inventory (NEO-FFI) Professional manual. Odessa, FL: PAR. ÇETİN, F., Varoğlu A. (2009). “Özellikler Bağlamında Girişimcinin Beş Faktör Kişilik Örüntüsü” KHO Savunma http://www.kho.edu.tr/enstitu/SAVBEN_Dergi/KASIM2009/Makale_3.pdf. Dergisi, Cilt:8, Sayı:2 S.51
- ÇİVİTÇİ, N. Arıcıoğlu, A. (2012). “Beş Faktör Kuramına Dayalı Kişilik Özellikleri”. Mehmet Akif Ersoy
- Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Yıl.12 Sayı 23. Ss. 78-96. DAS, A., Kumar, V., Kumar, U. (2011). “The Role of Leadership Competencies for Implementing TQM.
- An Empirical Study in Thai Manufacturing Industry.” International Journal of Quality & Reliability Management Vol. 28 No. 2, Pp. 195-219
- DEMİR, H., Tarhan, O. (2008). “Etkileşimsel ve dönüşümsel liderlik: Bir ölçek geliştirme denemesi.”
- İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi Yönetim Dergisi, Yıl:19, Sayı:61, Ss.72-90. www.iie.istanbul.edu.tr/ydsy/MakaleGoster.aspx?m=418 DEN HARTOG, D. N., House, R.J., Hanges, P.J. (1999). “Culture Specific and Crossculturally
- Generalizable Implicit Leadership Theories: Are Attrıbutes of Charismatıc/Transformatıonal Leadership Universally Endorsed.” Leadership Quarterly, 10(2), 219–256. DOĞAN, T. (2013). “Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ve Öznel İyi Oluş” Doğuş Üniversitesi Dergisi. 14 (1) ss.56-64
- ELANAİN, H. A. (2007). “Relationship between Personality and Organizational Citizenship Behavior:
- Does Personality Influence Employee Citizenship?” International Review of Business Research Papers, Vol. 3 No.4 Pp. 31-43. ERDAL, M. (2007). “İşletmelerde Dönüştürücü Liderlik Davranışlarının Analizi” Yüksek Lisans Projesi. Kahramanmaraş tez/sbe/T00717/mehmet_erdal_tez.pdf
- EREN, E. (2000). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Basım AŞ. İstanbul.
- ERKUŞ, A. (2011). “Çok Boyutlu Lider-İzleyici Etkileşiminde Kişilik Özelliklerinin ve Güç
- Kaynaklarının Rolü.” Atatürk Üniversitesi İİB Dergisi Cilt.25 Sayı 1 Ss. 127-152
- HO, Chia-Lin. (2012). “Implicit Leadership Theories: Explicit and Implicit Measures and Their
- Respective Relationship to Leadership Perceptions and Followers’ Characteristics” A dissertation submitted to the Graduate Faculty of North Carolina State University in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy HOLLANDER, E. P. ve JULIAN, J. W. (1969), “Contemporary Trends in the Analysis of Leadership
- Processes”, Psychological Bulletin, 71 (5), 387-397. HOLMBERG, I., Åkerblom, S. (2006). “Modelling Leadership – Implicit Leadership Theories in
- Sweden.” Scandinavian journal of Management” Vol. 22 pp. 307-329. HOMANS, R., Curphy, G.J., Hogan, J. (1994). “What We Know About Leadership? Effectiveness and Personality” American Psychologist. Inc. 0003-066X/94/$2.00 American Psychological Association. Vol. 49 No.6 pp 493-504.
- HOUSE, R., Javidan, M., Hanges, P., Dorfman, P. (2002). “Understanding cultures and implicit leadership theories across the globe: an introduction to Project GLOBE” Journal of Woeld Business. Vol. Pp.3-10.
