Öz
Son küresel kriz ABD finansal piyasalarından başlamış ve hızlı şekilde yayılmıştır. Özellikle ABD ile “doğal ticaret ortağı” olan Avrupa Birliği’nin önce İngiltere sonra Almanya ve Fransa’yla krizin aktörleri haline gelmesi Türkiye’nin de etkilenme aşamasını başlatmıştır. Küresel ekonomik krizler ülke ekonomilerini dış ticaret ve finansal piyasalar yoluyla etkilemektedir. Dış ticaret farklı nitelikteki işgücü arasında ücret dengesizliklerine yol açmaktadır. Emek yoğun işlerde çalışanların ücretleri artmazken kalifiye işgücünün ücretleri yükselmektedir. Gelişmekte olan ülkeler giderek daha fazla kalifiye işçi kullanmakta, bu nedenle ülke içinde kalifiye eleman kullanan sermaye yoğun sektörle kalifiye eleman kullanmayan (ya da oransal olarak az kullanan) emek yoğun sektörde çalışan işçiler arasında ücret dengesizliği artmaktadır. Emek yoğun sektörün küresel kriz ortamından daha fazla etkilenmesinin ve kayıt dışına doğru yönelmesinin nedenleri çalışmamızda daha detaylı olarak anlatılmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Andersen, T., and Sorensen, A., (2007). Product Market Integration and Labour Markets: Aggregate Gains at the Cost of More Inequality? IZA Discussion Paper No. 2556.
- Bakkalcı, Ahmet Can (2008). Küreselleşme Bölgesel Entegrasyonlar Ülkelerüstü Kurumlar, Nobel Kitabevi, İstanbul
- Baldemir Ercan ve Gökalp Fuat ve Avcı Mehmet Türkiye‟de Kayıt Dışı Ekonominin Mimic Model İle Tahminlenmesi, http://www.ekonometridernegi.org/bildiriler/o23s1.pdf. (09.02.2010.)
- Çalık, Ümit 1990 Sonrası Dönemde Türkiye Ekonomisinde Yaşanan Krizlerin Kriz Modellerine Göre Analizi, http://cesran.org/index.php?option=com_content&view=article&id=414%3A1990-sonras- doenemde-tuerkiye-ekonomisinde-yaanan-krizlerin-kriz-modellerine-goere- analizi&Itemid=87&lang=tr, (09.12.2009.)
- Frenkel R., and Rapetti M., (2009). A Developing Country View Of The Current Global Crisis: What Should Not Be Forgotten And What Should Be Done, Cambridge Journal of Economics, 33, pp. 685–702
- Goldberg P.K., and Pavcnik N., Trade, Inequality, and Poverty: What Do We Know? Evidence from Recent Trade Liberalization, Episodes in Developing Countries, Brookings Trade Forum, Globalization, Poverty, and Inequality, pp. 223-269.
- Gürsel S., and Pelek S., (2009). Economic And Social Aspects Of The Informal Employment, http://betam.bahcesehir.edu.tr/UserFiles/File/Report3.doc, (22.11.2009.)
- Hoekman, B. and Winters, A. (2005). „Trade and Employment: Stylized Facts and Research Findings‟, Policy Research Working Paper 3676, Washington, DC: World Bank.
- International Labour Organization (2008). Global Wage Report, International Labour Office, Geneva.
- Jansen M., and Lee E. (2007), Trade and Employment Challenges For Policy Research, A joint study of the International Labour Office and the Secretariat of the World Trade Organization, WTO Secretariat Switzerland.
- Kazgan, Gülten (2002). 1990 Sonrası Yıllarda Türkiye‟de Krizler ve İşsizlik,
- http://kazgan.bilgi.edu.tr/docs/1990_sonrasi_yillarda_Turkiye.doc. 01.12.2009, (12.12.2009.)
- Kazgan, Gülten (2005). Türkiye Ekonomisinde Krizler 1919-2001: Ekonomi Politik Açısından Bir İrdeleme, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Kıldiş, Yusuf (2000). Kayıt Dışı Ekonominin Ulusal- Uluslararası Boyutu ve Çözüm Önerileri, Dokuz Eylül Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, Sayı 2 (2), ss.182-210.
- Macovei, M., (2009). Growth and Economic Crises in Turkey: Leaving Behind a Turbulent Past, European Commission, Economic and Financial Affairs, Belgium.
