İSLAMİ FİNANS ARAÇLARININ KULLANIM ORANLARININ ARTIRILMASI İÇİN KATILIM BANKALARININ YAKLAŞIMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 250 - 284, 28.10.2021

Mustafa Yurttadur

https://doi.org/10.53662/esamdergisi.943374

Öz

Katılım bankacılığının İslami bankacılık sistemlerinin toplumun her katmanına ulaştırılabilmesi ve anlatılabilmesi amacıyla ortaya koyduğu en önemli çalışma konularından birisi İslami finans araçlarının kullanımlarının nasıl daha geniş bir çerçeveye yayılacağı hususudur. Bu çalışmanın amacı, genel anlamda en fazla kullanılan İslami finans araçlarının her birinin reel sektörlerde nasıl kullanıldığının sırasıyla açıklanmasının yanında katılım bankacılığının tarihi gelişimini ele alarak bu bankaların ortaya çıkmasında hangi sebeplerin daha fazla etkin olduğunu ortaya koyarak fon toplama ve kredi kullandırma yöntemlerini incelemektir. Bu amaçla, kullanımları daha çok olan İslami finans araçlarının tanımları yapıldıktan sonra daha etkin bir şekilde nasıl kullanılabilecekleri üzerinde durulmuştur. Katılım bankalarının İslami finans araçlarının kullanım oranlarını artırabilmeleri için müşterileri ile kurmuş oldukları iletişim ve müşterilerine bu araçları anlatmaları ile bu araçların kullanım oranlarının artması arasında bir ilişki olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırma sözlü görüşme tekniği kullanılarak katılım bankaları çalışanları ve müşterileri üzerinde yapılmıştır. Bunun yanında katılım bankalarının bu araçların kullanımında ne kadar etkin oldukları ve daha ne kadar etkin olabilecekleri üzerinde özellikle ayrıntılı bir şekilde konu edinilmiştir. Bireylerin, toplumların ve şirketlerin finansman ihtiyaçlarını giderirken özellikle rekabetin en üst seviyede yaşanıldığı için karlılıkların minimum seviyelerde gerçekleştiği günümüz dünyasında normal giderlerinin yanında bir de faiz giderine katlanmamaları ve bu gider türünü ortadan kaldırabilmeleri için İslami finans araçlarını kullanmalarının çok önemli olduğu bir gerçektir. Katılım bankaları bu gerçekliği gösterebilmek için çok daha fazla kişiye ve şirkete ulaşmak zorunluluğundadır. Bu çalışma ile katılım bankalarının İslami finans araçlarının kullanım oranlarının artırılmasında ki yerleri ve önemlerinin ne kadar büyük olduğu ortaya konulmuştur. Katılım bankalarının çalışanlarının İslami finansal araçlarla ilgili iyi bir şekilde eğitilmeleri sonucunda müşterilerini bu finansal araçlarla ilgili bilgilendirmeleri sayesinde de kullanım oranlarının yükseleceğini ifade edebiliriz. Ayrıca bu bankaların İslami finans araçlarının konvansiyonel bankaların araçlarına göre ne kadar avantajlı olduklarını anlatma konusunda da önemlerinin fazla olduğunu anlamak mümkündür. Tüm bunların yanında katılım bankalarının finans araçlarını müşterilerine çok iyi anlatabilmeleri sağlandığında bu araçların kullanım oranlarının yükseldiği ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslami Finans, Katılım Bankacılığı, İslami Finans Araçları, Bankacılık, İslami Finans Araçlarının Kullanım Oranları