- İBİCİOĞLU, H., H.İ. Özmen, S. TAŞ. (2009). “Liderlik Davranışı ve Toplumsal Norm İlişkisi: Ampirik bir Çalışma” Süleymen Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi. 14(2). Ss. 1-23. http://kutuphane.ksu.edu.tr/e
ÖRTÜK LİDERLİK ÜZERİNE BİR ANALİZ: İMALAT SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARININ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN LİDERLİK ALGILARINA ETKİSİ
Öz
Lider gücü kendinde toplayan, örgütün tüm süreçleri üzerinde etkili olan ve bu süreçleri yöneten kişidir. Örtük liderlik grupta yer alan diğer bireylerin lider olarak görmek istediği kişiyi gönüllü olarak takip etmesiyle ortaya çıkar. Çalışanın diğer çalışanlar tarafından lider olarak kabul edilmesinde kişilik özelliklerinin önemli rolü vardır. Çalışmada imalat sektörü çalışanlarının kişilik özelliklerinin örtük liderlik algıları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmada anket yöntemi kullanılmış, ankete katılanlardan elde edilen veriler SPSS ve AMOS paket programları ile analiz edilmiştir. Bu analizlerde tanımlayıcı istatistikler, t-testi, tek yönlü varyans analizi, doğrulayıcı faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda örtük liderlik boyutlarından güç ve etkileyicilik boyutları doğrulanmazken beş faktör kişilik özelliklerinin tüm boyutları doğrulanmıştır. Örtük liderlik boyutlarından kişisel ahlak boyutu ile duygusal dengesizlik (nevrotiklik) boyutu arasında olumsuz yönlü ilişki bulunurken deneyime açıklık boyutu ile olumlu yönlü ilişki bulunmuştur. Yine örtük liderlik boyutu duyarlılıkla beş faktör kişilik özelliği boyutlarından dışa dönüklük ve sorumluluk boyutları arasında olumlu yönlü kuvvetli ilişki bulunurken, örtük liderlik boyutlarından beceriklilik boyutunun beş faktör kişilik özellikleri üzerinde belirleyici bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Örtük Liderlik Beş Faktör Kişilik Özellikleri Dışadönüklük Örgüt
Kaynakça
- AYKAN, E. (2004). “Kayseri’de Faaliyet Gösteren Girişimcilerin Liderlik Özellikleri” Sosyal Bilimler
- Enstitüsü Dergisi. Sayı 17/2 ss.213-224. AYMAN, R., Korabık K. (2010). “Leadership. Why Gender and Culture Matter”. American
- Psychological Association. Vol.65 No.3 pp. 157-170. DOI: 10.1037/a0018806
- BAKAN, İ. (2009). “Liderlik Tarzları ile Örgüt Kültürü Türleri Arasındaki İlişkiler: Bir Alan Çalışması” TİSK Akademi. 4(7). Ss. 138-172.
- BALLI, E. (2013). “Lider Olarak Algılanmada Kişilik Özelliklerinin Etkisi: Özel Güvenlik Görevlisi
- Örnekleminde Ampirik Bir Çalışma” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt: 13. Sayı: 3 Ss. 85-94
- BARRİCK, M.R., Mount, M. K. (2003). Impact of Meta-Analysis Methods on Understanding
- Personality-Performance Relationships Impact of Meta-Analyses BERBER, A., Rofcanin, Y. (2012). “Perceıvers As Cognıtıve Mısers: Scale Development For Implıcıt
- Leadershıp Theorıes In The Context Of MBA Degrees From Turkey” İşletme Fakültesi Dergisi. Cilt 13. Sayı Ss. 15-44. BRYMAN, A. (2001). “The Generalizability of Implicit Leadership Theory” Journal of Social Psychology. 127(2). pp.129-141.
- BUCKNER V., John E., Castille, C.M., Sheets, T. L. (2012). “The Five Factor Model of Personality and employees’ excessive use of technology” Computers in Human Behavior. 28. Pp. 1947-1953.