- Onaran, Ö., Globalization Financial Crises and Labor, http://www.global-labour- university.org/fileadmin/GLU_conference_TISS_2009/Submitted_papers/OEzlem_Onaran.pd f, (26.11.2009.) Osterman P., Reconsidering Institutional Labor Economics, http://web.mit.edu/osterman/www/Institutional-Labor-Economics.pdf, 26.11.2009
- Pauly L., (2008). Financial Crisis Management In Europe and Beyond, Contributions to Political Economy, Vol:27, pp. 73-89.
- Somçağ, Selim (2006). Türkiye‟ nin Ekonomik Krizi,
- http://www.netkitap.com/kitap-turkiyenin-ekonomik-krizi-olusumu-ve-cikis- yollari-selim-somcag-2006-yayinevi.htm (27.12.2009.)
- Tokgöz, E. , Türkiye‟nin İktisadi Gelişme Tarihi, İmaj Yayıncılık, 2001
- Uygur, Ercan (2001).Krizden Krize Türkiye: 2000 Kasım ve 2001 Şubat Krizleri, Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma metni 2001/1, Ankara.
- Yurdakul, F., (2007). Türkiye‟de Kayıt Dışı Ekonomi Üzerine Bir Model Denemesi, Ankara Ünivesitesi SBF Dergisi, 63(4), ss. 205-221.
- Zhu, S.C., and Trefler D. (2005). Trade and Inequality in Developing Countries: A General Equilibrium Analysis, Journal of International Economics, pp.21–48.
Öz
Son küresel kriz ABD finansal piyasalarından başlamış ve hızlı şekilde yayılmıştır.
Özellikle ABD ile “doğal ticaret ortağı” olan Avrupa Birliği‟nin önce İngiltere sonra
Almanya ve Fransa‟yla krizin aktörleri haline gelmesi Türkiye‟nin de etkilenme aşamasını
başlatmıştır.
Küresel ekonomik krizler ülke ekonomilerini dış ticaret ve finansal piyasalar yoluyla
etkilemektedir. Dış ticaret farklı nitelikteki işgücü arasında ücret dengesizliklerine yol
açmaktadır. Emek yoğun işlerde çalışanların ücretleri artmazken kalifiye işgücünün ücretleri
yükselmektedir. Gelişmekte olan ülkeler giderek daha fazla kalifiye işçi kullanmakta, bu
nedenle ülke içinde kalifiye eleman kullanan sermaye yoğun sektörle kalifiye eleman
kullanmayan (ya da oransal olarak az kullanan) emek yoğun sektörde çalışan işçiler arasında
ücret dengesizliği artmaktadır. Emek yoğun sektörün küresel kriz ortamından daha fazla
etkilenmesinin ve kayıt dışına doğru yönelmesinin nedenleri çalışmamızda daha detaylı olarak
anlatılmaktadır.
Bu çalışmanın amacı finansal krizin reel ekonomiyi nasıl etkilediğinin özellikle
istihdam ve kayıt dışı sektör açısından araştırılmasıdır. Çalışmanın ilk bölümü geçmiş finansal
ve reel krizler kapsamında işgücü piyasalarının değerlendirilmesinden oluşmaktadır.
İkinci bölümündeyse kayıt dışı istihdam ve dış ticaret ilişkisi küresel kriz ortamında
ele alınmaktadır. Bu ilişkinin değerlendirilebilmesi için çeşitli analitik yöntemlerin
kullanılması düşünülmektedir. Çalışmada kayıt dışı ekonominin nedenlerinin ortaya konması
ve sonuçlarının açıklanması hedeflenmektedir. Sonuçta kayıt dışı ekonominin azaltılması için
uygun politika önlemleri geliştirilmek istenmektedir
Anahtar Kelimeler
Enformel Sektör Kayıt Dışı Ekonomi Küresel Kriz Türk İstihdam Piyasaları
Kaynakça
- Andersen, T., and Sorensen, A., (2007). Product Market Integration and Labour Markets: Aggregate Gains at the Cost of More Inequality? IZA Discussion Paper No. 2556.