Kaynakça

• Alkış, Alpaslan. “İSLAM HUKUKUNDA KATILIM BANKACILIĞI FON TOPLAMA VE KULLANDIRMA YÖNTEMLERİ”. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2/3 (2018), 120-133.
• Alserhan, B.Ahmad. The principles of Islamic Marketing. USA: Routledge, 2011.
• Altundere Doğan, Merve Büşra , Ersoy, Arif . "FAİZSİZ GAYRİMENKUL EDİNMEDE AZALAN MÜLK ORTAKLIĞI YÖNTEMİ". Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 12 / 23 (Temmuz 2020): 383-402.
• Arzova, Sabri Burak , Şahin, Bertaç Şakir. “TARIMIN FİNANSMANINDA SELEM YÖNTEMİ VE MUHASEBE KAYITLARI”, Bankacılık ve Sermaye Piyasası Araştırmaları Dergisi, 3/7 (2019), 32-47.
• Battal, Ünal , Yalçınkaya, Akansel. “İSLAMİ FİNANSMAN VE HAVAALANI YATIRIMLARININ FAİZSİZ FİNANSMAN ARAÇLARI İLE FİNANSMANI”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 50/575 (2013), 45-58.
• Bulut, Mehmet. “MODERN İKTİSAT-FİNANS GELENEĞİ VE OSMANLILAR”. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, 3/1 (2017), 33-59.
• Büyükakın, Figen , Önyılmaz, Onur. “FAİZSİZ FİNANSMAN BONOSU SUKUK VE TÜRKİYE UYGULAMALARI”. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 4/7 (Şubat 2014), 1-16.
• Canbaz, Muhammet Fatih , Erden, Ahmet Sami. “KATILIM BANKALARINDA MUDAREBE FİNANSMANINI ENGELLEYEN FAKTÖRLER”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5/4 (2020), 646-658.
• Çelik, İmran. “MEŞRU BİR YATIRIM ARACI OLARAK MUDAREBE VE GÜNÜMÜZDE KULLANIMI”. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 1/3 (2017), 381-396.
• Çelik, İsmail. "DİN VE KAPİTALİZM KISKACINDAKİ KATILIM BANKALARININ GELECEĞİ". Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1/2 (Ağustos 2015), 80-97.
• Çetin, Abdurrahman. “TÜRKİYE’DE FİNANSAL TABANA YAYILMANIN ARTIRILMASINDA KATILIM BANKACILIĞININ ROLÜ VE ÖNEMİ”. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16/16 (2020), 155-171.
• Çonkar, M. Kemalettin. "BİR İSLAMİ FİNANSMAN ARACI OLARAK GİRİŞİM (RİSK) SERMAYESİ FİNANSMAN YÖNTEMİ: İŞLEYİŞİ, FİNANS SİSTEMİMİZE KATKILARI". International Journal of Islamic Economics and Finace Studies 3 / 2 (Temmuz 2017), 100-124.
• Demirdöğen, Yavuz. “İSLAMİ FİNTEK EKOSİSTEMİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME”. Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2/1 (Mayıs 2020): 63-99.
• Er, Bünyamin , Güneysu, Yusuf. “THE EFFECT OF POLITICAL IDENTITY DEFINITION ON ISLAMIC FINANCE PERCEPTION IN TURKEY”. Global Journal of Economics and Business Studies, 8/15 (Spring 2019): 52-60.
• Gülençer, İlker , Ertugay, Emrah , Tünel, Rabia Kübra. "FAİZSİZ FİNANSAL ARAÇLARDA ÖLÇÜM SORUNLARI". Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12/3 (Kasım 2019): 787-807.
• Güçlü, Fatih , Kılıç, Metin. “İSLAMİ FİNANSIN TÜRKİYE, ABD, İNGİLTERE VE MALEZYA’DA GELİŞİMİ”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17/3 (Eylül 2019), 271-293.
• Greuning, Hennie Van , Iqbal, Zamir. Risk Analysis for Islamic Banks. USA: The World Bank, 2008.
• Huston, Sandra J. “MEASURING FINANCIAL LITERACY”. Journal of Consumer Affairs, 44/2 (Summer 2010): 296–316.
• Kacır, Temel. “KATILIM BANKACILIĞINDA UYGULANAN FİNANSAL KİRALAMA YÖNTEMİNDEKİ RİSK FAKTÖRÜNÜN İSLAM HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18/3 (2020), 454-466.
• Kartal, Mustafa Tevfik , Demir, Cüneyt Hakan. “TÜRKİYE’DE KATILIM BANKACILIĞINDA SORUNLU KREDİLERİN VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİNE SATIŞI ÜZERİNE BİR İNCELEME VE YÖNTEM ÖNERİLERİ”. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, 3/1 (2017), 89-115. Mallin, Christine , Farag, Hisham , Ow-Yong, Kean. “CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY AND FINANCIAL PERFORMANCE IN ISLAMIC BANKS”. Journal of Economic Behavior & Organization 103/Supplement (July 2014), 21-38.
• Pehlivan, Pınar. “TÜRKİYE’DE KATILIM BANKACILIĞI VE BANKACILIK SEKTÖRÜNDEKİ ÖNEMİ”. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi 16/31 (Nisan 2016): 296-324.
• Rice, Gillian. “ISLAMIC ETHICS AND THE IMPLICATIONS FOR BUSINESS”. Journal of Business Ethics 18/4 (1999): 345-358.
• Şahin, Özkan , Yılmaz, Elyesa. “ÖĞRENCİLERİN GİRİŞİMCİLİK NİYETLERİ VE İSLAMİ FİNANS ALGI DÜZEYLERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA: DÜZCE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ”. Bilgi ve Sosyal Bilimler Dergisi, 22/1 (2020): 110-136.
• Şeyranlıoğlu, Onur , Karavardar, Alper Karavardar. “KATILIM BANKACILIĞINDA SELEM FİNANSMAN YÖNTEMİNE DAYALI BİR MODEL ÖNERİSİ”. Turkish Studies-Economics, Finance, Politics 14/2 (2019), 523-538.
• Trenovski, Borche vd. “GELECEKTEKİ KRİZLERİ ENGELLEMEK İÇİN İSLAMİ FİNANS ARAÇLARININ ALTERNATİF OLARAK KULLANILMALARI”. Uluslararası Yönetim, Ekonomi ve Politika Kongresi 2019 Bahar (Nisan 2019), 581-590.
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB), “Aranan: Katılım Bankaları Mukayese”. Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2021. https://www.tkbb.org.tr/veri/bankamukayese
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB), “Aranan: Sektör Mukayese”. Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2021. https://www.tkbb.org.tr/veri/sektormukayese
• Yatbaz, Ayhan , Çatıkkaş, Özgür. “MURABAHA FİNANSMANI YÖNTEMİNİN TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI VE FAİZSİZ FİNANS MUHASEBE STANDARTLARI KAPSAMINDA KATILIM BANKALARI AÇISINDAN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ; KARŞILAŞTIRMALI BİR ÖRNEK UYGULAMA”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 89 (Ocak 2021), 1-26.
• Yazıcıoğlu, İsabet Ebru , Kazak, Hasan. “İSLAMİ FİNANSAL ENSTRÜMANLARDAN BİRİSİ OLRAK SUKUK:HİBRİD SUKUK İÇERİSİNDE YER ALAN MURABAHA SÖZLEŞMELERİNİN İSLAMİ HÜKÜMLERE UYGUNLUK YÖNÜNDEN İNCELENMESİ”, Journal of Life Economics, 6/1 (2019), 91-118.