- COSTA, P.T., McCrae, R.R., (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five
- Factor Inventory (NEO-FFI) Professional manual. Odessa, FL: PAR. ÇETİN, F., Varoğlu A. (2009). “Özellikler Bağlamında Girişimcinin Beş Faktör Kişilik Örüntüsü” KHO Savunma http://www.kho.edu.tr/enstitu/SAVBEN_Dergi/KASIM2009/Makale_3.pdf. Dergisi, Cilt:8, Sayı:2 S.51
- ÇİVİTÇİ, N. Arıcıoğlu, A. (2012). “Beş Faktör Kuramına Dayalı Kişilik Özellikleri”. Mehmet Akif Ersoy
- Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Yıl.12 Sayı 23. Ss. 78-96. DAS, A., Kumar, V., Kumar, U. (2011). “The Role of Leadership Competencies for Implementing TQM.
- An Empirical Study in Thai Manufacturing Industry.” International Journal of Quality & Reliability Management Vol. 28 No. 2, Pp. 195-219
- DEMİR, H., Tarhan, O. (2008). “Etkileşimsel ve dönüşümsel liderlik: Bir ölçek geliştirme denemesi.”
- İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi Yönetim Dergisi, Yıl:19, Sayı:61, Ss.72-90. www.iie.istanbul.edu.tr/ydsy/MakaleGoster.aspx?m=418 DEN HARTOG, D. N., House, R.J., Hanges, P.J. (1999). “Culture Specific and Crossculturally
- Generalizable Implicit Leadership Theories: Are Attrıbutes of Charismatıc/Transformatıonal Leadership Universally Endorsed.” Leadership Quarterly, 10(2), 219–256. DOĞAN, T. (2013). “Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ve Öznel İyi Oluş” Doğuş Üniversitesi Dergisi. 14 (1) ss.56-64
- ELANAİN, H. A. (2007). “Relationship between Personality and Organizational Citizenship Behavior:
- Does Personality Influence Employee Citizenship?” International Review of Business Research Papers, Vol. 3 No.4 Pp. 31-43. ERDAL, M. (2007). “İşletmelerde Dönüştürücü Liderlik Davranışlarının Analizi” Yüksek Lisans Projesi. Kahramanmaraş tez/sbe/T00717/mehmet_erdal_tez.pdf
- EREN, E. (2000). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Basım AŞ. İstanbul.
- ERKUŞ, A. (2011). “Çok Boyutlu Lider-İzleyici Etkileşiminde Kişilik Özelliklerinin ve Güç
- Kaynaklarının Rolü.” Atatürk Üniversitesi İİB Dergisi Cilt.25 Sayı 1 Ss. 127-152
- HO, Chia-Lin. (2012). “Implicit Leadership Theories: Explicit and Implicit Measures and Their
- Respective Relationship to Leadership Perceptions and Followers’ Characteristics” A dissertation submitted to the Graduate Faculty of North Carolina State University in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy HOLLANDER, E. P. ve JULIAN, J. W. (1969), “Contemporary Trends in the Analysis of Leadership
- Processes”, Psychological Bulletin, 71 (5), 387-397. HOLMBERG, I., Åkerblom, S. (2006). “Modelling Leadership – Implicit Leadership Theories in
- Sweden.” Scandinavian journal of Management” Vol. 22 pp. 307-329. HOMANS, R., Curphy, G.J., Hogan, J. (1994). “What We Know About Leadership? Effectiveness and Personality” American Psychologist. Inc. 0003-066X/94/$2.00 American Psychological Association. Vol. 49 No.6 pp 493-504.
- HOUSE, R., Javidan, M., Hanges, P., Dorfman, P. (2002). “Understanding cultures and implicit leadership theories across the globe: an introduction to Project GLOBE” Journal of Woeld Business. Vol. Pp.3-10.
- İBİCİOĞLU, H., H.İ. Özmen, S. TAŞ. (2009). “Liderlik Davranışı ve Toplumsal Norm İlişkisi: Ampirik bir Çalışma” Süleymen Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi. 14(2). Ss. 1-23. http://kutuphane.ksu.edu.tr/e
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Temmuz 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 5 Sayı: 2 |