- Bakkalcı, Ahmet Can (2008). Küreselleşme Bölgesel Entegrasyonlar Ülkelerüstü Kurumlar, Nobel Kitabevi, İstanbul
- Baldemir Ercan ve Gökalp Fuat ve Avcı Mehmet Türkiye‟de Kayıt Dışı Ekonominin Mimic Model İle Tahminlenmesi, http://www.ekonometridernegi.org/bildiriler/o23s1.pdf. (09.02.2010.)
- Çalık, Ümit 1990 Sonrası Dönemde Türkiye Ekonomisinde Yaşanan Krizlerin Kriz Modellerine Göre Analizi, http://cesran.org/index.php?option=com_content&view=article&id=414%3A1990-sonras- doenemde-tuerkiye-ekonomisinde-yaanan-krizlerin-kriz-modellerine-goere- analizi&Itemid=87&lang=tr, (09.12.2009.)
- Frenkel R., and Rapetti M., (2009). A Developing Country View Of The Current Global Crisis: What Should Not Be Forgotten And What Should Be Done, Cambridge Journal of Economics, 33, pp. 685–702
- Goldberg P.K., and Pavcnik N., Trade, Inequality, and Poverty: What Do We Know? Evidence from Recent Trade Liberalization, Episodes in Developing Countries, Brookings Trade Forum, Globalization, Poverty, and Inequality, pp. 223-269.
- Gürsel S., and Pelek S., (2009). Economic And Social Aspects Of The Informal Employment, http://betam.bahcesehir.edu.tr/UserFiles/File/Report3.doc, (22.11.2009.)
- Hoekman, B. and Winters, A. (2005). „Trade and Employment: Stylized Facts and Research Findings‟, Policy Research Working Paper 3676, Washington, DC: World Bank.
- International Labour Organization (2008). Global Wage Report, International Labour Office, Geneva.
- Jansen M., and Lee E. (2007), Trade and Employment Challenges For Policy Research, A joint study of the International Labour Office and the Secretariat of the World Trade Organization, WTO Secretariat Switzerland.
- Kazgan, Gülten (2002). 1990 Sonrası Yıllarda Türkiye‟de Krizler ve İşsizlik,
- http://kazgan.bilgi.edu.tr/docs/1990_sonrasi_yillarda_Turkiye.doc. 01.12.2009, (12.12.2009.)
- Kazgan, Gülten (2005). Türkiye Ekonomisinde Krizler 1919-2001: Ekonomi Politik Açısından Bir İrdeleme, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Kıldiş, Yusuf (2000). Kayıt Dışı Ekonominin Ulusal- Uluslararası Boyutu ve Çözüm Önerileri, Dokuz Eylül Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, Sayı 2 (2), ss.182-210.
- Macovei, M., (2009). Growth and Economic Crises in Turkey: Leaving Behind a Turbulent Past, European Commission, Economic and Financial Affairs, Belgium.
- Onaran, Ö., Globalization Financial Crises and Labor, http://www.global-labour- university.org/fileadmin/GLU_conference_TISS_2009/Submitted_papers/OEzlem_Onaran.pd f, (26.11.2009.) Osterman P., Reconsidering Institutional Labor Economics, http://web.mit.edu/osterman/www/Institutional-Labor-Economics.pdf, 26.11.2009
- Pauly L., (2008). Financial Crisis Management In Europe and Beyond, Contributions to Political Economy, Vol:27, pp. 73-89.
- Somçağ, Selim (2006). Türkiye‟ nin Ekonomik Krizi,
- http://www.netkitap.com/kitap-turkiyenin-ekonomik-krizi-olusumu-ve-cikis- yollari-selim-somcag-2006-yayinevi.htm (27.12.2009.)
- Tokgöz, E. , Türkiye‟nin İktisadi Gelişme Tarihi, İmaj Yayıncılık, 2001
- Uygur, Ercan (2001).Krizden Krize Türkiye: 2000 Kasım ve 2001 Şubat Krizleri, Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma metni 2001/1, Ankara.
- Yurdakul, F., (2007). Türkiye‟de Kayıt Dışı Ekonomi Üzerine Bir Model Denemesi, Ankara Ünivesitesi SBF Dergisi, 63(4), ss. 205-221.
- Zhu, S.C., and Trefler D. (2005). Trade and Inequality in Developing Countries: A General Equilibrium Analysis, Journal of International Economics, pp.21–48.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2011 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2011 Cilt: 2 Sayı: 1 |