SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ BAĞLAMINDA OTOMATİK KATILIMLI BİREYSEL EMEKLİLİK SÖZLEŞMELERİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 30 - 49, 23.04.2021

Sümeyye Erkalan Coşkunsu

Öz

Devletçi ekonomi yapısının aksine bireysel olarak yatırım ve tasarrufun yaygınlaşması, ilgili toplumun refah seviyesiyle yakından ilgilidir. Belli refah seviyesine erişen ülkelerde bireyler artık devletin sağladığı imkânlardan bağımsız olarak bugün elde ettikleri kazanç ile geleceklerine yatırım yapma eğilimi gösterirler.
Türkiye’de 2003 yılında başlayan bireysel emeklilik sistemine adım atma girişimleri toplumun büyük kesiminin henüz belli bir ekonomik seviyeye erişememiş olması sebebiyle umulduğu şekilde sonuçlanmamıştır. Henüz belli bir ekonomik seviyeye ulaşamamış bireyler elde ettikleri kazanç ile geleceğe yatırım yapmak bir yana günü kurtarma telaşında olduklarından kazançlarının bir kısmını bireysel emeklilik sistemine yatırmakta çekimser kaldılar. Bireysel emeklilik ile bireylerin geleceklerine yatırım yapma konusundaki bu tercihi dolayısıyla kanun koyucu sisteme otomatik katılımı öngören bir düzenleme yapmıştır. Ancak bu düzenleme taraflar arasında bir sözleşme ilişkisinin taraf iradesi olmaksızın kurulmasına yol açtığından, sözleşme özgürlüğü bağlamında değerlendirilmesi gereken bir konudur.
Çalışmamızda bireysel emeklilik sistemine otomatik katılımı öngören kanun değişikliği ile bu değişiklik sonrasında öğretide tartışılan hususlar ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bireysel Emeklilik, Otomatik Katılımlı Bireysel Emeklilik, Sözleşme Özgürlüğü

Kaynakça

• Apak, Sudi- Taşcıyan, K. Hagop. “Türkiye’ de Bireysel Emeklilik Sisteminin Gelişimi”. Ekonomi Bilimleri Dergisi 2/ 2 (2010), 123-129.
• Arslan, Zühtü. “Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması: Anayasa’nın 13. Maddesi Üzerine Bazı Düşünceler”. Anayasa Dergisi 19 (2002), 139- 155.
• Ateş Derya. Borçlar Hukuku Sözleşmelerinde Genel Ahlaka Aykırılık. Ankara: Turhan, 2007.
• Ayrancı, Hasan. “Sözleşme Kurma Zorunluluğu”, AÜHFD 52/ 3 (2003), 229- 253.
• Bozkurt, Tamer. “Haklarında Özel Bir Sınırlama Nedeni Öngörülmemiş Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması Sorunsalı: Özellikle “Sözleşme Hürriyeti” Açısından Durumu”, Ankara Barosu Dergisi 66/ 1 (2008), 134- 142.
• Doğan Yenisey, Kübra. İş Hukukunun Emredici Yapısı, İstanbul: Beta, 2014.
• Ercoşkun Şenol, Kübra. “Sözleşmenin İçeriğini Belirleme Özgürlüğü ve Bunun Genel Sınırı: TBK m. 27”. İÜHFM, 74/ 2 (2016), 709- 737.
• Ergül, Ozan. “Temel Hak ve Özgürlüklerin Yatay Etkisi Karşısında Çalışanı Ücreti Gizli Tutmakla Yükümlü Kılmanın Hukuksal Temelsizliği Üzerine”, Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan, 1(2013), 433- 487.
• Fendoğlu, Hasan Tahsin. “2001 Anayasa Değişikliği Bağlamında Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması”. AYD 19 (2002), 178- 214.
• Giritli, İsmet. “Anayasa Değişikliklerinin Temel Hak ve Özgürlüklere Yansıması”. AYD 19 (2002), 88- 103.
• Gözler, Kemal. Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Bursa: Ekin, 2011.
• Kaneti, Selim. “Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Anayasanın Özel Hukuk Alanındaki Etkileri”. İÜHFM, 53/ 1-4 (1990), 199- 211.
• Karabağ Bulut, Nil. Medeni Kanun’un 23. Maddesi Kapsamında Kişilik Hakkının Sözleşme Özgürlüğüne Etkisi. İstanbul: On İki Levha, 2014.
• Kaşak, F. Erdem. Sözleşme Özgürlüğünün Sınır Olarak Kanunun Emredici Hükümlerine Aykırılık, Ankara: On İki Levha, 2018.
• Oder, Bertil Emrah. Anayasa Yargısında Yorum Yöntemleri, İstanbul: Beta, 2010.
• Sağlam, Mehmet. “Ekim 2001 Tarihinde Yapılan Anayasa Değişiklikleri Sonrasında Düzenlendikleri Maddede Hiçbir sınırlama Nedenine Yer Verilmemiş Olan Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırı Sorunu”, AYD 19 (2002), 233-266.
• Tugay, Mustafa. Devlet Destekli Bireysel Emeklilik Programları, Ankara: Seçkin, 2018 (Bireysel Emeklilik Programları).
• Tugay, Mustafa. “Bireysel Emeklilik Sisteminde Otomatik Katılım Modelinin İrade Özerkliği ve Sözleşme Hürriyeti Açısından Değerlendirilmesi”, Yaşar Hukuk Dergisi, 1/ 1(2019), 72- 113 (“Otomatik Katılım”).
• Ünal, Akın. Kelepçeleme Sözleşmeleri, Ankara: Adalet, 2. Baskı, 2017.